Հայաստանից և Արցախից ապօրինաբար զավթված հայկական բոլոր տարածքները պետք է ներառվեն հայերի պահանջների փաթեթում՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության սահմանները գծելիս

Մեկնաբանելով Հայաստանի և Արցախի վերամիավորման մասին որոշման կարևորությունը՝ Ղարաբաղյան շարժման ակտիվիստ, ճարտարապետ, ԼՂ նախագահին առընթեր Հանրային խորհրդի անդամ Գագիկ Ավանեսյանը կարծիք է հայտնել, որ « այժմ անհրաժեշտ է, որ միջազգային իրավունքի ոլորտի իրավաբաններն ու մասնագետները լրջորեն զբաղվեն Արցախի հիմնախնդրով»։

«1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ով ընդունված փաստաթուղթը, հաշվի առնելով այսօրվա իրողությունները, կարող է արդիական դառնալ, Կոսովոյի օրինակով։ Եթե ​​իրադարձությունները զարգանան օրինական ճանապարհով, ապա այս փաստաթուղթը, անկասկած, կարող է փաստարկ ծառայել Արցախի՝ Ադրբեջանի կազմում չլինելու օգտին։ Որպես վերամիավորման ակտ՝ այն ամեն կերպ անթերի է։ Նույնիսկ Խորհրդային Միությունում վերամիավորման որոշումը չի բողոքարկվել կամ չեղարկվել բարձրագույն իշխանության՝ ԽՍՀՄ ժողովրդական պատգամավորների խորհրդի կողմից։ Հետագա տարիներին եւս ոչ ոք չչեղարկեց այս որոշումը։

Սակայն արտաքին ուժերի պատվեր կատարող Լևոն Տեր-Պետրոսյանի իշխանության գալով վերամիավորման գործընթացը հետ շրջվեց և ի վերջո տապալվեց։ «Օղակ» օպերացիան իրականացրին, հետո Լևոն Տեր-Պետրոսյանը Ղարաբաղի ղեկավարությանը հրամայեց խոնարհվել Մութալիբովի առաջ (նկատի ունի Ադրբեջանի ղեկավարությունն այդ տարիներին), որից հետո անկախության հանրաքվե եղավ։

Այսինքն՝ տեղի ունեցած հանրաքվեն, ըստ էության, չեղարկեց վերամիավորման մասին որոշումը եւ բուն «Միացումը»։

Այսօր Արցախի հետ կրկնվում է նույն սցենարը, ինչ 89-90-ականներին։ Եվ չգիտես ինչու, բոլոր իրավական ակտերը համառորեն անտեսվում են։ Անտեսվում է, որ 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ից Արցախը չի եղել Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի կազմում։

Այս համատեքստում կարծում եմ, որ մենք չպետք է ժամանակ կորցնենք, և անհրաժեշտ է պատրաստել իրավական դաշտ։ Իսկ հետագա բանակցությունների ընթացքում հայկական կողմը պետք է որպես հիմք ընդունի ոչ թե 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ը, ոչ թե 1991 թվականի սեպտեմբերի 2-ը կամ դեկտեմբերի 10-ը, այլ 1988թ. փետրվարի 20-ը՝ հաշվի առնելով 20-րդ դարի բոլոր տարիներին հայերի նկատմամբ բռնի տեղահանության, ավելի ճիշտ՝ ցեղասպանության փաստերը։

Ի վերջո, Հայոց ցեղասպանությունը շարունակվել է խորհրդային իշխանության օրոք։ Այսինքն՝ Հայաստանից և Արցախից ապօրինաբար զավթված հայկական բոլոր տարածքները պետք է ներառվեն հայերի պահանջների փաթեթում՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության սահմանները գծելիս և Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև առաջիկա հաշտության պայմանագրում»,- ասաց Ավանեսյանը։