Ֆրանսիան համաձայն է Իրանի հետ Հայաստանի հարցում. բայց Իրանը բաց կթողի՞ զենքը
- 09:51 07.03.2024
Իրանը անհանգստացած է Հայաստանի փորձերով՝ դիվերսիֆիկացնելու իր անվտանգության համակարգը և Հայաստանում «արտտարածաշրջանային» ուժերի ի հայտ գալու հնարավորությունից, միևնույն ժամանակ խստորեն հանդես է գալիս սահմանների և տարածքային ամբողջականության պահպանման օգտին: Թեեւ ակնհայտ է, որ առանց արտաքին օգնության Հայաստանը չի պահպանի իր ամբողջականությունը։ Իսկ «դաշնակիցները»՝ ի դեմս Ռուսաստանի և ՀԱՊԿ-ի և «բարեկամ» Էրդողանի՝ Հարավային Կովկասի տարածաշրջանային ամբողջականության փլուզման հիմնական շահառուներն են։
Իրանի պաշտպանության նախարար Մոհամմադ Ռեզա Աշտիանին չորեքշաբթի երեկոյան իր հայ գործընկեր Սուրեն Պապիկյանի հետ հանդիպման ժամանակ ասել է, որ կովկասյան տարածաշրջանը չպետք դառնա մրցակցային դաշտ այլոց համար։ ԻՌՆԱ-ի հաղորդման համաձայն, նա պնդել է, որ «տարածաշրջանից դուրս անվտանգության որոնումը հակառակ արդյունքն է ունենում՝ տարածաշրջանը վերածելով ուժերի բախման վայրի և նոր խնդիրներ ստեղծելով տարածաշրջանային խաղաղության և կայունության համար»:
Իսլամական Հանրապետության վճռական դիրքորոշումն է՝ աջակցել տարածաշրջանի երկրների տարածքային ամբողջականությանը և նրանց հողերի նկատմամբ ինքնիշխանության իրավունքին և միջազգայնորեն ճանաչված սահմանների անփոփոխությանը, ընդգծել է Աշտիանին՝ հավելելով, որ Իրանը հավատարիմ է այս քաղաքականությանը Կովկասում։
Միաժամանակ Իրանը հրապարակավ չի հայտարարել տարածքային ամբողջականությունը խախտելու փորձերի դեպքում ռազմական միջամտության իր մտադրության մասին։ Հայտնի չէ նաև, թե արդյոք Իրանը համաձայն է օգնել Հայաստանին անհրաժեշտ սպառազինության մատակարարման լոգիստիկ հարցերում։
Վերջին շաբաթներին Հայաստանը փորձում է «դաշնակիցներ» գտնել՝ ռազմական ներխուժման հնարավորության մասին խոսակցությունների ֆոնին։ Պապիկյանն այցելել է Հնդկաստան, որից հետո համաշխարհային լրատվամիջոցները սկսել են խոսել Հայաստան հնդկական զենք մատակարարելու մասին։ Փաշինյանն ու Պապիկյանն այցելել են Ֆրանսիա, եւ հաջորդ օրերին Հայաստան են այցելել Ֆրանսիայի և Հունաստանի պաշտպանության նախարարները։ Վրաստանի հետ ստորագրվել է ռազմավարական գործընկերության համաձայնագիր, իսկ Հայաստանի դեսպանը վերջերս հանդիպել է Վրաստանի պաշտպանության նոր նախարարի հետ։ Նախատեսված է Կիպրոսի պաշտպանության նախարարի այցը։ Երեւան կատարած այցի ընթացքում հույն նախարարը խոսել է Հունաստան-Ֆրանսիա-Հայաստան-Հնդկաստան ռազմական համագործակցության մասին։
Իրանը բացակայում էր այս շղթայից, բայց Ֆրանսիան «լրացրեց» այդ բացը։
Մենք չենք մտածում ազդեցության ոլորտների բաժանման կատեգորիաներով, մենք մտածում ենք յուրաքանչյուր պետության՝ իր ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանելու իրավունքի տեսանկյունից։ Եվ միայն Ֆրանսիան չէ, որ իսկապես անհանգստացած է: Այս մասին «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում երեկ ասաց Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպան Օլիվիե Դեկոտինին:
«Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում Իրանը` Հայաստանի հարևան պետությունը, նույնպես բազմիցս մտահոգություն է հայտնել Հայաստանի ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության վերաբերյալ: Մենք շատ հարցերում համաձայն չենք Իրանի հետ, բայց սա այն հարցն է, որի շուրջ մենք միակարծիք ենք»,- ասել է դեսպանը:
Դեռևս 2023 թվականի սեպտեմբերի 22-ին Երևանում հավատարմագրված Ֆրանսիայի և Իրանի դեսպանները հանդիպել եւ քննարկել են Հայաստանում ստեղծված իրավիճակը և տարածաշրջանում տեղի ունեցող իրադարձությունները։ Կողմերը քննարկել են երկու երկրների համագործակցության հարցեր։
Ավելի վաղ Իրանի նախագահ Իբրահիմ Ռաիսին Թեհրանում անցկացված զորահանդեսի ժամանակ հայտարարել էր, որ հայերի իրավունքները պետք է հարգվեն, իսկ տարածաշրջանում սահմանները պետք է անձեռնմխելի լինեն։ Նա նշել է, որ Իրանի զինված ուժերը կարող են կանխել աշխարհաքաղաքական ցանկացած փոփոխություն և կասեցնել սահմանների փոփոխությունները տարածաշրջանում։
Լոգիստիկան շարունակում է մնալ պաշտպանական համագործակցության կարևոր բաղադրիչ, և այս առումով Իրանի դիրքորոշումը չափազանց կարևոր է։ Ռուսական փաբլիկները ուրախությամբ մեջբերում է Դանիել Իոննիսյանին, ով ասել է, որ Իրանը, իբր, հրաժարվել է թույլ տալ, որ ֆրանսիական զենքը իր տարածքով անցնի Հայաստան, և «Վրաստանը մնում է միակ ճանապարհը»։ Փաբլիկները գրում են, որ Բաքվին և Թեհրանին հաջողվել է համաձայնության գալ Հայաստանի տարածք զենքի տարանցման արգելքի շուրջ։ Ի՞նչ կասի Պապիկյանը։