Փաշինյանը խոսել է Նախիջեւանի մասին․ Կարսի պայմանագիրը կվերանայվի՞

Սեպտեմբերի 10-ին «Երեւանյան երկխոսություն» միջազգային համաժողովում Նիկոլ Փաշինյանը խոսել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագծի եւ դրանում Նախիջեւանի դերի մասին։

“Մեզ համար այն կարեւոր է նաեւ այն պատճառով, որ մենք այս նախագծի դեպքում հնարավորություն ենք ստանում երկաթուղային կապ ունենալ Իրանի հետ /Նախիջեւանով – խմբ․/, նաեւ Թուրքիայի հետ, Եվրոպայի հետ, Ռուսաստանի հետ: Իհարկե, Ադրբեջանն էլ հնարավորություն է ունենում Հայաստանի միջոցով երկաթուղային կապ ունենալ Թուրքիայի հետ, Իրանի հետ: Այստեղ կարեւոր է նաեւ Նախիջեւանի եւ Ադրբեջանի հիմնական մասի միջեւ ավտոմոբիլային կապը Հայաստանի տարածքով: Մենք պատրաստ ենք նման հաղորդակցություն տրամադրել:

Բայց նաև արձանագրենք, որ Նախիջեւանն այսօր զրկված չէ տրանսպորտային կապից, որովհետեւ եւ Իրանի տարածքով, եւ Թուրքիայի տարածքով Նախիջեւանը հնարավորություն ունի արտաքին աշխարհի հետ կապ հաստատել: Մենք պատրաստ ենք ցանկացած պահի ձեռնամուխ լինել այս նախագծի իրագործմանը»,- ընդգծեց Նիկոլ Փաշինյանը:

Իր խոսքում Փաշինյանը օգտագործել է “Նախիջեւանը եւ Ադրբեջանի հիմնական մասն” արտահայտությունը, թեկուզ Իրանը եւ մի շարք այլ երկրներ չեն նույնականացնում Նախիջեւանը Ադրբեջանի հետ։

Հիշեցնենք, որ ըստ 1921 թ․ Կարսի պայմանագրի 5-րդ հոդվածի, “Правительство Турции и Правительство Советской Армении и Азербейджана соглашаются, что Нахичеванская область в границах, определенных в приложении 3 настоящего договора, образует автономную территорию под покровительством Азербейджана”.

Այլ կերպ ասած, Բաքվի իրավազորությունը Նախիջեւանի նկատմամբ ավելի քան կասկածելի է, հատկապես, որ երկար տարիներ այն գոյույուն է ունեցել որպես Հայկական ինքնավար հանրապետություն։ Ոչ ոք չի ճանաչում Նախիջեւանը Ադրբեջանի լիիրավ մաս․ Ալիեւը միայն վերջին տարիներին է փորձում Բաքվի իշխանությունը հաստատել Նախիջեւանում, սակայն ապարդյուն։ Փորձագետների կարծիքով, Իրանն ու Թուրքիան ավելի մեծ ազդեցություն ունենա Նախիջեւանում, քան Բաքուն։

Նախիջեւանի, ինչպես նաեւ Արցախի եւ Կարսի իրավական կարգավիճակը՝ տարածաշրջանային կարգավորման հիմնարար կետերից է․ ոչ մի համաձայնություն եւ “խաղաղ պայմանագիր” հնարավոր չեն առանց այդ տարածքների կարգավիճակի հստակեցման, այդ թվում, Կարսի պայմանագրի վերանայման։