Դեկտեմբերի 1-ի փաստի դեմ փաստարկներ չկան՝ ավելի հեշտ է փոխել Անկախության հռչակագիրը

Դեկտեմբերի 1-ին հայաստանյան լրատվամիջոցները, քաղաքական գործիչները, քաղաքագետները հիմնականում քննարկում էին արբանյակը, որը վերջապես պետք է արձակվի, ինչպես նաև Երևանի կենտրոնում ավտոկայանատեղիների թանկացումը։

Հայկական լրատվամիջոցները, յուրաքանչյուրն իր պատճառներով, այդպես էլ չեն անդրադարձել կարևոր ամսաթվի. 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ին Խորհրդային Հայաստանի և Արցախի խորհրդարանների կողմից վերամիավորման վերաբերյալ համատեղ որոշում է կայացվել, որը հիմք է հանդիսացել Հայաստանի Անկախության հռչակագրի և Սահմանադրությանը։ Այսօր այս առիթով անկախությանն ու ազգային շահերին հավատարիմ հայ գործիչները, այդ թվում՝ Հրանտ Խաչատրյանը, Պարույր Հայրիկյանը, Լարիսա Ալավերդյանը, հանրահավաք են անցկացրել խորհրդարանի դիմաց՝ պահանջելով իրականացնել 1989թ. դեկտեմբերի 1-ի որոշումը։ Բայց ակցիան, ինչպես դեկտեմբերի 1-ի որոշման թեման, պարզվեց՝ խորը տաբուի տակ է։ Եթե փաստի դեմ հակափաստարկ չկա, պետք է խոսել ավտոկայանատեղերից։

Հիմա այն փաստերի մասին, որոնց դեմ փաստարկներ չկան։

«Լրագիր» թերթը գրում է, որ Սամվել Շահրամանյանի՝ Արցախի պետական ​​կառույցները լուծարելու մասին հրամանագրից հետո, Արցախի կարգավիճակի մասին միակ փաստաթուղթը 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի վերամիավորման որոշումն է մնացել։ Այս փաստի դեմ փաստարկ կա՞։ Ալմա-Աթայի հռչակագիրը, որը նույնիսկ Թուրքմենստանում ծիծաղ է առաջացնում, հաշիվ չէ:

Հրանտ Խաչատրյանը կարծում է, որ «հայ ժողովուրդը պետք է վերադառնա իր արմատներին, որոնք կոչվում էին Արցախյան շարժում»՝ նշելով, որ այս շարժման վրա է հիմնված Հայաստանի անկախությունն ու պետականությունը։ Այս փաստի դեմ նույնպես փաստարկներ չկան. ո՞վ կարող է պնդել, որ Հայաստանի հիմնադիր փաստաթղթերը՝ Անկախության հռչակագիրը և Սահմանադրությունը, կառուցված չեն Արցախյան շարժման և հայ ժողովրդի և իր տարածքների վերամիավորման իրավունքի վրա։

Բաքուն և Անկարան են պնդում։ Ինչպես ասում է քաղաքագետ Տիգրան Գրիգորյանը, «Ադրբեջանը պնդում է, որ Հայաստանը փոխի Անկախության հռչակագիրը, որտեղ նշված է այս փաստաթուղթը։ Միանգամայն հնարավոր է, որ Հայաստանը գնա նման քայլի՝ փոխելով նախաբանը և հանելով վերամիավորման մասին հիշատակումը։ Թեեւ Անկախության հռչակագիրը չի կարող փոփոխվել, սակայն այն կարելի է դուրս բերել Սահմանադրությունից»։

Այսինքն՝ Հայաստանը պատրաստ է փոխել իր հիմնադիր փաստաթղթերը, քանի որ այլ փաստարկներ չկան Հայաստանի և Արցախի վերամիավորման փաստի դեմ՝ որպես հայկական պետականության հիմք։ Այսպիսով, պետականության շենքի տակից կհանվի պատվանդանը, և շենքն անխուսափելիորեն կփլուզվի։

Մանվել Սարգսյանը կարծում է, որ Արևմուտքը ԼՂ խնդիրը լուծված չի համարում. «Ադրբեջանը միջազգային ճանաչում ստացավ 1992 թվականին՝ ճանաչելով Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի խնդրի արկայությունը և պարտավորվելով մասնակցել խնդրի միայն խաղաղ լուծմանը։ Այդ պարտավորությունը նրա կողմից մեկ անգամ չէ, որ խախտվել է. այս մասին նրան հիմա հիշեցնում են բոլոր կողմերից։ Ըստ այդմ, քչերն են ճանաչում խնդրի ռազմական լուծումը։ Ստիպված ենք լինելու վերադառնալ խնդրի իրավական հիմքերին»,- կարծում է նա։ Եվ սա փաստ է, որի դեմ նույնպես փաստարկներ չկան։

«Արցախը չի եղել Ադրբեջանի կազմում, չկա և չպետք է լինի. Այն ամենը, ինչ կատարվում է, ուղղակի զավթում է ագրեսիայի արդյունքում։ Եվ այս օկուպացված տարածքները, խոսքը ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղի, այլ նաև հարակից տարածքների մասին է, որոնց մի մասը ժամանակին կարողացել ենք ազատագրել, միջազգային իրավունքի տեսանկյունից չեն պատկանում Ադրբեջանին»,- ասել է Լարիսա Ալավերդյանը։ ճիշտ է ասում։ Առարկություններ կա՞ն:

Պարույր Հայրիկյանի խոսքով՝ «Հայաստանի իշխանություններն այսօր պետք է հրավիրեին օտարերկրյա դեսպանատների ներկայացուցիչներին ու ասեին. «Դուք ժողովրդավարությունը համարում եք քաղաքակրթության բարձրագույն արժեքը, տեսեք, թե ինչ գեղեցիկ ժողովրդավարական քայլ է արվել Խորհրդային Միության տարիներին։ Եվ այս ժողովրդավարական քայլի դեմ ցանկացած գործողություն ցեղասպանություն է։ Այն ժամանակ դա ինքնորոշման ակտ էր՝ Արցախն ու Հայաստանը որոշեցին մեկ պետություն դառնալ։ Բոլոր նրանք, ովքեր դեմ են դրան, լինի դա արևմուտքում, թե արևելքում, ցեղասպանության հեղինակներ են»:

Ժողովրդավարության կեղծ պաշտպանները փաստարկ ունե՞ն այս փաստի դեմ։

«1989-ին Արցախը ցույց տվեց, թե ինչպես է հնարավոր՝ օգտագործելով պետականության վերականգնման, պետականության ստեղծման և ինքնապաշտպանության պատմական փորձը, պաշտպանել սեփական իրավունքները և ապահովել անվտանգությունը»,- ասում է Դավիթ Կարաբեկյանը։ Նա կարծում է, որ Հայաստանը, Արցախը և ողջ հայությունն այժմ ապրում են նույն փորձությունները, ինչ 1988-1991թթ.։

Ամեն դեկտեմբերի 1-ի խլացուցիչ լռությունը միայն մի բան է ասում՝ արցախյան հիմքը հայկական պետության տակից հանվում է միտումնավոր, խնամքով թաքցնելով հասարակությունից ու ապագա պատմաբաններից։

Նաիրա Հայրումյան