ArtsakhPress.am

Հունիսի 26-ին Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովը հերթական նիստն է հրավիրել:

Այն վարում էր հանձնաժողովի նախագահ Ս. Աղաջանյանը:

Արցախի ԱԺ-ից  հայտնում են, որ րակարգում ««Հիմնադրամների մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և դրանից բխող ևս 5 օրենքում  փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին նախագծերի փաթեթի քննարկումն էր: Այն ներկայացրել է արդարադատության նախարար Ս. Արզումանյանը:

Օրենքների նախագծերի փաթեթի ընդունմամբ՝ հնարավորություն կընձեռվի կուսակցությունների, հիմնադրամների, պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունների, հասարակական կազմակերպությունների կամ արհեստակցական միությունների լուծարման դեպքում դրամական միջոց չհանդիսացող այլ գույքը Արցախի Հանրապետության կառավարությանը սեփականության իրավունքով փոխանցելու, հնարավոր կլինի լուծել օրենքների կիրառման ընթացքում ի հայտ եկած պրակտիկ խնդիրներ, կհստակեցվի լիազոր մարմինը, կմշակվեն հաշվետվությունների ներկայացման գործուն մեխանիզմներ։

Հանձնաժողովը 4 կողմ, 1 ձեռնպահ ձայների հարաբերակցությամբ կողմ է քվեարկել փաթեթին:

«Քրեական օրենսգրքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրինագիծը ևս ներկայացրել է արդարադատության նախարարը:

Օրենքի նախագծով օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտն անձի կողմից չկատարելու դեպքում նրան պատասխանատվության ենթարկելու համար անհրաժեշտ իրավական մեխանիզմներ են նախատեսվում:

Օրինագիծն արժանացել է հանձնաժողովի հավանությանը:

Հաջորդիվ Արցախի նախագահի աշխատակազմի ղեկավարի առաջին տեղակալ Ժ. Միրզոյանը ներկայացրել է «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքում լրացում կատարելու մասին հարցը:

Արցախի Հանրապետության Նախագահը Ազգային ժողովի քննարկմանն է ներկայացրել Արցախի Հանրապետության Սահմանադրության 12-րդ գլխում փոփոխություն (լրացում) կատարելու վերաբերյալ նախագիծ, որը Ազգային ժողովի կողմից ընդունվել է առաջին ընթերցմամբ:

Օրենքի նախագծով առաջարկվում է կանոնակարգել Ազգային ժողովի կողմից ռազմական դրության ժամանակ Հանրապետության Նախագահի պաշտոնը թափուր մնալու դեպքում Հանրապետության Նախագահի ընտրության իրականացման ընթացակարգը:

Ազգային ժողովը նախագծի Սահմանադրությանը համապատասխանությունը որոշելու հարցով դիմել էր Գերագույն դատարան: Գերագույն դատարանը Սահմանադրության նախագիծը ճանաչել է Սահմանադրությանը համապատասխանող:

Պետաիրավական հանձնաժողովի դրական եզրակացությամբ նախագիծը կներկայացվի խորհրդարանի նիստին:

Արցախի Հանրապետության Մարդու իրավունքների պաշտպանի 2022 թվականի գործունեության, ինչպես նաև մարդու իրավունքների և ազատությունների պաշտպանության վիճակի մասին տարեկան հաղորդմամբ հանդես է եկել Գ.Ստեփանյանը:

Հաշվետու տարին բնորոշվել է Ադրբեջանի կողմից մարդու հիմնարար իրավունքների տևական ու հետևողական խախտումներով, որի վերաբերյալ Արցախի օմբուդսմենը զեկույցներ է ներկայացրել՝ խնդիրը հանրայնացնելով միջազգային ասպարեզում:

ՄԻՊ գրասենյակ է մուտք գործել 735 դիմում 820 անձի կողմից, 2200 հոգու ընդունելություն է կազմակերպվել: Դիմումների գերակշիռ մասը՝ 35 տոկոսը, սոցիալական ուղղվածության են:

