Նախարարի հակասական հայտարարությունները. ինչպես է Ֆրանսիան «փրկելու» Հայաստանը Ռուսաստանից՝ առանց հիմնական խնդիրը լուծելու

Անցնող շաբաթը հարուստ էր Արցախին վերաբերող իրադարձություններով:

Երևանում տեղի է ունեցել «Մարդու իրավունքներ և պատասխանատվություն. ուղիներ դեպի հետկոնֆլիկտային արդարադատություն» խորագրով միջազգային գիտաժողով՝ նվիրված Արցախում տեղի ունեցած ցեղասպանությանը և նրա բռնի տեղահանված բնակիչների իրավունքների պաշտպանությանը։

Միջազգային քրեական դատարանի առաջին գլխավոր դատախազ Լուիս Մորենո Օկամպոն բազմաթիվ հանդիպումներ է ունեցել արցախյան տարբեր կառույցների և քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների հետ։

Զուգահեռաբար, վերջերս ԱՄՆ Կոնգրեսի Հելսինկյան կոմիտեում տեղի ունեցած լսումների ժամանակ սենատոր Բեն Քարդինն ասաց, որ Բաքվի և Երևանի միջև առաջիկա «խաղաղության պայմանագրում» ղարաբաղյան կարգավորման մասին հիշատակումի բացակայությունը անհեթեթություն է, և Բաքվի պահանջները Երևանից՝ Սահմանադրությունն փոխելու մասին ուղղակի ծիծաղելի են։

Սեպտեմբերի 19-ին ԱՄՆ Կոնգրեսում նախատեսված են Արցախի հարցով լսումներ, որոնց ընթացքում ելույթ կունենան նաև 2020-2023 թվականների պատերազմների ժամանակ տուժած Արցախի չորս ներկայացուցիչներ։

Ոնց նայում ես, ամեն տեղ շարժ կա, բացի Հայաստանի իշխանությունների դիրքորոշումից, որոնք համառորեն չեն ցանկանում տեսնել այն գործընթացներն ու միտումները, որոնք կարող են օգնել Հայաստանին դուրս գալ հանցագործ ռուս-թուրք-ադրբեջանական ճիրաններից և պահպանել հայոց պետականությունը։

Ավելին, նրանք թույլ չեն տալիս դա անել Արցախի օրինական ընտրված իշխանություններին։ Ինչպես հայտնի է, վերը նշված բոլոր իրադարձությունների նախօրեին Հայաստանի խորհրդարանի խոսնակ Ալեն Սիմոնյանը դուրս է եկել պարկեշտության սահմաններից և ցինիկաբար հայտարարել, որ Հայաստանի տարածքում չեն կարող լինել և չպետք է լինեն Արցախի իշխանություններ և կառույցներ, և Արցախի մշտական ​​ներկայացուցչության շենքի հարցը պետք է քննարկվի, այսինքն՝ քանդվի Արցախի վերջին հիշատակումը։

Իսկ ասվածի վերջին ակորդը Ֆրանսիայի արտգործնախարարի երեւանյան հակասական հայտարարություններն էին։

Մասնավորապես, ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի հետ համատեղ ասուլիսի ժամանակ նախարար Ստեֆան Սեժուրնեն հայտարարեց, որ «Ֆրանսիան շարունակելու է համագործակցությունը Հայաստանի հետ նաև պաշտպանության ոլորտում։

Հայաստանը պետք է կարողանա պաշտպանել իր տարածքը, ամբողջականությունն ու բնակչությանը. Երկու երկրների պաշտպանական համագործակցությունն ուղղված չէ տարածաշրջանում իրավիճակի սրմանը»,- նշել է Սեժուրնեն։

Սեժուրնեն հայտարարել է նաև, որ Ֆրանսիան կպաշտպանի Հայաստանին Ռուսաստանի Դաշնության ճնշումներից։

Թվում է, թե այս բոլոր հայտարարությունները համապատասխանում են Ֆրանսիայի դիրքորոշմանը Հայաստանի պաշտպանության հարցում։ Սակայն Ֆրանսիայի արտգործնախարարը հավելել է, որ «Ֆրանսիան հանդես է գալիս պայմանագրի շուտափույթ ստորագրման օգտին, որը կհաստատի արդար և կայուն խաղաղություն՝ հարգելով երկու երկրների ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը՝ հիմնված 1991 թվականին Ալմաթիում և ստորագրված փաստաթղթի եւ Պրահյան համաձայնագրի վրա»։

Իհարկե, միամտություն է կարծել, թե Ֆրանսիայի արտգործնախարարը չի հասկանում, որ Ալմա-Աթայի հռչակագրի վրա հիմնված «խաղաղության պայմանագիրը» նշանակում է Արցախի օտարում Հայաստանից։ Չի կարող պատահի, որ Ֆրանսիայի բարձրաստիճան պաշտոնյան, որը ճանաչել է Արցախի տարածքը 1994 թվականի շրջանակներում և մինչ օրս ճանաչում է Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը, մի երկիր, որը ծանոթ է Հայաստանի անկախության հռչակագրին եւ նրան, որ Հայաստանը ստեղծվել է Խորհրդային Հայաստանի և ԼՂՀ-ի տարածքներում, չհասկանա, որ Հայաստանի համար առանց Արցախի խաղաղություն չի կարող լինել։

