Զանգեզուրի «առումը». Ռուսաստանն արդեն վճարել է արցախյան կյանքով ու հողով

Կապան

Ռուսաստանի կառավարությունը հուլիսի 1-ին հրաման է արձակել Կապանում գլխավոր հյուպատոսություն բացելու մասին։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինն այսօր մի շարք հայտարարություններ արեց՝ ի ցույց դնելեվ, որ Մոսկվան շտապում է տոտալ վերահսկողություն հաստատել տարածաշրջանի, այդ թվում՝ Իրանի նկատմամբ։ Մոսկվան բացահայտ սկսեց Զանգեզուրի առումը։

Սա տեղի է ունենում մի ուշագրավ օր. Փաշինյանն ու Ալիևը գնացել են Լոնդոն՝ հանդիպման և «դժվար փոխզիջումների» հեռանկարով, որոնց մասին խոսել է Մեթյու Միլլերը՝ ԱՄՆ Պետքարտուղարությունից։ Այս հանդիպման նախօրեին հայ վերլուծաբանները խոսում էին երկու «փոխզիջումային» պատմություններիմասին՝ Հայաստանի Սահմանադրությունը և Զենգեզուրի միջանցքը։ Որոշ փորձագետներ երկու հարցն էլ լուծված են համարել՝ Հայաստանը համաձայնել է միջանցքի բացմանը, բայց իբր ամերիկյան վերահսկողության տակ, իսկ Բաքուն, կարծես թե, համաձայնել է հրաժարվել Հայաստանի Սահմանադրությունը փոխելու պահանջից։

«Փոխզիջման» հավանականությունը, երբ Հայաստանը հրաժարվում է իր ինքնիշխանությունից և իբր պահպանում է Սահմանադրությունը, իսկ Բաքուն ոչինչ չի զիջում, այնքան մեծ է, որ ինքը՝ Կոպիրկինը, տվել է ավելի քան անկեղծ հարցազրույց, որի իմաստը հանգում է նրան, որ Ռուսաստանը ոչ մի տեղ չի գնում և անցնում է ռուս-թուրքական «Լավրովի պլանի» եզրափակիչ փուլին։

Ասելով, որ Ռուսաստանն ունի միայն մեկ գլխավոր հյուպատոսություն Հայաստանում՝ Գյումրիում, «մինչ մեր հայ գործընկերները հյուպատոսական ներկայացուցչություններ ունեն Սանկտ Պետերբուրգում և Դոնի Ռոստովում», Կոպիրկինը ակնարկում է, որ Կապանում «հաստատելուց» հետո Ռուսաստանը կբացի նաև երրորդ հյուպատոսություն՝ ամենայն հավանականությամբ, Սեւանի հյուսիսային ափին։

Այդ ընթացքում դեսպանը, ում անունը հպարտությամբ կրում է Հայաստանի խորհրդարանը, վիրավորել է հպարտ սյունեցիներին՝ նշելով, որ «տեղի բնակիչները անկեղծ հետաքրքրություն են ցուցաբերում խմբի կողմից իրականացվող մարդասիրական գործունեության նկատմամբ։ Դրանցից են երեխաների նվերների բաժանումը, ռուսերենով շարադրությունների մրցույթները դպրոցականների համար, մշակութային միջոցառումներ տեղի արվեստի քոլեջում, տեղական պատմության թանգարաններում, հյուպատոսական հարցերի վերաբերյալ սեմինարներ բնակչության համար»։

Նա նշեց, որ 2022 թվականից «Կապանում գործում է Իրանի գլխավոր հյուպատոսությունը, որի հետ հաստատվել են աշխատանքային կապեր, այդ թվում՝ Մոսկվա-Երևան-Թեհրան եռանկյունում փոխգործակցության զարգացման շրջանակում։ Ռուսաստանի գլխավոր հյուպատոսությունը հայ-իրանական սահմանները պահպանող ՌԴ սահմանապահների հետ լրացուցիչ ներդրում կունենա հանրապետության անվտանգության և տարածքային ամբողջականության ապահովման գործում»։

Կոպիրկինը նշել է, որ Սյունիքի մարզը «դարպաս» է Հայաստանի և Եվրասիական միության միջև Իրանի հետ առևտրի համար։ Այսպիսով, Ռուսաստանի խրոխտ դեսպանը նշում է, որ այստեղ ուրիշների համար տեղ չկա, ռուսներն ու իրանցիները ոչ մի ամերիկացիի Սյունիք չեն թողնի։

Նա անսպասելիորեն հիշեցրեց, որ Ռուսաստանը «իր օրակարգում չունի Զանգեզուրի միջանցքը ճեղքելու» մտադրություն։ Ինչպես հայտնի է, Հարավային Կովկասում տրանսպորտային և տնտեսական կապերի ապաշրջափակման հարցերով զբաղվում է Եռակողմ աշխատանքային խումբը՝ Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի փոխվարչապետների գլխավորությամբ»։

Այստեղ պետք է խորը դադար անել. արդեն մի քանի ամիս է, ինչ Ռուսաստանի մասնակցությամբ եռակողմ աշխատանքային խմբի նույնիսկ հետք չի երեւում, և «բանակցություններ» են ընթանում Երևան-Բաքու ձևաչափով։ Հիշեցնելով եռակողմ խմբի մասին, դեսպանը պատռում է դիմակները և մատնանշում, որ այս ամբողջ երկկողմանի «ինքնիշխան» կրկեսը կազմակերպվել են Կրեմլի թույլտվությամբ, իսկ սիրելիները նախատում են՝ զուտ հաճույքի համար։

Ինչպես Պրահայում Եվրոպական համայնքի գագաթնաժողովում լեգիտիմացվեց 1991 թվականի Ալմա-Աթայի հռչակագիրը, այնպես էլ Լոնդոնում կարող են օրինականացվել Հայաստանի տարածքով ռուսական վերահսկողությամբ թուրքական միջանցքը և Հայաստանի մասնատումը։ Այս «բանկետի» համար արդեն վճարել են արցախցիներն ՝ իրենց կյանքով, հազարամյա հողով, նախնիների շիրիմներով։

Նաիրա Հայրումյան