ՄԻՊ տարեկան հաղորդումը կներկայացվի խորհրդարանի հերթական նիստին:

Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովը վերջերս ընդունած «Լաչինի միջանցքով ազատ անվտանգ մուտքի ապահովումը» բանաձևով նաև արձանագրել է՝ Ադրբեջանը խախտել է ԵԽ-ի առջև ստանձնած իր պարտականությունը՝ լուծելու ԼՂ հակամարտությունը բացառապես խաղաղ միջոցներով: «Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ այս մասին ասուլիսում ասացին ԵԽԽՎ-ում հայկական պատվիրակության անդամներն՝ ամփոփելով ամառային նստաշրջանի աշխատանքները:

Նստաշրջանի գլխավոր իրադարձությունը «Լաչինի միջանցքով ազատ և անվտանգ մուտքի ապահովումը» խորագրով բանաձևի և դրա խորհրդատվությունների ընդունումն էր:

«Դա շատ կարևոր իրադարձություն է, քանի որ ԵԽԽՎ-ն այդ բանաձևով ֆիքսեց, որ Լաչինի միջանցքով այս պահին չկա ազատ և անվտանգ տեղաշարժ: Զեկուցողը մինչև բանաձևն այցելել էր Հայաստան, Լաչինի միջանցքը տեսել էր հայկական կողմից և արձանագրել էր, որ մուտք չկա: Եվ դա արտահայտվել էր բանաձևում»,-ասաց պատվիրակության ղեկավար, ԱԺ փոխնախագահ Ռուբեն Ռուբինյանը:

ԵԽԽՎ ընդունած բանաձևում արձանագրված է նաև, որ Ադրբեջանը խափանել է գազի և էլեկտրաէներգիայի մատակարարումը ԼՂ: Արձանագրված են նաև հումանիտար խնդիրները, որոնք շրջափակման արդյունքում առաջացել են ԼՂ-ում, արձանագրված է Ադրբեջանի բարձրագույն իշխանության կողմից կիրառվող ատելության խոսքը: «ԼՂ-ի ժողովրդի անվտանգության և իրավունքների հետ կապված խնդիրների հասցեագրման կոչ է արվում Ադրբեջանին: Ինչպես նաև միջազգային մեխանիզմների ներքո Բաքու-Ստեփանակերտ երկխոսություն սկսելու կոչ է արվում, այդ թվում՝ լուծման կիրառումը պետք է ենթադրի միջազգային մեխանիզմներ՝ ըստ բանաձևի»,-ասաց Ռուբինյանը:

Ադրբեջանի պատվիրակությունն ամեն ինչ արել է, որ բանաձևը փոփոխվի, տապալվի, առաջարկված 60-ից ավելի փոփոխությունների 99 տոկոսը ԵԽԽՎ-ն չի ընդունել:

Անդրադառնալով ակնկալվող գործնական արդյունքներին՝ Ռուբինյանը նշեց, որ դատական որոշումները, միջազգային կազմակերպությունների կողմից ընդունվող բանաձևերը պետք է դիտարկել որպես մի գործընթացի մասնիկներ, որոնք միմյանց ամրապնդում են: «Բայց մենք պետք է միաժամանակ տարբեր կազմակերպություններում ճնշումը մեծացնենք»,-հավելեց նա:

Այս բանաձևը կարող է օգտագործվել դատական գործընթացներում: Պատվիրակության ղեկավարը դժվարացավ ասել, թե կարճաժամկետ հեռանկարում այն ինչ օգուտ կտա, սակայն երկարաժամկետ հեռանկարում սա ավելացնում է ճնշման գործիքակազմը  ԵԽԽՎ-ի շրջանակներում, թե առհասարակ:

«Օրինակ՝ այս բանաձևի քննարկման ժամանակ որոշ պատգամավորներ հարց էին հնչեցնում՝ արդյոք այսքանից հետո Ադրբեջանը կարո՞ղ է շարունակել լինել Եվրոպայի խորհրդի անդամ: Եվ մենք շարունակելու ենք ճնշումը մեծացնել»,-ասաց Ռուբինյանը:

