Ի՞նչ է ուզում ապացուցել Շահրամանյանը՝ որ Միացումը ուժի մե՞ջ չէ

Արցախցի փաստաբան Ռոման Երիցյանը իրար հետևից հրապարակում է 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-24-ի իրադարձություններին վերաբերող փաստաթղթեր:

Սամվել Շահրամանյանը այդ իրադարձություններից որոշ ժամանակ անց հայտարարել է, որ Արցախի Հանրապետությունը չի կարող համարվել լուծարված, քանի որ հրամանագիրը ստորագրել է գրեթե զենքի սպառնալիքով և անօրինական է: Նա նաև ասել է, որ Արցախի նախկին նախագահները և ռազմաքաղաքական ղեկավարության ներկայացուցիչները կամավոր մնացել են պատանդ՝ որպեսզի կռված հայ տղամարդկանց թույլատրվի անցնել Բերձորի միջանցքով: Հիշեցնենք, որ Ռուբեն Վարադանյանը փորձել է ճեղքել միջանցքը, բայց գերի է ընկել:

Այս բոլոր գործընթացներում ռուսական զորքերի դերի մասին որևէ հիշատակում չկա, բայց այն փաստը, որ «լուծարման» և այլ բաների վերաբերյալ փաստաթղթերը գրվել են զինվորական ռուսերենով, ցույց է տալիս, որ դրանք կազմվել են Ակնայի ռուս-թուրքական կենտրոնում կամ Ռուսաստանի զինված ուժերի գլխավոր շտաբում: Հիշեցնենք, որ այդ ժամանակ Ռուսաստանի պաշտպանության նախարար Շոյգուն, 2020 թվականի արյունալի պատերազմից և Արցախի մի մասի օկուպացիայից հետո, հայտարարել է, որ «Ռուսաստանը և Թուրքիան բարդ գործողություն են իրականացրել Ղարաբաղում»:

Անհասկանալի է, թե ինչու է Սամվել Շահրամանյանը հիմա գաղտնազերծում 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-23-ի փաստաթղթերը: Արդյո՞ք սա կապված է նրա դեմ ուղղված մեղադրանքների հետ, որ իր հրամանագրով նա, ըստ էության, միլիարդավոր դոլարների զենք է հանձնել, որը, ինչպես Ալեն Սիմոնյանը խոստովանեց, մատակարարվել է Հայաստանի կողմից: Ո՞ւմ է բաժին հասել այդ զենքը՝ Ալիևին, թե՞ ռուսական զորքերը ստացել են դրանք որպես Ալիևի «երախտագիտության» նշան՝ «հաջողված բարդ գործողության» համար:

Այս հարցերը հատկապես արդիական են ներկայիս գործընթացների լույսի ներքո, երբ Փաշինյանի կառավարությունը ուրանում է Ղարաբաղը և ղարաբաղցիներին՝ թույլ չտալով նրանց ստեղծել «պետություն պետության մեջ»: Միևնույն ժամանակ, Ալիևը պահանջում է չեղարկել 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի Հայաստանի և Արցախի վերամիավորման մասին հրամանագիրը:

Շահրամանյանի՝ Արցախի Հանրապետության «լուծարման» մասին հրամանագիրը ավտոմատ կերպով իրավիճակը վերադարձրեց 1989 թվականի վերամիավորման մասին որոշմանը։ Հենց որ սա ակնհայտ դարձավ, հանկարծ սկսեցին պնդել, որ ոչմի լուծարում չկա, այսինքն՝ 1989 թվականի որոշումն ուժի մեջ չէ։

Այժմ Ղարաբաղյան հարցը փորձում են «կախել» երկու իրականությունների միջև՝ ԱՀ անօրինական լուծարման և Հայաստանի ու Արցախի վերամիավորման մասին չլուծարված որոշման միջև։

Այս խնդիրը կարող է “լուծվել” միայն երկու եղանակով՝ եթե Արցախի խորհրդարանը «հետ կանչի» իր ստորագրությունը 1989 թվականի որոշումից և հրաժարվի «Միացումից», ինչը դժվար թե անի։ Կամ եթե Արցախի խորհրդարանը դիմի ՀՀ իշխանություններին՝ 1989 թվականի որոշումը կատարելու խնդրանքով։

Սակայն հիմա քննարկվում է անիրատեսական և ազգակործան երրորդ տարբերակը․ Հայաստանը կհրաժարվի Երրորդ Հանրապետության անկախության հռչակագրից, որը պարունակում է հղում 1989 թվականի որոշմանը։ Հենց դա է պահանջում Ալիևը։

1989 թ․ որոշումը՝ ինքնորոշման կարևորագույն ակտ է, որը ոչ մի միջազգային մարմին չի կարող չեղարկել, և միայն հայ ժողովուրդը կարող է հրաժարվել «միացումի» գաղափարից։