Եւս մեկ հրաշք խաչքար՝ Սարսանգի հովտում

  • 11:32 26.12.2023

Լուսանկարի  գեղաքանդակ  խաչքարը Պատմական միջավայրի պահպանության պետական ծառայության աշխատանքային խմբի կողմից փաստագրված ու վավերացված այն հարյուրավոր նորահայտ խաչքարերից է, ու նաև վերջիններից մեկը, որն արձանագրվել է Արցախի շրջափակումից 20 օր առաջ։ Գտնվում է Մարտակերտի շրջանում՝ Սարսանգի հովտում։ Պատմական աղբյուրներում և առհասարակ գրականության մեջ հուշարձանի մասին տեղեկություններ չկան։ Դատելով հուշարձանի տեղակայվածությունից կարելի է ենթադրել, որ այն ծառայել է որպես սրբատեղի:

Խաչքարը կերտված է կրաքարից։ Աչքի է ընկնում XII-XIII դդ. բնորոշ ուշագրավ զարդաքանդակներով: Կենտրոնում մեծադիր ծաղկած խաչն է, ստորին մասում՝ արմավազարդ, եզրամասերում՝ բուսական, հյուսկեն-մանվածո քանդակներ: Արձանագրություն չի պարունակում: Ուշագրավ են  նաև խաչի ներքնամասում քանդակված պատկերները, որը հիշեցնում է Ասկերանի շրջանի Քարագլխի XIIIդ. զույգ խաչքարերից աջակողմյան կոթողին, որտեղ ներկայացված են կնոջ ու տղամարդու պատկերներ և նրանց կողմից բռնած մատուցարան իր պարունակությամբ:

Ըստ էության կյանքի հարատևությունը խորհրդանշող գունդը (շրջանակը) այստեղ արտահայտվում է կենցաղային մոտիվների պատկերմամբ, որն Արցախում հազվադեպ երևույթ չէ:

Ցավոք սրտի վառելիքի բացակայության պատճառով շատ հուշարձաններ, այդ թվում խաչքարեր չվավերացվեցին, չլուսաբանվեցին ու մնացին անհասանելի։

f