Պատվիրակության անդամ Վլադիմիր Վարդանյանն էլ հիշեցրեց, որ Արդարադատության միջազգային դատարանը դեռ շարունակում է գործի քննությունը՝ Խտրականության բոլոր ձևերի վերացման մասին կոնվենցիայի հիման վրա: Հայկական կողմը նոր հայցի ապահովման միջոց է պահանջել: «Եվ այս բանաձևի ընդունումը, որտեղ ֆիքսվել է՝ փաստ է, որ Լաչինի միջանցքն անանցանելի է բոլոր սուբյեկտների համար, լրջագույն արձանագրում կարող է հանդիսանալ դատարանի կողմից համապատասխան որոշման կայացման համար: Երկրորդ՝ չափազանց կարևոր է, որ ԵԽԽՎ-ն ԵԽ նախարարների կոմիտեին տվել է հանձնարարականներ, որ համապատասխան գործողություններ իրականացնեն Լաչինի միջանցքի հարցով»,-ասաց Վարդանյանը:

Նա նկատեց՝ սա նշանակում է, որ շարունակական գործողությունները լինելու են շատ ակտիվ, և ԵԽԽՎ-ն պարբերաբար ստանալու է զեկույցներ նախարարների կոմիտեից, թե ինչ գործընթացներ են ծավալվել, որ խնդրի հանգուցալուծումը ավելի մոտ դառնա:

«Ըստ էության ԵԽԽՎ-ն արձանագրել է, որ Ադրբեջանը խախտել է ԵԽ-ի առջև ստանձնած իր պարտականությունը՝ լուծելու Ղարաբաղյան հակամարտությունը բացառապես խաղաղ միջոցներով»,-նշեց պատգամավորը:

Խաղաղության նախատեսվող պայմանագրի համար Հայաստանն ու Ադրբեջանը շարունակում են գլխավոր հարցերի շուրջ տարաձայնություններ ունենալ:

«Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ այս մասին հայտարարեց Հայաստանի ազգային ժողովի փոխնախագահ Ռուբեն Ռուբինյանը ասուլիսում՝ անդրադառնալով Վաշինգտոնում Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հունիսի 27-ին նախատեսվող բանակցություններից ակնկալիքներին:

«Ակնկալում ենք առաջընթաց: Հայաստանի դիրքորոշումն այն է, որ մենք ուզում ենք ունենալ խաղաղության պայմանագրի այնպիսի տեքստ, որը կբխի մեր շահերից և հնարավոր կլինի ստորագրել: Բնականաբար, գործընթացը բարդ է, կան հարցեր, որոնց շուրջ կան տարաձայնություններ: Կան նաև հարցեր, որոնց շուրջ արդեն կան համաձայնություններ: Բայց գլխավոր հարցերի շուրջ շարունակում են մնալ տարաձայնություններ»,-ասաց Ռուբինյանը:

Ակնկալիքն այն է, որ հնարավոր կլինի ևս մի քանի քայլով մոտեցնել դիրքորոշումները:

Ռուբինյանը չի կարծում, թե ապաշրջափակման համատեքստում ինքնիշխանության և իրավազորության վերաբերյալ համաձայնություն չկա: «Ես տպավորություն ունեմ, որ այդ կետով համաձայնություն կա: Այլ հարց, որ այդ համաձայնությունը դեռ չի ֆիքսվել թղթի վրա, հուսով եմ, որ կֆիքսվի»,-ասաց նա:

ԱԺ փոխնախագահը հավելեց՝ Հայաստանին պետք է ունենալ իր շահերից բխող խաղաղության պայմանագիր հնարավորինս արագ: Հայկական կողմի համար կան ամենասկզբունքային, ամենակարևորն երեք կետեր:

