«Բաքվում մենք թողեցինք երկու կահավորված բնակարան, մեքենա և իմ սիրելի եռանիվ հեծանիվը»

Վլադիսլավ Ավագյանը ուրախ, տաղանդավոր և անսահման ուրախ մարդ է։ Չնայած ֆիզիկական սահմանափակումներին՝ նա արժանապատվորեն հաղթահարում է նույնիսկ ամենադժվար փորձությունները։

4 պատերազմ, շրջափակում և էթնիկ զտումների երկու ալիք վերապրած Վլադը ուժ գտավ իր մեջ ուսումնասիրելու հոգեբանություն։ Նա աշխատում է «Կյանքի որակ» հոգեբանական կենտրոնում՝ օգնելով մարդկանց հաղթահարել կյանքի դժվար պահերը։

Step1.am-ի հետ հարցազրույցում Վլադը պատմեց իր ընտանիքի պատմությունը և կիսվեց  հիշողություններով։

«Ծնվել եմ 1983 թվականին Բաքու քաղաքում։ Հայրս Մարտունու շրջանի Ննգի գյուղից է, իսկ մայրս՝ Սյունիքի մարզի Տեղ գյուղից։ 16 տարեկանում հայրս տեղափոխվեց Բաքու։ Նա աշխատում էր նավթարդյունաբերությունում, որտեղ հետագայում դարձավ տեղամասի ղեկավար։ Իմ ընտանիքը տարիներ շարունակ երջանիկ ապրել է այդ քաղաքում։ 1988 թվականին մենք, ինչպես Բաքվի ողջ հայ բնակչությունը, ենթարկվեցինք էթնիկ զտումների և ստիպված եղանք լքել մեր սիրելի ինտերնացիոնալ համարվող քաղաքը։ Քաղաք, որը կառուցվել է ոչ թե ադրբեջանցիների, այլ հայերի, հրեաների, ռուսների, անգլիացիների և այլնի կողմից։

Բաքվում մենք թողեցինք երկու կահավորված բնակարան, մեքենա և իմ սիրելի եռանիվ հեծանիվը։ Բաքվից տեղափոխվեցինք Սանկտ Պետերբուրգ, բայց մեր հայրենի Արցախի հանդեպ սերն այնքան ուժեղ էր, որ մեկ տարի անց՝ 1989 թվականին, տեղափոխվեցինք Ստեփանակերտ։ Այդ ժամանակ հայրենիքում կադրերի մեծ պակաս կար, և հայրս հրավիրվեց որպես ջրամատակարարման ոլորտի մասնագետ։ Այսպիսով, մենք մնացինք մեր հայրենիքում ապրելու և, ինչպես Արցախի ողջ բնակչությունը, անցանք սարսափելի փորձությունների միջով։

Ես լավ հիշում եմ Արցախյան ազատագրական պայքարի իրադարձությունները։ Մորս ուսերին նստած՝ մասնակցում էի հանրահավաքների և բոլորի հետ միասին գոռում էի «Միացում»՝ առանց իրականում հասկանալու այս բառի իմաստը։ Քնում էի նկուղներում՝ խոնավ հատակին, քաղցած։

1991 թվականին պատերազմի պատճառով ստիպված էի ընդհատել ուսումս՝ չհասցնելով ավարտել առաջին դասարանը։ Եղբայրս՝ Գեորգի Ավագյանը, որը ակտիվ մասնակից էր Արցախյան առաջին պատերազմին, վիրավորվեց Շուշիի ազատագրման ժամանակ։ Հաճախ եմ հիշում արկերի պայթյունների սարսափելի ձայները։ Մի անգամ, մեր գյուղական տան բակում խաղալիս, գրեթե կրակի տակ ընկա։ Մայրս փրկեց ինձ՝ մի քանի րոպե առաջ տուն կանչելով։

Թշնամին ամեն օր ռմբակոծում և հրետակոծում էր մեր քաղաքներն ու գյուղերը։ Դժվար էր, բայց արցախցիները քաջաբար պայքարում էին և հավատում հաղթանակին։

Պատերազմի ավարտից հետո շարունակեցի ուսումս։ Միաժամանակ ընդունվեցի Ստեփանակերտի Կոմիտասի անվան երաժշտական ​​դպրոց։ Ազատ կյանքը աստիճանաբար վերադառնում էր Արցախ։ Ապրիլյան պատերազմում տարած հաղթանակից և Ալիևի այն հայտարարությունից հետո, որ իրեն ստիպում են կուլիսներում ճանաչել Ղարաբաղի անկախությունը, ինձ թվում էր, որ շատ շուտով մեր հայրենի Արցախը վերջապես կհայտնվի աշխարհի քաղաքական քարտեզի վրա որպես անկախ պետություն։ Կբացվի Ստեփանակերտի օդանավակայանը, որը կընդունի չվերթներ տարբեր երկրներից, բայց, ցավոք, իմ երազանքը  չիրականացավ։

Մի քանի տարի անց հարյուրավոր անմեղ մարդկանց արյունը կրկին թափվեց Արցախի սուրբ հողի վրա։ Իմ բոլոր հարազատներն ու ընկերները ակտիվ մասնակցություն ունեցան 44-օրյա պատերազմին։ Իմ եղբայրը՝ Գեորգին, օգնում էր թիկունքում գտնվող խաղաղ բնակիչներին, քանի որ վնասվածքի պատճառով չէր կարողանում գնալ ռազմաճակատ։

Իմ կյանքի ամենասարսափելի օրը 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ն էր։ Հենց այս օրն էր, որ նշանավորեց մեր հայրենիքի օկուպացիայի սկիզբը։ Ես խորապես գիտակցում էի այս փաստը, բայց այնուամենայնիվ, վճռական որոշում կայացրի վերադառնալ տուն՝ հույս ունենալով, որ բարին դեռ կհաղթի չարին։

Արցախ վերադառնալուց հետո շարունակեցի ապրել և աշխատել՝ չպատկերացնելով իմ կյանքը հայրենիքից հեռու։ Սկզբում ինձ թվում էր, որ ամեն ինչ աստիճանաբար կբարելավվի։ Ես մեքենա գնեցի, ապագայի համար մեծ ծրագրեր էի կազմում, իսկ այդ ընթացքում թշնամին աստիճանաբար գրավում էր մեր տարածքները։ Ձմռան կեսին, Բերձորի միջանցքը փակելով, այն ամբողջ բնակչությանը, այդ թվում՝ երեխաներին, տարեցներին և հիվանդներին, զրկեց տարրական կենսապայմաններից։

Իսկ ռուսական խաղաղապահ զորակազմը, իր առաքելությունը կատարելու փոխարեն, զբաղվում էր բիզնեսով՝ տեղի բնակչությանը վառելիք և սնունդ վաճառելով աստղաբաշխական գներով։

Շրջափակման ժամանակ ես, ինչպես բոլոր արցախցիները, բազմահազար հերթերում կանգնում էի հացի համար, բայց տուն վերադառնում առանց հացի, քանի որ ինձ հերթը չեր հասնում։ Եվ այսպես շարունակվեց 9 երկար ամիս։ Մենք բառացիորեն սովամահ եղանք, որից հետո որոշեցին մեր ժողովրդին վերջ տալ պատերազմով և հրդեհով, բայց մենք գոյատևեցինք և կշարունակենք պայքարել՝ չնայած թշնամուն։

Ամեն ինչից անկախ, ես չեմ դադարում հավատալ, որ բարին անպայման կհաղթի, և մենք շուտով կվերադառնանք տուն։

Արսեն Աղաջանյան