Որտեղի՞ց են արցախցիների բնակարանային խնդիրները լուծելու համար միջոցները
- 22:13 23.01.2024
Նոր տարվա սկզբի հետ հետաքրքրությունն Արցախի Հանրապետության էթնիկ զտումների, բռնի տեղահանվածների և, ընդհանրապես, արցախցիների՝ կորցրած գույքի փոխհատուցման, նախկին բնակության վայրեր վերադառնալու իրավունքների նկատմամբ զգալիորեն աճել է։
Ինչպես գիտեք, հունվարի 17-ին Ֆրանսիայի Սենատն ընդունեց մի բանաձեւ, որն ամբողջությամբ արտացոլում է վերը նշված բոլոր խնդիրներն ու դրանց լուծման ուղիները, այսինքն՝ Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը դիտարկվում է առաջնահերթություն դրանց լուծման գործում։
Սակայն Հայաստանի կառավարությունը և Արցախի իշխանությունների ներկայացուցիչները դեռևս չեն ողջունել ֆրանսիացի սենատորների իրական քայլերը՝ ուղղված այս խնդիրների լուծմանը։ Ավելին, փաստաթղթերի ձեւակերպման, կենսաթոշակներ և նպաստներ, փոխհատուցում ստանալու և բնակարանային հարցեր լուծելու ճանապարհին արհեստական խոչընդոտներից բացի, արցախցիները բախվում են իրենց ներկայիս բնակության հասցեներում հաշվառվելու խնդրին։
Այն տեմպերով, որով պետական մարմինները լուծում են այս խնդիրը, այսինքն՝ գրանցման պարզ ընթացակարգ, շատ տեղահանվածներ դեռ չեն ստանա ֆինանսական միջոցները գոյության համար: Թեև, թվում է, ինտերնետի դարում հեշտ է դա անել առցանց՝ առանց ավելորդ բյուրոկրատիայի, հերթերի, որտեղ կոտրված նյարդային համակարգով մարդիկ հաճախ չեն կարողանում զսպել իրենց զգացմունքները և ավելորդ խնդիրներ են ստեղծում ինչպես իրենց, այնպես էլ շրջապատի համար։
Բայց այս ամենի մեջ ամենատհաճն այն է, որ հասարակության տարբեր շերտերի միջև պառակտումն անհավանական արագությամբ ընդլայնվում է։
Օրերս Հայաստանի վարչապետը հայտարարեց, որ առաջիկայում կսկսի աշխատել հանձնաժողով, որը կքննարկի փախստականների բնակարանային խնդրի լուծման հնարավորությունները։ Սակայն պարզ չէ, թե ինչ ծրագրով են լուծվելու այդ հարցերը։ Արդյո՞ք արցախցիներին կտրամադրվեն կոնկրետ բնակարաններ կամ վաուչերներ, որոնց շրջանակներում մարդիկ իրենք պետք է բնակարաններ կամ տներ փնտրեն տրամադրված գումարի սահմաններում։ Ի՞նչ միջոցներից են տրամադրվելու համապատասխան գումարները։
Թերևս շատերի համար դա նշանակություն կարող է չունենա. մարդկանց պարզապես տանիք է պետք, որ վարձակալության համար չափազանց մեծ գումարներ չվճարեն: Սակայն սա կարևոր է արցախցիների հավաքական իրավունքների տեսանկյունից։
Եթե գումարը հատկացվի Հայաստանի բյուջեից՝ ՄԱԿ-ի ֆինանսական աջակցությամբ, ապա դա կլինի ժամանակավոր կացարան՝ միջազգային իրավունքով և ՄԱԿ-ի Փախստականների մասին կոնվենցիայով նախատեսված փախստականների ժամանակավոր պաշտպանության ծրագրով։
Եթե այդ միջոցները փոխանցվեն Ադրբեջանից՝ որպես փոխհատուցում Արցախի ժողովրդին շարժական և անշարժ գույքի կորստի համար, ապա ցեղասպանության և էթնիկ զտումների ենթարկված Արցախի բնակիչները վերջնականապես կկորցնեն Արցախում նախկին բնակության վայրեր վերադառնալու իրավունքը։
Ի՞նչ են ընտրելու Հայաստանի իշխանությունն ու իրենք՝ տեղահանվածները։ Այս թեմայով բանավեճ կա՞: Արդյո՞ք արցախցիները բավականաչափ տեղյակ են, թե ինչ գումարներ են ստանալու և, որ ամենակարեւորն է, ումից։
Ըստ երևույթին, այս բոլոր գործընթացներն անթափանց են, ինչպես վերջին 3 տարվա ընթացքում բռնի տեղահանվածների վերաբերյալ ընդունված որոշումները։
Հայաստանի իշխանությունները գիտակցաբար կամ անմեղսունակությունից ականներ են դնում իրենց տակ, ինչն անխուսափելիորեն կհանգեցնի նոր աղետալի հետեւանքների։
Արցախն ու արցախցին կապրեն։ Արցախի համար պայքարը շարունակվելու է՝ անկախ Հայաստանի իշխանությունների գործողություններից կամ անգործությունից և Ադրբեջանի ահաբեկչական պետության ծավալապաշտական նպատակներից։
Մնում է, որ արցախցիներն իրենք ավելի ակտիվ հետաքրքրվեն սեփական ճակատագրով։
Մարգարիտա Քարամյան