Անելին՝ Արցախին սիրահարված ֆրանսուհի․ դեռ կհանդիպենք

Անելինը զտարյուն ֆրանսուհի է։ Մեծացել է հին հայկական եկեղեցիներ ու վանքեր այցելելու երազանքով։ Հայկական որոշ վանքերի անուններ Անելինը մանկության տարիներին առաջին անգամ մորից է լսել։ Նա ասաց, որ Ֆրանսիայի Օվերն շրջանի եկեղեցիները նման են հայկականին, մայրը նրանց անվանում եր քույրեր։

19 տարեկանում Անելինը սարսափելի վթարի է ենթարկվել։ Հետո հասկացավ, թե որքան կարճ է կյանքը, և որոշեց իրականացնել  մանկության երազանքը։ Գտավ մի ընկերություն, որն առաջարկում էր ճամփորդություններ միջազգային երիտասարդական ճամբարներ, որոնցից մեկը Ստեփանակերտում էր: Լրացրեց ձևաթուղթը և գնաց հարցազրույցի:

Այսպես 1997 թվականին Անելինը առաջին անգամ եկավ Արցախ։ Այն ժամանակ Ստեփանակերտը հիմնովին ավերված էր։ Նա հիշում է Ստեփանակերտի շուկան, լքված տները, ավերված ճանապարհները, բայց միևնույն ժամանակ ջերմորեն հիշում է Արցախի բնակչության հյուրընկալությունն ու ողորմածությունը։ Նա հիշում է նաև այն մեծ ցավն ու վիշտը, որ տեսել է արցախցիների աչքերում: Պատերազմի պատճառով արցախյան յուրաքանչյուր ընտանիք անդառնալի կորուստներ ունեցավ։

Արցախի ժողովուրդը խաղաղասեր է, նա ստիպված էր կռվել իր հայրենիքի համար և արդար հաղթանակ տարավ։ Արցախցիների մարդասիրության վառ վկայությունն է այն, որ Շուշայի մզկիթը քաղաքի ազատագրումից հետո չի ավերվել, հակառակը՝ ժամանակի ընթացքում վերականգնվել է։ «Մինարեթը ընդգծում է արցախցիների բարյացակամ վերաբերմունքը յուրաքանչյուրի նկատմամբ, ով հարգում է արցախցիների՝ իրենց հողում ազատ ապրելու իրավունքը», – ասում է Անելինը։

Միջազգային ճամբարում, ուր ժամանել էր Անելինը, տարբեր երկրներից կամավորներ կային։ Նրանք միասին օգնել են մանկական ճամբարի աշխատողներին։ Այցելեցին Արցախի տեսարժան վայրերը՝ Գանձասար, Տատիկ- պապիկ, Պատմության թանգարան։ Արցախի պետական ​​անսամբլի համերգի ժամանակ Անելինին մոտեցավ տեղի բնակիչներից մեկը, ով խոսում էր մաքուր ֆրանսերեն։ Լիանայի հետ ընկերություն են անում մինչ օրս։

Առաջին այցելությունից մոտ 10 տարի անց Անելինը կրկին վերադարձավ Արցախ։ Նա ոգևորված պատմում է ժամանակակից Ստեփանակերտի գեղեցկության մասին։ Քաղաքն այնքան գեղեցիկ ու աշխույժ դարձավ, որ նա չճանաչեց այն։ Լաչինի ճանապարհը փոխվել է. երկկողմանի ակտիվ երթևեկություն է եղել։ Երևանից Ստեփանակերտ հասնելը հեշտ էր տրանսպորտով։

Մանուկ հասակում Անելինը երազում էր տեսնել հին Հայաստանի ճարտարապետությունը։ Նրա վրա առանձնահատուկ տպավորություն է թողել Ամարասի վանքը։ Անելինը պնդում է, որ Արցախն իր համար դրախտ է, այստեղ նա իրեն զգում է ինչպես տանը։

Արցախն իր բնույթով նման է իր հայրենի հողին։ 2010 թվականին Անելինը հանդիպել է Ֆրանսիայում Արցախի ներկայացուցչի հետ՝ պարզելու, թե ինչպես կարելի է վերաբնակվել Արցախում։ Ներկայացուցիչը բացատրեց, որ Արցախում վերաբնակեցումը հեշտ գործ չէ։ Դրանից հետո Անելինը ծանոթների միջոցով իմացել է Ստեփանակերտի վերականգնողական կենտրոնի մասին։ Կապ հաստատեց կենտրոնի հետ և առաջարկեց իր օգնությունը՝ որպես կամավոր: Կենտրոնը սիրով ընդունեց առաջարկը։

9 ամիս աշխատել է Վերականգնողական կենտրոնում։ Հիմա նա մեծ ջերմությամբ է հիշում իր կյանքի այդ շրջանը։ Վերականգնողական կենտրոնի աշխատակիցները նրան ընդունել են որպես թիմի անդամ՝ օգնելով ու աջակցելով նրան ամեն ինչում, ինչի համար նա անչափ շնորհակալ է։ Նրանք կենտրոնի անձնակազմի ու հիվանդների հետ եղել են գրեթե բոլոր սրբավայրերում, ծանոթացել Արցախի մշակութային ու պատմական ժառանգությանը։

Արցախում գտնվելու ընթացքում Անելինը բազմաթիվ լուսանկարներ է արել, որոնք անհրաժեշտ է համարում ցույց տալ ամբողջ աշխարհին՝ որպես ապացույց, որ հայ ժողովուրդը դարեր շարունակ ապրել է Արցախում և ունի խոր արմատներ։

Անելինը ճանապարհին հանդիպեց նաև լքված հայկական եկեղեցիներին։ Խորհրդային Միության ժամանակ դրանք վերածվել են պահեստների։ Նա հատուկ ուշադրություն է դարձրել խաչքարերին։ Քարեր, որոնք խորհրդանշում են հավատը և ընդգծում արցախցիների հնությունը։

Այսօր Անելինը մեծ տխրությամբ հիշում է Արցախում անցկացրած ուրախ ժամանակը, ասում է՝ ամաչում է, որ հիմա Արցախում չէ և չի կարող կիսել այն բոլոր փորձությունները, որոնց միջով անցնում է արցախցին։

Արսեն Աղաջանյան

(Անելինը մեզ տրամադրեց իր հիանալի լուսանկարները, որոնք կհրապարակենք ավելի ուշ)