Վլադիկ Հակոբյան. «Երբ հարցրի, թե ինչն է նրան ստիպել վերադառնալ Ղարաբաղ, նա ասաց՝ սերը»

russia-artsakh.ru

Հունիսի 18-ին Արցախի ականավոր պետական ​​գործիչ Վլադիկ Հակոբյանը կդառնար 76 տարեկան։ Սակայն չար ճակատագիրը կտրեց նրա կյանքը ծաղկման շրջանում։

Սակայն մարդուն չեն դատում ապրած տարիների քանակով, այլ իր գործերով և թողած հետքով։ Դա լավագույնս համապատասխանում է Վլադիկ Հակոբյանին՝ մեծատառով մարդու, ուշագրավ գիտնականի, պատասխանատու պետական ​​գործչի, Արցախի ազատագրական շարժման ակտիվիստի։ Ցավոք, նա ողբերգականորեն մահացավ 1999 թվականի ապրիլի 27-ին՝ հիսուն տարեկան հասակում։

Վլադիկ Հակոբյանի գործընկերները միաձայն պնդում են, որ նա հսկայական ներդրում է ունեցել Արցախի պետականության օրենսդրական հիմքի ձևավորման գործում, վճռորոշ դեր է խաղացել փաստաթղթերի մշակման և ընդունման գործընթացում։ Իր յուրահատուկ պրոֆեսիոնալիզմից բացի, բոլորը նշում էին Հակոբյանի բարձր մարդկային որակները՝ ազնվությունը, հայրենասիրությունը, հավատարմությունը, բյուրեղյա պատիվը, բարությունը, ստեղծագործական մտածողությունը, ինչպես նաև նուրբ հումորի զգացումը, որը փրկել է նրան դժվարին ժամանակներում։ Հայրենիքի պաշտպանությունը բոլոր ճակատներում՝ ռազմական, գաղափարական, քաղաքական, պատմական, նրա համար առաջնահերթություն էր։

«Ամեն ինչի հիմքում մենք պետք է տեսնենք ոգին՝ ազգային ոգին, և եթե որոշ մարդիկ ժխտում են ազգային ոգու էությունը, ազգային գաղափարախոսությունը, ապա դա լավ չէ», – պնդում էր Վլադիկ Հակոբյանը:

«Մեր շարժումը ջրհեղեղի նման էր, մարդիկ դուրս էին թափվում փողոցներ: Սակայն սա դեռ ոգի չէր: Հիշում եմ՝ սահմանամերձ գյուղերի պաշտպանության ժամանակ, երբ հասունանում էր զինված պայքարի գաղափարը, ֆիդայինների շարժման գաղափարը, գյուղացիների զգալի մասը դեմ էր դրան՝ հավատալով, որ դա իրենց համար լրացուցիչ գլխացավանք կդառնա: Այսինքն՝ այդ ժամանակ մենք դեռ չէինք հասել ազգային ոգու գաղափարին: Եվ եթե ազգային ոգի չլիներ, եթե մեր ազգային ոգին չզարգանար մինչև պետականության գաղափար, եթե մենք չդառնայինք բանակի վերածված ժողովուրդ, գուցե այսօր աշխարհին հաղթականորեն և լավատեսորեն չնայեինք»:

Վլադիկ Աշոտի Հակոբյանը ծնվել է 1949 թվականի հունիսի 18-ին Լեռնային Ղարաբաղի Մարտունու շրջանի Մուրիշեն գյուղում: 1973 թվականին ավարտել է Խ. Աբովյանի անվան Երևանի մանկավարժական ինստիտուտի պատմաաշխարհագրական ֆակուլտետի պատմության բաժինը։ Ավարտելուց հետո աշխատել է նույն համալսարանում որպես գիտաշխատող, միաժամանակ լինելով «Գիտելիք» ընկերության նախագահ։

1982 թվականին նա պաշտպանել է դոկտորական թեզ և սկսել դասավանդել Երևանի պետական ​​համալսարանում, Երևանի գյուղատնտեսական ինստիտուտում և ​Ուսուցիչների վերապատրաստման հանրապետական ինստիտուտում: Հայաստանի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի (ԳԱԱ) հետ համատեղ ստեղծել է հայագիտական ​​կենտրոն։

Արցախյան շարժման սկզբնական շրջանում (1988-89) նա ղեկավարել է Հայաստանի ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի Ղարաբաղ կոմիտեն։

«Վլադիկ Հակոբյանը միշտ գտնվում էր 1988 թվականի փետրվարին բռնկված արցախյան շարժման կիզակետում», – նրա մասին ասել է ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն, պատմական գիտությունների դոկտոր, ակադեմիկոս Աշոտ Մելքոնյանը: «Եվ պետք էր տեսնել, թե ինչպես արցախցի Վլադիկը ընկալեց իր ազատագրված հայրենի Մուրիշեն գյուղի նոր կարգավիճակը: Նա նրանցից մեկն էր, ովքեր առաջին իսկ օրերից իր ընտանիքի հետ միասին անկեղծորեն մտան արցախյան շարժման մեջ: Սա այն մարդն է, որը պատրաստ էր թողնել իր փափուկ մահճակալը Երևանում, գնալ Ստեփանակերտ և ծառայել իր ժողովրդին: Վլադիկ Հակոբյանը Արցախի իսկական մարմնացումն է և այդպիսին կմնա իմ հիշողության մեջ»:

