Արցախցիները պետք է ինքնակազմակերպվեն՝ կառավարության մոտ առաջին հավաքը

«Վերադարձ դեպի Քաշաթաղ» ՀԿ-ն հունվարի 25-ին ժամը 12.00-ին կառավարության շենքի մոտ հավաք է հայտարարել՝ քննարկելու շրջանի բնակիչների հրատապ խնդիրները։ Սա կարող է լինել արցախցիների ինքնակազմակերպման նոր գործընթացի սկիզբ, որոնք 2023 թվականի բռնագաղթից հետո հայտնվեցին առանց կենտրոնացված իշխանության։ Արցախցիների շահերը ներկայացնող մարմինների բացակայությունը հանգեցնում է նրան, որ նրանց պահանջներն ու իրավունքները մնում են չբարձրաձայնված եւ չբավարարված։ Իսկ խնդիրների լուծումը թողնված է ՀՀ կառավարության ու համակարգչային ծրագրերի ողորմությանը։

Ոչ ոք հրապարակավ չի հայտարարել, որ Արցախի պետական ​​կառույցներն այլևս չեն գործում, իսկ Երևանում Արցախի ներկայացուցչությունը փակվել է։ Ընդհակառակը, լրատվամիջոցները գրում են Արցախի պետնախարարի փոփոխության մասին՝ Արթուր Հարությունյանի փոխարեն նշանակվել է քաղաքաշինության նախկին նախարար Արամ Սարգսյանը։

Բացի այդ, հայտարարվել է հանձնաժողովի ստեղծման մասին՝ Վարդան Օսկանյանի գլխավորությամբ։ Ինչպես ասում են, հանձնաժողովը ստեղծվել է Արցախի ժողովրդի հավաքական վերադարձը կազմակերպելու և նրա մյուս հիմնարար իրավունքները պաշտպանելու նպատակով։ Նշվում է, որ դրանում ներկայացված են Արցախի խորհրդարանական կուսակցությունները։

Թե ինչ սկզբունքներով է գործելու հանձնաժողովը, դեռ հայտնի չէ։ Բայց դա դժվար թե փոխարինի Արցախի ժողովրդի ինքնակազմակերպչական մարմինը, որը թույլ կտա, ինչպես Դավիթ Կարաբեկյանն է ասում, կա՛մ երկրորդ մանդատ տալ ներկայիս իշխանությանը, կա՛մ ընտրել նոր՝ վստահություն վայելող իշխանություն։

Նման ինքնակազմակերպման լավագույն կարկասը կարող են լինել տեղական ինքնակառավարման մարմինները: Ի վերջո, սա իշխանության առաջնային օղակն է, որն ընտրվում է քաղաքական համակարգից անկախ՝ համայնքների անդամների կողմից։ Համայնքների գրեթե բոլոր ղեկավարները պահպանել են իշխանության ատրիբուտները և կարող են միավորել ուժերը՝ ներկայացնելու Արցախի ժողովրդի շահերն ու պահանջները։

Հենց այս նոր մարմնի հետ է, որ Հայաստանի կառավարությունն ու միջազգային կազմակերպությունները պետք է քննարկեն ամենակարևոր խնդիրները՝ և՛ քաղաքական, և՛ իրավական, և՛ սոցիալական և մարդասիրական։ Այս իշխանությունն է, որ պետք է գնահատի կարիքները, կարմիր գծեր ձևակերպի և պահանջներ առաջադրի։

Օրինակ, հիմա խոսում են բնակարանային խնդիրների լուծման տարբերակների մասին, բայց հայտնի չէ, թե ով է որոշումներ կայացնում, ով ում հետ է խորհրդակցում, ով է միջոցներ հատկացնելու այս հիմնարար հարցը լուծելու համար։ Նման անորոշությունը վերացնում է պատասխանատվությունը նման կարևոր և «թանկ» հարցերի վերաբերյալ՝ “հաշվետու” չկա։

Հայաստանի իշխանությունը Արցախի ժողովրդի կրած վնասի փոխհատուցողը չեն։ Բայց եթե իսկապես ծրագիր է նախապատրաստվում՝ լուծելու արցախցիների բնակարանային խնդիրները ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամի փոխհատուցման տեսքով, ապա դա ճիշտ մոտեցում է։ Այս մասին հայտարարել է Արցախի բնակարանային կոմիտեի նախկին նախագահ Արմեն Մանգասարյանը։ Նա ասաց, որ անշարժ գույքի վերաբերյալ բոլոր տվյալները գտնվում են Արցախի կադաստրում, և դրանք կարող են փոխանցվել ըստ պահանջի։ Այսինքն՝ դեռ պահանջ չի եղել, և հայտնի չէ, թե ընդհանրապես կլինի՞, եթե արցախցիներն իրենք չկազմակերպեն ու չներկայացնեն իրենց պահանջները։

Նաիրա Հայրումյան