«Բալաս, շտեղը՞ս», «Սարավան, մա՛մ»․ Արցախի ճանապարհը

Օկեանիայից Հայաստան եկած իմ բարեկամի հետ ճամփորդում ենք Հայաստանով` հյուսիսից հարավ:

Եթե ես հայ չլինեի եւ ինձ երկու լուսանկար ցույց տային՝ Լոռվա եւ Շուշվա կիրճերից, ես միանշանակ կասեի. ի՞նչ համեմատելու բան կա, չե՞ք տեսնում, որ Լոռիում տաս Ջդրդուզ կա իրար վրա դարսած… Բայց մեկ է` ինչպես մունք ենք ասում` մարդ իր կծուն ավելի լավ է ուտում, քան «ուրիշի» մեղրը (չակերտներ դնեմ` չօտարեք):

Էն օրը մի փիսբիլդինգ միջոցառման ժամանակ ստեփանակերտցի մի աղջիկ երկու բառով ասել էր այն, ինչ ես հիմա պետք է երկարացնեմ. «տոնուսում չեմ»:

Բայց մի ղարաբաղցի մյուսին տեսնելիս, առանց այն էլ տեսնում է, որ մեկը մյուսից տոնուսից ընկած է: Ճիգեր. «լավ ում, տո՞ւ հունց ըս…»:

Ինչքան էլ ցանկանանք մեզ քողարկել (stressed, depressed but well dressed)… Ինչեւէ…

Քանի անգամ եք, չէ՞, զանգել, ձեզ են զանգել…

— Բալաս, շտե՞ղըս…

— Մա՛մ, Սարավան…

Մինչեւ Սարավան ես ու իմ բարեկամը գրեթե լուռ էինք: Եկեղեցիներ, չինացի, սփյուռքահայ ու տեղացիներ, T-shirts, որ հավատացնում է, իբր Երեւանն աշխարհի կետրոնն է, տապ, ժխոր… Քրիստոսն ուզում է գլուխը վերցնի` փախչի (մեղա Աստծո):

Ղարաբաղին մոտենալիս ես փորձում եմ մեր ճանապարհի մասին պատմել հակիրճ։

Այն շատ տխուր էր, դատարկ, միայն Իրանից բեռնատարներ, որ ծուլորեն սողում են այն պավարոտները, որ դու անգիր գիտես:

Ես միայն ուզում եմ ասել, որ ղարաբաղցիներն են այդ ճանապարհը կենսակիր պահել: Ես ուզում եմ ասել, որ սա գոռոզության ակնարկ չէ: Ես ուզում եմ ասել:

Մարութ Վանյան