Սեպտեմբերի 21-ի հանրաքվե. Երրորդ և վերջին Հանրապետության ավարտը
- 13:10 22.06.2024
Երեկ Հայաստանի խորհրդարանում լսումներ են տեղի ունեցել մի շարք քաղաքական ուժերի՝ Եվրամիությանն անդամակցելու Հայաստանի դիմումի վերաբերյալ հանրաքվե անցկացնելու առաջարկով։ Արտախորհրդարանական կուսակցությունների առաջարկն անմիջապես ընդունվեց Հայաստանի իշխող կուսակցության կողմից, և լսումները տեղի ունեցան հունիսի 21-ին։
Արևմտամետ կուսակցությունների ներկայացուցիչները, Փաշինյանի կապիտուլյացիոն քաղաքականության դեմ բողոքի ակցիաների ֆոնին, բազմիցս հայտարարել են, որ իրականում իրենք՝ եվրոպամետ կուսակցություններն են իրական ընդդիմությունը։ Այսինքն՝ ապագա խորհրդարանում նրանք պետք է լինեն ընդդիմություն։ Թե՞ իշխանություն։ Դա կախված է իշխող կուսակցությունից։
Ո՞ւմ և ինչի՞ն են ընդդիմանում արևմտամետ կուսակցություններ, որոնք անվերապահորեն սատարում են Փաշինյանին, այդ թվում՝ Արցախի և եկեղեցու դեմ նրա «պայքարը»։ Խորհրդարանի ամբիոնից Հովսեփ Խուրշուդյանը փարիսեցիաբար հայտարարեց, որ «քաղաքացիական հասարակությունը» ձեռնպահ է մնում գործող իշխանությանը քննադատելուց, քանի որ այն իբր եվրաինտեգրման կուրս է հռչակում։ Այսինքն՝ հանուն եվրաինտեգրման, կարելի է թույլ տալ տարածքային կորուստներ, ժողովրդավարական ու միջազգային նորմերի խախտում, ազգային ու պետական շահերից հրաժարվել։ Այդ դեպքում ի՞նչ է «եվրաինտեգրվելու». «երրորդ երկրի քաղաքացիների» համար «խաղաղության խաչմերուկի» վերածված Հայաստանի տարա՞ծքը։
Ինչպես գրում են լրատվամիջոցները, ելույթ ունեցած «Քաղաքացիական պայմանագրի» պատգամավորների 90%-ը նշել է, որ Եվրոպան, իհարկե, լավն է, բայց այդքան արագ չի ստացվի։
«Կասկած չկա՝ լա՞վ է լինել ԵՄ անդամ, թե՞ ոչ։ Այս հարցի պատասխանը պարզ է. Փոքր պետությունների համար լավ է ԵՄ անդամ լինելը. Բայց հիմա պետք է մեկ այլ հարց քննարկենք՝ ինչպե՞ս ենք դա անելու, ինչ գործիքներով և ինչ ժամկետներում»,- նշեց ԱԺ եվրոպական ինտեգրման հանձնաժողովի նախագահ Արման Եղոյանը։
Հասարակական-քաղաքական և վերլուծական շրջանակները, ինչպես նաև Հայաստանի 4 քաղաքական կուսակցությունների ներկայացուցիչներն առաջարկել են եռամսյա ժամկետում կազմակերպել ԵՄ-ին Հայաստանի անդամակցության հանրաքվե։ «Հանրապետություն» կուսակցության նախագահ Արամ Սարգսյանն առաջարկել է քվեարկություն անցկացնել սեպտեմբերի 21-ին։ «1991 թվականի սեպտեմբերի 21-ին Հայաստանում անցկացվեց անկախության հանրաքվե»,- հիշեցրեց նա։
Իշխող կուսակցությունը, այդ թվում՝ Նիկոլ Փաշինյանը, դեռ չեն հայտարարել իրենց որոշման մասին, սակայն կասկած չկա, որ եվրոպամետ ուժերի առաջարկն օգտագործվելու է Երրորդ հանրապետության լուծարման ծրագիրը կյանքի կոչելու համար։ Համաձայն այս ծրագրի, ինչպես պնդում են Բաքուն և Անկարան, Հայաստանի Սահմանադրությունից անհրաժեշտ է հանել հղումները Անկախության հռչակագրի, հետևաբար՝ Արցախը Հայաստանին վերամիավորելու մասին 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի որոշմանը և ցեղասպանության հետևանքները վերացնելու մասին կետը։ Հիշեցնենք, որ Փաշինյանը հանձնարարել էր մինչև 2026 թվականը մշակել նոր Սահմանադրության նախագիծ, և այդ կետերի հանումը չի բացառվում։ Բաքուն, իր հերթին, մտադիր է նոր խորհրդարանական ընտրություններ անցկացնել, ըստ երևույթին, նոր խորհրդարանում Ղարաբաղի պատգամավորներին «ընդգրկելու» համար, այն բանից հետո, երբ նոր Սահմանադրությամբ Ղարաբաղը «կանջատվի» Հայաստանից։
Հայաստանի նոր Սահմանադրությունը կոչված է վերջ դնելու հայոց պետականությանը. Եվ դժվար թե “անկման մեջ” Հայաստանի եվրոպականացման իմիտացիան հաջող լինի։ Ի վերջո, ինչպես Արցախի և Բերձորի միջանցքի հանձնումից հետո, բոլորը նորից կասեն՝ վայ, ուզում էինք, բայց չստացվեց։