Իսրայել-Համաս համաձայնագիր. ԱՄՆ-ը կհասնի՞ Արցախից Բաքվի զորքերի դուրսբերմանը

Հունվարի 19-ին ուժի մեջ կմտնի Իսրայելի և ՀԱՄԱՍ-ի միջև ԱՄՆ-ի, Կատարի և Եգիպտոսի միջնորդությամբ կնքված համաձայնագիրը։ Մինչ նախագահ Բայդենն ասում է, որ գործարքը իր վարչակազմի ձեռքբերումն է, Թրամփն պնդում է, որ առանց նոյեմբերին իր ընտրվելուն գործարք չէր լինի: Նա աջակցել է համաձայնագրին, ինչը նշանակում է, որ հունվարի 20-ին պաշտոնը ստանձնելուց հետո կշարունակի իրականացնել այն։

Այսպես թե այնպես, համաձայնագիրը Իսրայելից կպահանջի աստիճանաբար դուրս բերել իր զորքերը Գազայից, հազարավոր պաղեստինցի բանտարկյալների և գերիների հանձնել ՀԱՄԱՍ-ին, իսկ Իսրայելին կվերադարձնեն 2023 թվականի հոկտեմբերի 7-ից պահվող պատանդներին: Այնուհետեւ կսկսվի Գազայի վերակառուցումը։

Թեեւ Իսրայելի կառավարությունը հավանություն է տվել համաձայնագրին, սակայն կան դժգոհ նախարարներ, եւ եթե նրանք դուրս գան իշխող կոալիցիայից, Բենիամին Նեթանյահուի կառավարությունը կքանդվի։

Բայց դա չէ կարեւորը․ եթե համաշխարհային հանրությունը լուծի պաղեստինա-իսրայելական հակամարտությունը այս համաձայնագրի տրամաբանության շրջանակներում, այն է՝ պահպանելով անկախ Պաղեստինը եւ դուրս բերելով իսրայելական զորքերը, ապա դա կարող է էքստրապոլացվել համաշխարհային այլ հակամարտությունների վրա։ Հիշեցնենք, որ Նեթանյահուն ասում էր, որ չպետք է լինի անկախ Պաղեստին պետություն՝ պնդելով հակամարտության ռազմական լուծման Իսրայելի իրավունքը։ Իսրայելն ուժեղ է և կարող է ամեն ինչ անել, ասում էր Նեթանյահուն։

Նման բան տեղի է ունենում ուկրաինական հակամարտությունում. Պուտինի մոտ բացահայտ խոսում են այն մասին, թե ինչպես է Ուկրաինան կփլուզվի որպես պետություն։ Իսկ համաշխարհային փորձագիտական ​​հանրությունը քննարկում է, որ թեև Պուտինի ուժային լուծումը ձախողվեց, և նա 3 օրում չգրավեց Կիևը, սակայն դժվար թե Ուկրաինան կարողանա վերադարձնել Ռուսաստանի կողմից արդեն իսկ գրավված տարածքները։

Սակայն Իսրայելի համաձայնագիրը հուշում է, որ ամեն ինչ այնքան էլ պարզ չէ։ Պաղեստինում հակամարտության ակտիվ փուլը սկսվել է 2023 թվականի հոկտեմբերի 7-ին՝ սեպտեմբերի 19-ի ագրեսիայի, ցեղասպանության և տեղահանության հետևանքով Արցախի ողջ 120.000 բնակչության հեռանալուց անմիջապես հետո։ Դա տեղի է ունեցել Հայաստանի կառավարության լուռ համաձայնությամբ և սեպտեմբերի 17-ին Կոստանդնուպոլսում ԱՄՆ-ՌԴ-ԵՄ ներկայացուցիչների գաղտնի հանդիպումից հետո։

Այդ ժամանակ կոնսենսուս էր ի հայտ եկել ղարաբաղյան հակամարտության ուժային «կարգավորման» վերաբերյալ, և Իսրայելը հանգիստ ռմբակոծեց Գազան։ Մեկ ամիս առաջ Թուրքիան, ոգեշնչված «ուժի իրավունքի» ճանաչումից, փաստացի գրավեց Սիրիան։

Այժմ Իսրայելը ստիպված համաձայնել է դուրս բերել իր զորքերը Գազայից։ Արդյո՞ք սա նշանակում է, որ անիվը հետ է շրջվելու: Արդյո՞ք ԱՄՆ-ը, Քաթարը և այլ երկրներ կմիջնորդեն Արցախի հարցում այնպիսի համաձայնության հասնելու համար, որը կենթադրի է Բաքվի զորքերի դուրսբերում Արցախի տարածքից։