1990 թվականին երիտասարդ գիտնականը վերադարձավ հայրենիք՝ Արցախ, և իր ներդրումն ունեցավ այնտեղ ծավալված ազատագրական պայքարին։ 1990-92 թվականներին, հասարակական-քաղաքական գործունեությանը զուգահեռ, դասավանդել է Ստեփանակերտի մանկավարժական ինստիտուտում։ 1992 թվականի հունվարի 11-ին ընտրվել է Լեռնային Ղարաբաղի առաջին գումարման Գերագույն խորհրդի պատգամավոր։ 1992 թվականի հունվարից մինչև 1995 թվականի հունիսը զբաղեցրել է Գերագույն խորհրդի քարտուղարի պաշտոնը։

«Վլադիկ Հակոբյանը այն գործիչներից էր, ովքեր կանգնած էին մեր պետականության ակունքներում, ստեղծեցին այս պետականությունը», – ասում է մի քանի գումարումների Լեռնային Ղարաբաղի խորհրդարանի անդամ, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Վահրամ Բալայանը։ «Նա ձգտում էր ապահովել, որ ամեն ինչ լինի անթերի, ճիշտ, հիմնված արդարության, օրինականության և ազնվության վրա։ Նա նաև գրում էր սրտառուչ բանաստեղծություններ»։

«Նրա մեջ կար գաղափարների, իմաստի և կրակի բախում… ոչ թե կրակ, այլ մի փոքր ավելին», – պնդում է Գեորգի Պետրոսյանը, որը 1992-93 թվականներին զբաղեցրել է Լեռնային Ղարաբաղի Գերագույն խորհրդի նախագահի պաշտոնը: «Նա միաժամանակ քաղաքական և պետական ​​գործիչ էր, պատմաբան, բանաստեղծ և մարդ: Ավելին, պատմաբան լինելով՝ նա բախտ ուներ ինքն էլ պատմություն կերտել, անձամբ լինել պատմության մեջ և ստեղծել, գրել և ձևակերպել որոշումներ՝ գրիչը ձեռքին: Նրա գիտելիքները Արցախի անցյալի մասին շատ օգտակար էին մեզ համար: Մենք և ես անձամբ անընդհատ հարցեր էինք տալիս նրան: Օրինակ՝ ինչպե՞ս պատահեց, որ հայկական պետականությունը անհետացավ, մինչդեռ պետականության բեկորները մնացին Արցախում: Ի՞նչն էր մարդկանց ստիպել կառչել այս հողին: Ի պատասխան՝ նա արտաբերեց միայն մեկ բառ՝ «սեր»: «Դրա համար էլ ամեն ինչ թողեցիր և եկա՞ր», – ասացի ես: Քչերն էին դա անում…»:

1995 թվականից ի վեր Վլադիկ Հակոբյանը դասավանդում էր Արցախի պետական ​​համալսարանում՝ զբաղեցնելով պատմության ամբիոնի վարիչի պաշտոնը: Ուսանողներն ու գործընկերները նրան վերաբերվում էին հատուկ սիրով և հարգանքով, նույնիսկ նրա հետ առօրյա զրույցները ուսանելի էին:

Նա հաճախ էր այցելում Մուրիշեն և որքան կարող էր օգնում հայրենի գյուղին։ Նա սեր էր սերմանում հայրենի օջախի նկատմամբ որդու՝ Տարոնի մեջ, որը հոր պնդմամբ նույնպես դարձավ պատմաբան։

«Հայրս ինձ դաստիարակել է ազգային արժեքների ոգով», – ասում է Տարոն Հակոբյանը։ «Նա այնքան էր սիրում իր հայրենիքը, որ պատրաստ էր զոհաբերել նույնիսկ իր ընտանիքը դրա համար։ Նա երբեք չէր փորձել ինձ թիկունքում տեղավորել, այլ, ընդհակառակը, խնդրել էր գնալ ծառայելու իր հայրենի գյուղ Մուրիշենի տղաների հետ։ Հայրս համոզեց ինձ, որ չպետք է լքեմ Ղարաբաղը, չնայած ես ունեի Երևանի գրանցում։ Նա ինձ մեջ սերմանեց իսկական սեր հայրենի գյուղի և ամբողջ Արցախի նկատմամբ»։

1999 թվականի ապրիլի 27-ին նա ողբերգականորեն մահացավ ավտովթարից, բայց որպես մարդ, գիտնական և մասնագետ թողեց պայծառ լույս՝ դառնալով իսկական օրինակ ազատ արցախցիների սերունդների համար։

Հայրենիքը պատշաճ կերպով գնահատեց Վլադիկ Հակոբյանի ներդրումը՝ հետմահու պարգևատրելով նրան Գրիգոր Լուսավորչի շքանշանով և Մխիթար Գոշի մեդալով։