Իրանը «հավատում» է Երևանին «միջանցքի» հարցում. հերթական “կարմիր գիծը” ջնջվեց
- 16:34 06.09.2024
Հայաստանի մասին ոմանց երազանքներն ու ցանկությունները՝ տարբեր անվանումներով, այդ թվում՝ այսպես կոչված «միջանցքի», իրականություն չեն դառնա, ասել է Հայաստանում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին։ «Մեր հարեւանների տարածքային ամբողջականությունը մեր կարմիր գիծն է»,- ասել է նա Երևանի պետական համալսարանում Ֆերդուսին դահլիճի բացման արարողության ժամանակ։
«Մենք նպաստում ենք Հայաստանի տարածքային ամբողջականությանը, ազգային ինքնիշխանությանը և անկախությանը։ Հայաստանը մեր անկեղծ հարեւանն է, և մենք վճռականորեն պատրաստ ենք համագործակցել և խորացնել համագործակցությունը բոլոր ոլորտներում»,- ասաց դեսպանը։
Թեհրանը դեմ է երրորդ երկրների ներկայացուցիչների կողմից Սյունիքում հաղորդակցությունների վերահսկմանը, ասաց դեսպանը՝ մեկնաբանելով Ադրբեջան-Հայաստան-Նախիջևան ապագա հաղորդակցությունը վերահսկելու համար օտարերկրյա մասնավոր ընկերությունների ներգրավման հնարավորությունը։
Ավելի վաղ Հայաստանի ԱԳՆ-ն հայտարարել էր, որ քննարկում են Ադրբեջանի հետ ապագա տրանսպորտային հաղորդակցությունների անվտանգության ապահովման գործառույթները մասնավոր ընկերություններին փոխանցելու հնարավորությունը։
Իրանի դեսպանի խոսքով՝ ՀՀ իշխանությունների հայտարարության համաձայն՝ սահմանային կետերում հսկողություն կիրականացվի Հայաստանի իշխանությունների կողմից։
«Մենք կողմ ենք, որ ամեն ինչ լինի Հայաստանի ինքնիշխանության շրջանակներում, ցանկացած վերահսկողություն կլինի Հայաստանի կողմից։ Մենք չենք աջակցում… այլ երկրներին, ովքեր գալիս են այստեղ և փորձում են վերահսկողություն կամ անվտանգություն հաստատել»,- ասել է Սոբհանին:
Նա նշեց, որ այս մասին խոսում են նաև Հայաստանի իշխանությունները՝ ամեն ինչ լինելու է Հայաստանի ինքնիշխանության շրջանակներում։ Այսպիսով, խոսքը անվտանգության խնդիրը ինչ-որ միջազգային ընկերությանը փոխանցելու մասին չէ։ «Բեռնափոխադրման ժամանակ կարող է ներկա լինել ինչ-որ առևտրային ընկերության ներկայացուցիչ։ Մեզ հավաստիացրել են, որ վերահսկողությունն ու անվտանգությունն ապահովելու է Հայաստանի կառավարությունը»,- ասել է Սոբհանին։
Դեսպանն այսպիսով ասում է, որ Երևանը որոշակի «խոստումներ» է տվել Իրանին սեփական ինքնիշխանության վերաբերյալ, և Իրանը պատրաստակամորեն հավատացել է։ Ճիշտ այնպես, ինչպես նա ձևացնում էր, թե հավատում է Երևանի մյուս «հավաստիացումներին»՝ կապված Իրանի նախկին «կարմիր գծերի» հետ։ Ի վերջո, Երեւանի խոստումները թույլ են տալիս Իրանին արդարացնել «կարմիր գծերի» խախտումը։
Մյուս կողմից, Իրանի համար ավելի հեշտ կլիներ պահպանել «կարմիր գծերը», եթե Երեւանում լիներ ազգային շահերը հետապնդող եւ Հայաստանի պետականությունը կործանելու ծրագիր չկատարող իշխանություն։ Իրանը չի կարող հարգել հայ-իրանական «կարմիր գծերը», երբ Հայաստանի իշխանությունն ինքը անընդհատ հետ է մղում դրանք։
Օրինակ՝ 2020 թվականի նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին իրանա-հայկական սահմանը, որն Իրանը անվանում էր «կարմիր գիծ», ամբողջությամբ փոխվեց։ Իսկ երբ Իրան-Հայաստան միջպետական ճանապարհի Գորիս-Կապան 21 կիլոմետրանոց հատվածը անհասկանալի հիմքերով փոխանցվեց Ադրբեջանին, Իրանը ոչինչ չարեց։ Ճիշտ այնպես, ինչպես, երբ ճանապարհի այս հատվածում ադրբեջանցի «մաքսավորները» կանգնեցնում էին Իրանից եկող մեքենաները, փող շորթում և ձերբակալում իրանցի վարորդներին։
Իրանի դեսպանի հայտարարությունը, թե Երևանը խոսքն է տվել հարգել Հայաստանի ինքնիշխանությունը, կարծես արդարացում է երրորդ ուժերի վերահսկողության տակ գտնվող «միջանցքի» բացմանը Իրանի համաձայնությունը։
Վերլուծաբաններն արդեն կատակում են, թե «մասնավոր ընկերությունը», որը կապահովի Մեղրիի ճանապարհի անվտանգությունը, կարող է լինել, օրինակ, Վագները։ Ի՞նչ վատ մասնավոր ընկերություն է:
Հայաստանի, Իրանի և Հնդկաստանի մասնակցությամբ տրանսպորտային երթուղին բխում է երեք երկրների ժողովուրդների շահերից, ասել է Սոբհանին։ Նա նշեց, որ «Հայաստանի, Հնդկաստանի և Իրանի միջև բեռնափոխադրումներն արդեն ընթացքի մեջ են։ Հնդկական կողմը Հայաստան բեռներ է ուղարկում Բանդար Աբասի և Չաբահարի նավահանգիստներով»։
Ըստ ամենայնի, Իրանը կբավարարվի Երևանի «հավաստիացումներով» և «մասնավոր ընկերության» «թույլտվությամբ»՝ երբեմն հնդկական բեռներ տեղափոխել Հայաստանի սահմանով։ Խոսելով «կարմիր գծերի» մասին՝ Իրանը հերթական անգամ խիստ դեմք է ցույց տալիս, թույլ տալով այն, ինչ կարմիր գիծ էր անվանում:
Նաիրա Հայրումյան