Բացեք «Սուվալկի միջանցքը», փակեք Բերձորինը

Խոսակցություններ են հայտնվել, որ ԱՄՆ-ի միջնորդությամբ օրերս եվրոպական մայրաքաղաքներից մեկում պատրաստվում է Ստեփանակերտի և Բաքվի ուղիղ հանդիպում։ Հատկանշական է, որ հավանական հանդիպման նախօրեին Բաքուն Բերձորի միջանցքում ռուս խաղաղապահների ներկայությամբ առևանգել է Արցախում բնակվող Հայաստանի քաղաքացու։ Ինչպես նշել է Արցախի օմբուդսմենը, միջանցքը գտնվում է ռուսական խաղաղապահ զորքերի վերահսկողության տակ, և նրանք են պատասխանատու դրա անվտանգության համար։

Հայաստանի արտգործնախարարության հայտարարության մեջ նշվում է, որ Բաքվի քայլն ուղղված է Արցախում և Լաչինի միջանցքում ԿԽՄԿ առաքելության դադարեցմանը։ Ուրբաթ օրվանից Կոռնիձորում տեղակայված մարդասիրական ավտոշարասյունը, ԿԽՄԿ-ի հեռացմանը զուգահեռ, ցույց է տալիս, որ Հայաստանը չի կարող կամ չի ցանկանում բացել Բերձորի միջանցքը՝ Ստեփանակերտ-Բաքու հարաբերությունները համարելով «Ադրբեջանի ներքին գործը»։ Հայաստանի ղեկավարությունը չի դիմում ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին, չի հռչակում հայկական իրավունքները, չի ներգրավում միջազգային խաղաղապահներին՝ արժեզրկելով Հայաստանի հետ արցախահայության ֆիզիկական և քաղաքական կապի իրավական հիմքերը։ Փաշինյանը դա հիմնավորում է նրանով, որ չգիտի, թե ինչ որոշում կկայացնի ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը։

Այս ֆոնին Հայաստանի սուբյեկտիվության շուրջ ստեղծված իրավիճակը դառնում է համաշխարհային կենտրոնների միջեւ հանցավոր սակարկության առարկա։ Փորձագետները խոսում են ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի միջև գաղտնի բանակցությունների մասին ոչ միայն Ուկրաինայի, այլ նաև այլ հակամարտությունների գոտիների, այդ թվում՝ Արցախի և Հայաստանի շուրջ։

Բելառուսում տեղակայված ավելի քան 100 Wagner-ի վարձկաններ տեղակայվել են Սուվալկի միջանցքի (ցամաքային միջանցք Բելառուսի և Կալինինգրադի շրջանի միջև, մոտ 100 կիլոմետր երկարությամբ, որը գտնվում է Լեհաստանի և Լիտվայի սահմանին)՝ Լեհաստանն ու Լիտվայի սահմանի մոտակայքում, հայտարարել է Լեհաստանի վարչապետ Մատեուշ Մորավիեցկին։ «Հավանաբար նրանք (վարձկանները) կքողարկվեն որպես բելառուս սահմանապահներ և կօգնեն անօրինական միգրանտներին մտնել Լեհաստանի տարածք՝ այն ապակայունացնելու համար։ Բայց հավանական է նաև, որ նրանք իրենք կփորձեն մուտք գործել Լեհաստան՝ ներկայանալով որպես անօրինական միգրանտներ, և դա լրացուցիչ ռիսկեր է ստեղծում»,- ասել է Մատեուշ Մորավիեցկին (մեջբերում է Polsat News-ը):

Կալինինգրադի շրջանը, Արևելյան Պրուսիայի մի մասը, որը ԽՍՀՄ-ը ստացել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո, անկլավ է Ռուսաստանի համար, և Մոսկվայում Լեհաստանով և Լիտվայով 100 կիլոմետրանոց միջանցք բացելու գայթակղությունը սկսեց աճել այն ամենին զուգահեռ, ինչ այժմ տեղի է ունենում ուկրաինական ճակատում։

Ռուսաստանը Ուկրաինայի հարցով բանակցություններում կարող է պայման առաջադրել Սուվալկիի միջանցքի բացումը։ Եվ քանի որ Թուրքիան կարող է դառնալ բանակցությունների գլխավոր «մոդերատորը», աճուրդի «լոտերից» մեկը կարող է լինել Բերձորի միջանցքի փակումը, Արցախի ամբողջական անջատումը Հայաստանից, Երասխով «Զանգեզուրի միջանցքի» բացումը, ադրբեջանցի «փախստականների» բնակեցում Հայաստանում եւ որպես հետեւանք՝ հայկական պետականության վերացումը։

Ի՞նչ կարող է տալ Ստեփանակերտի և Բաքվի ուղիղ երկխոսությունն այս համատեքստում։ Արդյո՞ք դա կդադարեցնի այս գործընթացները։

Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քվինը միանշանակ հայտարարեց, որ «հավատում է արցախահայության անվտանգությանը Ադրբեջանի կազմում»։ Եվրամիությունը հավատարիմ է նույն դիրքորոշմանը այն բանից հետո, երբ Փաշինյանը «Արցախը ճանաչեց Ադրբեջանի կազմում»։ Իսկ ՌԴ արտգործնախարար Լավրովը վերջերս բացահայտեց բոլոր խաղաքարտերը և հայտարարեց, որ արցախցիների իրավունքները «պետք է պաշտպանվեն որպես ազգային փոքրամասնությունների իրավունքները՝ Ադրբեջանի օրենսդրության համատեքստում»։

Նաիրա Հայրումյան