Կառավարությունը չպատասխանեց արցախցիների քաղաքական պահանջներին
- 15:59 05.04.2025
Արցախցիների իրավունքների պաշտպանության խորհրդի կողմից մարտի 29-ին Երևանում կազմակերպված մեծ հանրահավաքում ներկայացվել է պահանջագիր՝ ուղղված ՀՀ իշխանություններին և միջազգային հանրությանը:
Պահանջագրի քաղաքական պահանջների մեջ մտնում են Արցախի ժողովրդի հավաքական վերադարձը հայրենի հող, միջազգային դոնոր համաժողովի կազմակերպում, արցախցիներին իրենց ՀՀ քաղաքացիության վերադարձում՝ հնարավորություն տալով բոլորին օգտվելու քաղաքացու իրավունքներից և ստանձնելու դրանից բխող պարտավորությունները: Պահանջագրի կոլեկտիվ հեղինակները պահանջում են քայլեր կատարել Ադրբեջանում պատանդառված ու խոշտանգվող հայերի պաշտպանության և հրատապ ազատ արձակման ուղղությամբ, բարձրացնել Արցախի հայկական հոգևոր-մշակութային ժառանգության և հանրային ու մասնավոր սեփականության պաշտպանության հարցը միջազգային ատյաններում, ապահովել Հայաստանի և/կամ գործընկեր պետությունների կողմից Միջազգային քրեական դատարան պետական դիմումների ներկայացումը՝ Արցախի ժողովրդի բռնի տեղահանման և այլ միջազգային հանցագործությունների հետաքննման ու պատժման խնդրանքով:
Արցախցիները պահանջում են զերծ մնալ միջազգային դատարաններում Ադրբեջանի դեմ ներկայացված գանգատներից հրաժարվելու խիստ վտանգավոր մոտեցումից, խուսափել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարման որևէ քայլից, ինչպես նաև վերսկսել Մինսկի խմբի ձևաչափով բանակցությունները Արցախի ժողովրդի իրավունքների պաշտպանության ու վերականգնման համար:
Կա նաև պահանջ՝ Արցախի ժողովրդի վերաբերյալ ներպետական և արտաքին քաղաքական բոլոր որոշումների կայացման գործընթացներում ապահովել նրա լեգիտիմ ներկայացուցիչների պատշաճ ներգրավումը և հաշվի առնել Արցախի ժողովրդի ձայնը՝ բացառելով ապօրինի ու ինքնակոչ որոշումների ընդունումը։
Որոշ շրջանակներ փորձում են արցախցիների պահանջները իջեցնել սոցիալական մակարդակի, սակայն նշված պահանջները ապացուցում են, որ սոցիալական հարցերի լուծումները արցախցիները արդարացիորեն տեսնում են քաղաքական որոշումնրի մեջ։ Այդուհանդերձ, պահանջներն այնպես են ձեևակերպված, որ չառաջանան անվտանգային սպառնալիքներ։
Արցախցիների մարտի 28-ի հանրահավաքը բազմաթիվ իշխանամետ և մարդիկ, որոնք ուղղակի համոզված են, թե Հայաստանի “դժբախտությունները” Ղարաբաղից են, հայոյանքների և կարեկցանքի արանքումզգուշացնում էին, որ հանկարծ նոր խնդիրներ չբերեն Հայաստանի գլխին։ Չի օգնել նույնիսկ այն, որ պահանջագրում չկան կարևոր պահանջներ ՀՀ կառավարությանը․ տեր կանգնել ՀՀ Սահմանադրությանը, Անկախության հռչակագրին և Հայաստանի ու Արցախի վերամիավորման մասին որոշմանը։
Այդուհանդերձ Կառավարությունից պատասխանել են արցախցիների պահանջագրին, բայց միայն սոցիալական հարցերի մասով։ Քաղաքական պահանջները անտեսվել են։ Միայն ասվել է, որ 1,5 տարվա ընթացքում արցախցիների կարիքների համար ծախսվել է 115 մլրդ․դրամ /համեմատության համար ասենք, որ մինչ 2024 թ․ Հայաստանի հանրապետությունը Արցախին տարեկան 144 մլրդ․ դրամ էր տրամադրում և ավելին ստանում մաքսային և այլ տուրքերի տեսքով/։
ՀՀ Կառավարությունը չի ընդունել նույնիսկ արցախցիների հիմնական սոցիալական պահանջը․ չկրճատել 50 հազ․ չափի տրամադրվող աջակցությունը մինչդեռ մարդիկ չեն ապահովվել բնակարաններով և չեն կարողացել լուծել զբաղվածության հարցը։
Կառավարությունը միայն “մուննաթ” է եկել, չպատասխնելով ոչ մի հարցի։
Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված անձանց համար կայուն եւ արժանապատիվ կենսապայմանների ապահովման պահանջի վերաբերյալ դիմումում բերված ձեւակերպումներն անտեսում են 2023 թվականի հոկտեմբերից ի վեր Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված անձանց կարիքների հասցեագրման ուղղությամբ ՀՀ կառավարության իրականացրած մեծածավալ աշխատանքը, ինչը համարում ենք անընդունելի: Դրանք աղերս չունեն իրականության հետ, չեն արտահայտում ԼՂ-ից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների իրական սոցիալական խնդիրներն ու շահերը եւ նրանց խոցելի սոցիալական վիճակը շահարկելու միտում ունեն, ասված է Կառավարության պատասխանի մեջ:
Ի՞նչ քաղաքական խնդիր է լուծում Կառավարությունը արցախցիների նկատմամբ՝ նսեմացնելուց և մարգինալիզացնելուց բացի։ Արդյո՞ք այն ունի տեսլական արցախցիների ճակատագրի վերաբերյալ։
Նաիրա Հայրումյան