Նախ, քանի որ Արցախը Սահմանադրությամբ Հայաստանի անբաժանելի մասն է, հետևաբար ռուս-թուրք-ադրբեջանական եռյակը օկուպացրել է Հայաստանի այս հատվածը, ինչպես սահմանադրական Հայաստանի տարածքի 240 քառակուսի կիլոմետրը։

Երկրորդ՝ Հայաստանի համար խաղաղություն չի կարող լինել, քանի որ Արցախը և նրա Պաշտպանության բանակը հայկական պաշտպանական համակարգի անբաժանելի մասն էին, որը փլուզվեց Արցախի կորստի հետևանքով։

Երրորդ՝ Հայաստանի համար խաղաղություն լինել չի կարող, քանի որ եթե խաղաղության պայմանագիրը ստորագրվի ադրբեջանի պայմաններով, աշխարհը, այդ թվում՝ Ֆրանսիան, կճանաչեն երկրների միջև խնդիրները ռազմական ճանապարհով լուծելու իրավունքը, ինչը հակասում է բոլոր միջազգային նորմերին և սկզբունքներին։

Հարկ է նշել նաև, որ Ֆրանսիան ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներից է, որը բացառիկ մանդատ ունի լուծելու Արցախի կարգավիճակի հարցը։

1992 թվականին ադրբեջանը խախտեց իր բոլոր միջազգային պարտավորությունները, մասնավորապես՝ Արցախի կարգավիճակի քննարկմանը մասնակցելու և հակամարտությունը բացառապես խաղաղ ճանապարհով լուծելու վերաբերյալ։ Սակայն Ֆրանսիան, ի թիվս այլ համանախագահող երկրների՝ Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի, չդատապարտեց ապօրինի ագրեսիան Արցախի ժողովրդի դեմ, որը ստիպված էր պաշտպանվել այնպես, ինչպես այսօր Հայաստանը ստիպված է պաշտպանել իրեն։

Ֆրանսիան հանդես է գալիս Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանների սահմանազատման կողմնակից, թեև Տավուշում հայկական տարածքների հանձնումն եւս իրականացվել է ադրբեջանի սպառնալիքների ներքո և Հայաստանի կենսական շահերի հաշվին։

Նշենք, որ Ֆրանսիայի դիրքորոշումը «Հայաստանը ռուսական ճնշումից պաշտպանելու» հարցում լիովին պարզ չէ։

Ռուսաստանն օգնեց թուրքիային և ադրբեջանին գրավել Արցախը. Ռուսաստանը ճնշումների ու սպառնալիքների տակ Հայաստանը ստիպված էր նոյեմբերի 9-ին ստորագրել հանցավոր փաստաթուղթ։ Այսօր Ռուսաստանը Հայաստանին սպառնում է նոր պատերազմով իր վասալ ադրբեջանի ձեռքով, որպեսզի արտատարածքային միջանցք բացվի։ Հայաստանի տարածքում անօրինական կերպով տեղակայված են ռուս սահմանապահներ և ռազմաբազա։

Ինչպե՞ս է Ֆրանսիան պաշտպանելու Հայաստանին. Ի վերջո, դա անելու համար առաջին հերթին անհրաժեշտ է Ռուսաստանին զրկել իր գլխավոր արյունալի զենքից՝ ադրբեջանից։

Ահաբեկիչ ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրին աջակցելը հայատյաց ալիևին էլ ավելի մեծ հնարավորություններ է տալիս ճնշում գործադրելու Հայաստանի վրա և նրանից ավելի ու ավելի շատ զիջումներ ստանալու, որոնք արդեն իսկ սպառնում են հայկական պետականության կործանմամբ։

Հայերը հաճախ են հիշում Կիլիկիայի հետ կապված իրադարձությունները։ Ասում են, որ Ֆրանսիան լքեց հայերին, եւ Կիլիկիան ընկավ։

Իսկ միգուցե խոսքը ոչ թե Ֆրանսիայի մասին է, այլ Հայաստանի իշխանությունների պատմականորեն կոռումպացված, հանցավոր դիրքորոշման մասին, որոնք պատմության ընթացքում հավատարիմ են եղել «իրավունքները թշնամուն հանձնել՝ անիրական խաղաղության և իշխանության դիմաց» սկզբունքին։

Հուսանք, որ Ֆրանսիան հավատարիմ կմնա իր դիրքորոշմանը, և հայերի իրավունքները նրա համար առաջնային կլինեն։ Այդ մասին նրան կհիշեցնի Հայոց վերջին թագավորի գերեզմանը՝ Փարիզի մոտակայքում։

Մարգարիտա Քարամյան