«Առաջինը՝ կոնկրետ քարտեզ դնել տարածքային ամբողջականության փոխադարձ ճանաչման հիմքում: Երկրորդը՝ ԼՂ ժողովրդի իրավունքների և անվտանգության հասցեագրումն է, որը կարծում ենք, որ պետք է տեղի ունենա Բաքու-Ստեփանակերտ երկխոսության միջոցով՝ միջազգային մեխանիզմով: Երրորդը՝ երաշխիքների ինստիտուտն է»,-ասաց Ռուբինյանը:

Ադրբեջանի հետ ձեռք բերված պայմանավորվածությունները, օրինակ՝ նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը, խախտվել է: ԱԺ փոխնախագահն ընդգծեց՝ այդ հայտարարության մեջ դժվար է գտնել մի կետ, որ Ադրբեջանը չի խախտել: Հետևաբար` շատ կարևոր է, որ որոշակի միջազգային երաշխիքներ լինեն, որ այդ պայմանագիրը կյանքի կոչվի:

Իրանի նախագահ Էբրահիմ Ռայիսին լիակատար աջակցություն է հայտնել Ռուսաստանի ղեկավարությանը հունիսի 24-ին տեղի ունեցած իրադարձությունների կապակցությամբ։ «Արմենպրես»-ի տեղեկացմամբ՝ այս մասին հաղորդագրություն է տարածել Կրեմլի մամուլի ծառայությունը:

«Անդրադարձ է կատարվել նաև միջազգային օրակարգի որոշ հարցերի, այդ թվում՝ Անդրկովկասում կայունության ապահովմանը և սիրիական կարգավորմանը», – նշված է հաղորդագրությունում։

Կողմերը քննարկել են նաև փոխշահավետ երկկողմ համագործակցության հետագա զարգացման հեռանկարները՝ շեշտը դնելով առևտրի, էներգետիկայի և տրանսպորտի ոլորտում առկա համաձայնագրերի գործնական իրականացման վրա։

Վլադիմիր Պուտինը շնորհավորել է Իրանի ղեկավարությանը և ժողովրդին գալիք Կուրբան-բայրամի կապակցությամբ։

Հունիսի 23-ի երեկոյան «Վագներ» մասնավոր ռազմական ընկերության հիմնադիր Եվգենի Պրիգոժինը մեղադրեց ռուս զինվորականներին «Վագներ»-ի դիրքերը գնդակոծելու մեջ և «արդարության երթ» հայտարարեց Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարության ղեկավարության դեմ՝ մտնելով Դոնի Ռոստով, այնուհետև շարժվելով դեպի Մոսկվա։ Ավելի ուշ Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի միջնորդությամբ Պրիգոժինը դադարեցրեց առաջխաղացումը և զորքերը վերադարձրեց տեղակայման վայրեր։

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Իրանի Իսլամական Հանրապետության նախագահ Սեյեդ Էբրահիմ Ռայիսիի հետ։

Ինչպես «Արմենպրես»-ը տեղեկանում է ՀՀ կառավարության տարածած հաղորդագրությունից, զրուցակիցները քննարկել են տարածաշրջանային զարգացումներին, ինչպես նաև Հայաստանի և Իրանի միջև հարաբերությունների հետագա զարգացմանն ու օրակարգային հարցերին վերաբերող թեմաներ:

Կողմերն ընդգծել են բարձր մակարդակի փոխայցելությունների և շփումների կարևորությունը:

Վաշինգտոնում կայանալիք Հայաստանի արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանի և Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարար Ջեյհուն Բայրամովի միջև բանակցություններից կարելի է առաջընթաց սպասել։ Ինչպես տեղեկացնում է «Արմենպրես»-ը, Ազգային ժողովում լրագրողների հետ ճեպազրույցում այս մասին ասաց Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը։

«Բանակցություններից կարող ենք առաջընթաց սպասել, որովհետև պետք է ասեմ, որ բանակցությունները բավականին ինտեսիվ են ընթանում և առաջարկներն ու քննարկումները երկու կողմից էլ արդյունք են տալիս։ Այդ փոփոխություններում մի տեղ հայկական կողմն է ձևակերպումների հետ համաձայնում, մի տեղ՝ ադրբեջանական կողմը։ Այս պահի դրությամբ տեսնում եմ, որ առաջընթաց կա»,-ասաց Սիմոնյանը։

ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանը աշխատանքային այցով մեկնել է Վաշինգտոն, որտեղ հունիսի 27-ից կմեկնարկի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման մասին պայմանագրի շուրջ քննարկումների հերթական փուլը:

Լեռնային Ղարաբաղում ապրող հայերի իրավունքների և անվտանգության հարցը կարևոր է, որովհետև այդ հարցը չի կարող ուղղակի մոռացության մատնվել, հակառակ դեպքում խնդիրը լուծում չի ստանալու, ասլ է Ալեն Սիմոնյանն՝ արձագանքելով Ադրբեջանի արտգործնախարար Ջեյհուն Բայրամովի այն հայտարարությանը, որ  Ադրբեջանը մերժում է Լեռնային Ղարաբաղում բնակվող շուրջ 120 հազար հայերի համար անվտանգության հատուկ երաշխիքներ տրամադրել։

«Կարծում եմ, որ այդ հայտարարությունը հենց ադրբեջանական կողմին է վնաս տալիս։ Նման իրողությունների դեպքում խնդիրը լուծում չի ստանա։ Դա իրականությունից փախչել է, իրենց ձեռք չի տալիս, որ այդ հարցերը չքննարկվի։ Վստահ եմ, որ ինչ-որ փուլի դրան կգան։ Նույնիսկ հիմա, կարծում եմ, որ դա ուղղակի բանակցություններից առաջ բարձր սանդղակ դնելու և բանակցությունների ժամանակ օգտագործելու համար է արվում։ Իմ տպավորությունն այդպիսին է»,- ասաց Սիմոնյանը։

Ճշգրտող հարցին, թե ի վերջո Ադրբեջանը համաձայնելո՞ւ է Բաքու-Ստեփանակերտ երկխոսության միջազգային մեխանիզմի ստեղծմանը, Ալեն Սիմոնյանը պատասխանեց․

«Լեռնային Ղարաբաղում ապրող հայերի իրավունքների և անվտանգության հարցը կարևոր է, որովհետև այդ հարցը չի կարող ուղղակի մոռացության մատնվել։ Դա ինքնախաբեություն է։ Եթե Ադրբեջանը պատրաստ է ինքնախաբեությամբ զբաղվել, Հայաստանը պատրաստ չէ ինքնախաբեությամբ զբաղվել։ Այն, ինչը որ մենք հայտարարել ենք, հետամուտենք լինելու այդ հայտարարությանը»,-եզրափակեց Սիմոնյանը։

Անշնորհակալ գործ է կանխատեսում անել, թե արդյոք Ադրբեջանի վերջին գործողությունները կարող են բերել լայնածավալ ռազմական գործողությունների, ասել է Ալեն Սիմոնյանը:

«Մենք պետք է մշտապես պատրաստ լինենք, որ ամեն րոպե կարող է հարձակում լինել, մենք այդ տրամաբանությամբ ենք աշխատում: Բանակին ոփւղղված աշխատանքները, բարեփոխումները հենց այդ  տրամաբանությամբ են առաջ գնում: Այսինքն անկախ նրանից, թե այդ սադրանքները կլինեն, թե չեն լինի, մենք յդ տրամաբանությամբ ենք գնում: Մշտապես կրակոցներ եղել են դեռ առաջին արցախյան պատերազմից հետո»,-ասաց նա:

ԿՀՎ նախկին տնօրեն և ԱՄՆ բանակի պաշտոնաթող գեներալ Դեյվիդ Պետրեուսը CNN-ի եթերում խոսել է Եվգենի Պրիգոժինի ապստամբության մասին. «Նա գտնվում էր Մոսկվայի արվարձաններից մոտ երկու ժամ հեռավորության վրա, որտեղ նրանք սկսեցին պաշտպանական դիրքեր պատրաստել: Ապստամբությունը չառաջացրեց այն աջակցությունը, որ հույսն նա ուներ: Եվ կրկին որոշեց ընդունել գործարքը: Նրա նյարդերը տեղի են տվել», – գրել է Ամերիկայի ձայնը:

