Լարվածությունը բացառելու համար կոնկրետ՝ հասուն քաղաքական քայլեր են պետք

Այս գիշեր, ըստ Արցախի ՊԲ-ի, գրոհի են ենթարկվել հայկական ուժերի դիրքերը Մարտակերտում և Մարտունիում։ Զոհվել է 4 զինվոր. Օգտագործվել են մարտական ​​անօդաչու սարքեր, ականանետեր։

Վաշինգտոնում ԱՄՆ-ի միջնորդությամբ բանակցություններ են ընթանում Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների միջև։ Քննարկվող թեմաներից մեկը կարող է լինել Արցախի և Լաչինի միջանցքի անվտանգության ապահովման միջազգային մեխանիզմները։ Թե ինչ են նշանակում այս մեխանիզմները, պարզ չէ։ Պաշտոնական Երևանը չի մանրամասնում այս առաջարկը, սակայն եւ չի դիմում ՄԱԿ-ին և այլ կազմակերպություններին միջազգային զորքեր ուղարկելու կոչով։ Թեպետ նույնիսկ կույրն է տեսնում, որ այն «անվտանգության» համակարգը, որով Ռուսաստանը խոստացել էր երաշխավորել նոյեմբերի 9-ի իր հայտարարությամբ, չի գործում։ Ավելի ճիշտ՝ աշխատում է հակառակ ուղղությամբ՝ 2020 թվականի նոյեմբերից սկսած վերջին համարյա երեք տարիներին Արցախը կորցրել է նոր տարածքներ, օկուպացվել է Հայաստանի սահմանադրական տարածքների մի մասը, փակվել է միջանցքը, հարյուրավոր հայ զինվորներ գերվել են։

Արցախի Հանրապետության պետական ​​նախարարի խորհրդական Արտակ Բեգլարյանը՝ իրավիճակը սրելու Բաքվի մտադրության հետ կապված երեկ Telegram-ի իր ալիքում ասել է, որ միջանցքի ու մարդասիրական մատակարարումների արգելափակումը, գնդակոծությունները տեղի են ունենում մի շարք գործոնների ֆոնին։ «Դրանք են՝ վերջին օրերին Ադրբեջանի վրա միջազգային ճնշման աճն և առաջիկա օրերին Արդարադատության միջազգային դատարանի և ՄԻԵԴ-ի նոր որոշումների հեռանկարը։ Ռուսաստանի լրացուցիչ զբաղվածությունը ուկրաինական ճակատում և ներքին գործերում։ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վաշինգտոնյան բանակցությունների նոր փուլի սկիզբ»,- գրում է Բեգլարյանը։ Նա նշում է, որ «իրավիճակն էլ ավելի սրելու Ադրբեջանի հանցավոր ծրագրերը պետք է դադարեցվեն գործնական քայլերով»։

Ալիեւի վրա ի՞նչ ճնշումների մասին է խոսքը։ Վերջին օրերին արցախյան հիմնախնդրի շուրջ անկեղծ քննարկումներ են ծավալվել արևմտյան մայրաքաղաքներում. արձանագրվել է, որ միջանցքը արգելափակված է, որ Ադրբեջանը չի կատարում իր կոնվենցիոն պարտավորությունները, և Ռուսաստանը չի կարողանում երաշխավորել Արցախի անվտանգությունն ու իրավունքները։ ԵԽԽՎ-ն պահանջել է միջազգային դիտորդներին թույլ տալ մտնել Արցախ և Լաչինի միջանցք, սակայն պատասխան չի ստացել։ Բաքուն միայն հանել է Բերձորի միջանցքում մի քանի օր առաջ տեղադրված բետոնե բլոկները և հիմա թույլ է տալիս ԿԽՄԿ մեքենաներին անցնել այնտեղով։

Բուն Ստեփանակերտում ուղղաթիռներ են երևում․ ռուսական զորքերը, ինչպես ասում են, սնունդ և այլ ապրանքներ են բերում: Եթե ​​դա այդպես է, ապա ստացվում է, որ Մոսկվան համաձայն է օգտվել թանկարժեք օդային տրանսպորտից, միայն թե ճանապարհը չբացվի եւ Արցախում «օտար» դիտորդներ չերեւան։

Ակնհայտ է, որ խոսքն ամենևին էլ Ուկրաինայում Ռուսաստանի «զբաղվածության» մասին չէ։

Ադրբեջանական կողմից Լաչինի միջանցքի մուտքի արգելափակումը Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության դրույթների խախտում է, ավելի վաղ՝ ԵԽԽՎ-ում և ԱՄՆ Կոնգրեսում քննարկումներից հետո հայտարարել էր ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան։ «Հույս ունենք, որ Երևանը դուրս չի գա եռակողմ ձևաչափերով փոխգործակցությունից։ Այդ ձեւաչափերի դադարեցումը բացասաբար է անդրադառնում տարածաշրջանում իրավիճակի վրա և հանգեցնում է «տեղում» էսկալացիայի», – նշել է Զախարովան։

Փաստորեն, սա «տեղում» էսկալացիայի ուղղակի սպառնալիք է, եթե հայկական կողմը փորձի եռակողմի հետ մեկտեղ օգտագործել այլ ձևաչափեր։ Այս ֆոնին իրավիճակի սրումը Վաշինգտոնում բանակցությունների ընթացքում սաբոտաժի փորձ է թվում։

Այն, ինչ տեղի ունեցավ այս գիշեր Մարտունիում և Մարտակերտում, պետք է քննարկվի Արցախի խորհրդարանում՝ Մոսկվայի իրական նպատակների և միջազգային օրինական կազմակերպություններին՝ ՄԱԿ-ին, ԵԱՀԿ-ին իրական խաղաղապահ աջակցության ուղղակի կոչ անելու նպատակահարմարության համատեքստում։ Դա են “գործնական քայլերը”։