Պետրեուսը կարծում է, որ Վլադիմիր Պուտինը կարող էր այդ պահին փախչել մայրաքաղաքից։ «Կարծում եմ, որ կառավարությունը փշրված է: Պուտինն սասանվեց: Դա նրան ավելի խոցելի է դարձնում, քան երբևէ Ռուսաստանի Դաշնությունում իր կառավարման երկու տասնամյակի ընթացքում: Ո՞վ գիտի, թե ուր կարող է դա գնալ հիմա», – ավելացրեց գեներալը:

ԿՀՎ նախկին տնօրենի խոսքով՝ Պրիգոժինին հաջողվել է փրկել իր կյանքը, սակայն նա կորցրել է Վագները։

«Եվ նա պետք է շատ զգույշ լինի Բելառուսի նոր կենսավայրում բաց պատուհանների առաջ», – ընդգծել է Պետրեուսը:

Արցախի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարությունը ողջունում է «Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի պաշտպանությունը» խորագրով լսումները, որոնք կազմակերպվել են հունիսի 22-ին ԱՄՆ Կոնգրեսի Թոմ Լանթոսի անվան մարդու իրավունքների հանձնաժողովում: Այս մասին ասվում է Արցախի ԱԳն-ի տարածած հաղղորդագրության  մեջ:

«Խորը երախտագիտություն ենք հայտնում լսումների բոլոր կազմակերպիչներին և մասնակիցներին, այդ թվում՝ ԱՄՆ կոնգրեսականներ Քրիս Սմիթին, Ջեյմս ՄըքԳավերնին, Ադամ Շիֆին, Ֆրենք Փալլոին, ՀՀ-ում ԱՄՆ նախկին դեսպան Ջոն Էվանսին` Ադրբեջանի անօրինական և ռազմատենչ նկրտումների մասին տեղեկացվածության բարձրացմանն ու Արցախի ժողովրդի իրավունքների պաշտպանությանն ուղղված ջանքերի համար: Առանձին ուշադրության է արժանի այն հանգամանքը, որ ԱՄՆ կոնգրեսականներն իրենց ելույթներում կոչ են արել ԱՄՆ ղեկավարությանը գործադրել բոլոր հնարավոր միջոցները՝ ապահովելու Լեռնային Ղարաբաղի քաղաքացիական բնակչության պաշտպանությունը, կանխելու հետագա լարվածությունը, ինչը կարող է հանգեցնել նոր պատերազմների ու նոր հանցագործությունների։

Համոզված ենք, որ նման ձևաչափով լսումների անցկացումը կարևոր քայլ է և՛ քաղաքական, և՛ բարոյական տեսանկյուններից, քանի որ Ադրբեջանի ծավալապաշտական և ռազմատենչ քաղաքականությունը լուրջ մարտահրավեր ու սպառնալիք է ոչ միայն հայ ժողովրդի և հայոց պետականության, այլ նաև՝ տարածաշրջանային կայունության և ընդհանրապես քաղաքակիրթ աշխարհի համար։

Շնորհակալություն ենք հայտնում նաև ԱՄՆ մեր բարեկամներին՝ անսասան և սկզբունքային դիրքորոշման համար, ինչպես նաև հույս հայտնում, որ նման լսումների անցկացումը Հայաստանի ու Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների՝ հաջորդ շաբաթ Վաշինգտոնում կայանալիք հանդիպման նախօրեին կարևոր ազդակ կարող է դառնալ Արցախի ժողովրդի առջև ծառացած խնդիրների լուծման և անվտանգային ու հումանիտար բնագավառներում առկա մարտահրավերների հաղթահարման համար»,-ասվում է Արցախի ԱԳՆ-ի հաղորդագրության մեջ: