Month: Հունիս 2023
Հայաստանը 2.9 միլիարդ դրամի չափով ֆինանսավորում կտրամադրի Արցախին
Հայաստանը 2.9 միլիարդ դրամի չափով ֆինանսավորում կտրամադրի Արցախին՝ սոցիալական լարվածությունը մեղմելու համար։ Ինչպես տեղեկացնում է «Արմենպրես»-ը, համապատասխան նախագիծը ընդունվեց Կառավարության հերթական նիստում։
«Ներկայացված նախագծով նախատեսվում է Հայաստանի 2023 թվականի պետական բյուջեի հարկային եկամուտներից 2.9 մլրդ. դրամի չափով միջպետական վարկ տրամադրել Լեռնային Ղարաբաղին՝ հետպատերազմյան ժամանակահատվածում Լեռնային Ղարաբաղի տարածքում ստեղծված սոցիալական լարվածության մեղմմանն ուղղված լրացուցիչ ֆինանսավորման համար»,- նշված է նախագծի հիմնավորման մեջ։
Արցախում ուշադիր հետեւում էին ԱՄՆ Կոնգրեսի քննարկումներին․ մեծ ռեսպեքտ
ԱՄՆ Կոնգրեսի Մարդու իրավունքների հանձնաժողովում «Ի պաշտպանություն Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի» բաց լսումների ժամանակ Ալիևին խառնեցին ցեխի հետ՝ նրան ներկայացնելով որպես տիրակալ, բռնակալ և տեղադրեցին Սադամի հետ նույն հարթակում։ Ադրբեջանական մամուլը լռում է, ինքը՝ Ալիևը նույնպես լռում է, գրում է արցախյան հասարակական գործիչ Արթուր Օսիպյանը։
Խոսքը ԱՄՆ Կոնգրեսի հանձնաժողովում երեկվա քննարկումների մասին է, որոնց ուշադրությամբ հետեւում էին Արցախում։ Ու թեև պաշտոնական արձագանք չկա, սակայն Արցախում շատերը համաձայն են քննարկումների ժամանակ հնչած թեզերի հետ։ Նման քննարկումները բացում են եռակողմ պայմանավորվածությունների այլընտրանքի հեռանկարներ, պայմանավորվածություններ, որոնք անշեղորեն տանում են արցախյան հիմնախնդիրը դեպի ֆիասկո։ Մոսկվան և Բաքուն միաձայն խոսում են այդ համաձայնագրերին այլընտրանք չունենալու մասին՝ վախեցնելով հայերին ամերիկյան միջամտությամբ։
«Վաշինգտոնը Մոսկվա չէ, կատակները վատ են նրա հետ, և Բաքուն դա լավ գիտի, բայց մեզ համար պետք է պարզ լինի նաև, թե ում հետ պետք է երկխոսություն վարենք և կառուցենք հարաբերություններ, որպեսզի չդառնանք ռուս-թուրքական հարաբերությունների զոհ: Մեծ ռեսպեքտ կոնգրեսականներին: Արցախը ձեզ չի մոռանա»,- գրել է Արթուր Օսիպյանը։
“Հարեւանները” պայքարում են սեփական “էկոլոգների” դեմ
Ադրբեջանի իշխանությունները շրջափակում են ոչ միայն Արցախը, այլև սեփական բնակչությունը, որը համարձակվել է ընդդիմանալ Գադաբեկի շրջանի Սոյուդլու գյուղում ոսկու արդյունահանող ընկերության էկոլոգիական տեռորին։ Սկզբում պառավներին ծեծել են, հետո տուգանել, հետո արգելափակել սեփական գյուղում։ Ընդ որում, տույժերն այնքան մեծ են, որ բերման ենթարկված ծերերից մեկն նախընտրել է 15-20 օր փակի տակ մնալ, բայց չտուգանվել։ Օրինակ՝ 75-ամյա կինը տուգանվել է 1500 մանաթով (մոտ 900 դոլար), մինչդեռ երկրում կենսաթոշակը 200 մանաթ է։
Ահա թե ինչպես են հարևան պետության ոստիկանները ծեծում տարեց կանանց, գրում են սոցցանցերում.
Ադրբեջանը Մարտակերտի ուղղությամբ խախտել է հրադադարը Մարտակերտի կա վիրավոր
Հունիսի 22-ին՝ ժամը 13:00-ի սահմաններում, Ադրբեջանի ԶՈւ-ն Մարտակերտի շրջանի ուղղությամբ խախտել է հրադադարը` կիրառելով հրաձգային զենք, ինչի հետևանքով վիրավորում է ստացել ՊԲ պայմանագրային զինծառայող Մհեր Կամոյի Հակոբյանը։ Այս մասին հայտնում են ԱՀ ՊՆ մամուլի ծառայությունից։
Ադրբեջանի ԶՈՒ կողմից հրադադարի խախտման և զինծառայողի վիրավորման մասին հաղորդվել է ՌԴ խաղաղապահ զորակազմի հրամանատարությանը։
Արցախ-Հայաստան ջրբաժան․ ինչպես են բռնակցվել Քարվաճառն ու Քաշաթաղը
Քաշաթաղ
Դարեր շարունակ Լեռնային Ղարաբաղում գերազանցապես ապրել են հայեր, և ի թիվս այլ շրջանների այդ տարածքի մաս էին կազմում Քարվաճառն ու Քաշաթաղը, ընդհուպ մինչև Արաքս ընկած տարածքները։
1923 թվականի հուլիսի 7-ին Լառնային Ղարաբաղի պատմական տարածքի մի հատվածի վրա ստեղծվեց Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզը (ԼՂԻՄ), որը բռնակցվեց Ադրբեջանին։ Դրան զուգահեռ՝ հուլիսի 16-ին, նշված տարածքները մայր Հայաստանից կտրելու նկատառումներից ելնելով, և հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ այնտեղ բնակվում էին նաև քրդեր, արհեստականորեն ստեղծվեց այսպես կոչված Կարմիր Քուրդիստանը, դրա մեջ ներառելով գլխավորապես Քարվաճառը (Քելբաջար), Բերձորը (Լաչին), Որոտանը (Կուբաթլուն), որոնք փաստորեն դուրս մնացին մարզի սահմաններից։
Վերջինիս ստեղծումով, կանխամտածված վերացվեց ցամաքային կապը Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզի միջև։ Կարմիր Քուրդիստանը գոյատևեց մինչև 1929 թվականը, որից հետո 1930 թվականին կազմավորվեց այսպես կոչված Քուրդիստանի օկրուգը, որը տարածքով գերազանցում էր Քուրդիստանի գավառին՝ ներառելով այդ գավառի մեջ չմտնող Կովսականի (Զանգելան) և Ջրականի (Ջաբրաիլի) շրջանները։ Օկրուգի վարչական կենտրոնը Լաչին բնակավայրն էր։ Ի դեպ Քուրդիստանի օկրուգը նույնպես երկար կյանք չունեցավ, մի քանի ամիս հետո այն վերացվեց՝ տարածքն ուղղակիորեն մտցվելով Ադրբեջանի ԽՍՀ կազմի մեջ։ Պարզ է, որ նման պայմաններում հայերի թիվը պետք է նվազեր։
Քարվաճառ
Կարմիր Քուրդիստանի վերացումից հետո, ադրբեջանական իշխանությունները հետևողականորեն իրականացնում էին քրդերի ձուլման քաղաքականություն, ինչի արդյունքում նրանք կորցրին իրենց ազգային ինքնությունը։ Այդ մասին են վկայում հետագա վիճակագրական տվյալները։
Ի դեպ հարկ է նշել նաև, որ Քարվաճառի (Քյալբաջար), բուն Լաչինի շրջաններում, որ կազմում է մոտ 4000քառ. կմ, մի որևէ հոգևոր մահմեդական շինություն (մզկիթ, աղոթատուն) գոյություն չունի և դա այն դեպքում, երբ այդ տարածքներում հայկական պատմամշակութային հուշարձանների թվաքանակն ըստ ստույգ տվյալների 750-ից ավելին է, այդ թվում 5 տասնյակից ավելի վանքեր ու եկեղեցիներ։
Արցախում տիրող ներկայիս իրավիճակը արդյունք է 1920-ական թվականների հենց այդ կամայական հակահայ որոշումների և անարդարությունների։
Եթե ռուսական բանակը ի վիճակի չէ կատարել առաքելությունը, պետք է օգնության կանչել այլ ուժերին
Արցախում ռուսական խաղաղապահ զորախմբի առաքելության վերաբերյալ հասարակական գործիչ Գագիկ Ավանեսյանը նշում է, որ «Հանուն միջանցքի ապաշրջափակման ժողովրդական շարժման շտաբի» նախաձեռնող խումբը շարունակում է պնդել, որ «ռուս խաղաղապահները բարեխղճորեն կատարեն իրենց առաքելությունը, այն է՝ ապահովել անվտանգ եւ արժանապատիվ կյանք Արցախի ժողովրդի համար, ինչպես բազմիցս հայտարարել է Ռուսաստանի նախագահը»։
«Մենք կարծում ենք, որ Ռուսաստանը պետք է հայտարարի, թե արդյոք ռուսական խաղաղապահ զորախումբը ի վիճակի է կատարել իր պարտավորությունները։ Եթե այո, ապա դա արեք բարեխղճորեն: Եթե ոչ, ապա թող կանչեն այլ երկրների խաղաղապահ ուժերին՝ համանախագահող երկրներին, եւ համատեղ առաքելությունն իրականացնեն Արցախում։ Սա է մեր այսօրվա դիրքորոշումը»,- ասել է Ստեփանակերտի «Հանուն միջանցքի շրջափակման ժողովրդական շարժման շտաբի» նախաձեռնող խմբի ներկայացուցիչ, Արցախի նախագահին առընթեր հասարակական խորհրդի անդամ, Ղարաբաղյան շարժման ակտիվիստ Գագիկ Ավանեսյանը։
Նա նշել է, որ «բոլորը պետք է զբաղվեն իրենց գործով»։
«Արցախի իշխանությունները պետք է պատասխանատվությամբ վերաբերվեն ստեղծված իրավիճակին և կատարեն իրենց խնդիրները, իսկ քաղաքացիական հասարակությունը ակտիվորեն մասնակցի երկրի կյանքին»,- ասաց Ավանեսյանը՝ հավելելով, որ «օրերս նախաձեռնող խումբը առաջարկներ կհրապարակի իշխանություններին և հասարակությանը»։
Ադրբեջանը սեղմում է օղակը Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ. ԱՄՆ կոնգրեսում «Պաշտպանություն Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին» խորագրով լսումներ են անցկացվել
ԱՄՆ-ն չի կարող ընդունել Լեռնային Ղարաբաղում ցեղասպանության վտանգը կամ էթնիկ զտումները: «Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ այս մասին հայտարարել է կոնգրեսական Քրիս Սմիթը ԱՄՆ կոնգրեսի Թոմ Լանթոսի անվան մարդու իրավունքների հանձնաժողովում «Պաշտպանություն Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին» խորագրով լսումների ժամանակ:
Կոնգրեսականը շեշտել է, որ Լեռնային Ղարաբաղի փոքրաթիվ խոցելի բնակչությունը շրջապատված է ավելի մեծ և ավելի հզոր ադրբեջանական ուժերով, որոնց աջակցում է Թուրքիան:
«2020 թ.-ից ի վեր Ադրբեջանը սեղմում է օղակը Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ: Նրա ուժերը ոչ միայն օկուպացրել են նախկին տարածքի մեծ մասը, այլև նույնիսկ բուն Հայաստանի տարածքը: Ադրբեջանի կառավարությունը խախտել է համաձայնագրերը, և մարդկանց համար ավելի դժվար է դարձել Լեռնային Ղարաբաղում ստանալ սնունդ և այլ ապրանքներ… Մինչ մեր կառավարությունը քննարկումներ է անցկացնում Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների հետ, մենք Կոնգրեսում պարտավոր ենք հարցնել, թե որ ուղղությամբ է այդ ամենը գնում… Մեր երկիրը պարզապես չի կարող ընդունել Լեռնային Ղարաբաղում ցեղասպանության վտանգը կամ էթնիկ զտումները», – նշել է Քրիս Սմիթը:
Լսումները վարող մյուս կոնգրեսական Ջիմ Մաքգավերնի շեշտմամբ՝ քննարկումը տեղի է ունենում, քանի որ կան մտավախություններ, որ Լեռնային Ղարաբաղի հայերը վտանգի մեջ են: Եվ այդ վախը, ըստ կոնգրեսականի, հիմնավորված է՝ հաշվի առնելով հայերի դեմ Օսմանյան կայսրության կողմից իրականացված ցեղասպանությունը, որը ճանաչել է ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը:
«Ադրբեջանը Թուրքիա չէ, սակայն Թուրքիայի՝ Օսմանյան կայսրության հետնորդի սերտ դաշնակիցն է: Մարդիկ վախենում են, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը, որը ամենաերկարատևն է հետխորհրդային փլուզումից հետո, կարող է պատմության կրկնություն հրահրել», – նշել է Մաքգավերնը:
Լաչինի միջանցքի ապաշրջափակման շտաբը նախատեսում է գործնական քայլեր սկսել
«Միջանցքի ապաշրջափակման համաժողովրդական շարժման շտաբը» հունիսի 2-ին Ստեփանակերտում սկսել է աշխատանքը՝ Վազգեն Սարգսյան պողոտա 25 հասցեում վրան տեղադրելով։
«Միջանցքի ապաշրջափակման ժողովրդական շարժման շտաբի» նախաձեռնող խմբի ներկայացուցիչները նշել են, որ մեկ ամիս շարունակ խորհրդատվական աշխատանք են տարել բնակչության հետ։
«Հունիսի 24-ին հանրությանը կներկայացնենք մեր հետագա ծրագրերն ու անելիքները։ Նրանք կոչ արեցին այդ օրը հավաքվել շտաբի մոտ։ Ժողովուրդն է իր երկրի տերը»,- ասաց Շարժման նախաձեռնող խմբի ներկայացուցիչ Վ.Բալասանյանը։
«Քաշաթաղի (Լաչին) միջանցքի ապաշրջափակման ժողովրդական շարժման կազմակերպում» հայտարարությունից ելնելով, շտաբի հիմնական խնդիրները ներառում են.
- Քաղաքական չեզոքության պահպանում
- Արցախի ապաշրջափակման խնդիրը համաշխարհային ուշադրության կենտրոնում պահելուն ուղղված գրագետ տեղեկատվական քաղաքականության վարում
- Աջակցություն այն ակտիվիստների գործողություններին, որոնց պահանջները հիմնված են 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության, Արդարադատության միջազգային դատարանի և Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի որոշումների վրա և նրանց հետ գործողությունների համակարգումը։
Փաստաթղթում նշվում է, որ «չնայած ճգնաժամից դուրս գալու մասին աղմկահարույց հայտարարություններին, քաղաքական ուժերը իրական առաջարկներ չեն ներկայացրել, թե ինչպես կարելի է երկիրը դուրս բերել մեկուսացումից և ապահովել նրա անվտանգությունը»։
շտաբի հայտարարության տեքստը https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid05GkaijeAAsCZDc1HimZag8YUyqY6XbH7Tz6UC89oypXCWJGeByfXkXrFhYGMPFChl&id38503
Վեդանտ Պատել. «Առաջիկայում ԱՄՆ-ում տեղի կունենա հայ-ադրբեջանական բանակցությունների նոր փուլը»
Ամենամոտ ժամանակներս ԱՄՆ-ում նախատեսվում է խաղաղության հաստատման շուրջ Հայաստանի և Ադրբեջանի բանակցությունների նոր փուլը:
«Անհամբերությամբ սպասում ենք Վաշինգտոնում բանակցությունների նոր փուլին, քանի որ կողմերը շարունակում են ձգտել Հարավային Կովկասի խաղաղ ապագային: Մենք համարում ենք, որ ուղիղ երկխոսությունը խնդիրների լուծման և խաղաղության հասնելու բանալին է», – հունիսի 22-ին տեղի ունեցած ճեպազրույցում ասել է Պետդեպարտամենտի խոսնակի տեղակալ Վեդանտ Պատելը:
Անդրադառնալով հայ-ադրբեջանական խնդրին Մոսկվայի մասնակցությանը, Պատելն ասել է. – «Եթե Ռուսաստանը ենթադրում է, որ կարող է կառուցողական դեր կատարել, ապա, իհարկե, կարող է դրանով զբաղվել: Մենք համարում ենք, որ բանակցությունների գործընթացը շարունակվում է, և Միացյալ Նահանգները կարևոր գործընկեր է դրանում, պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենն անձամբ է ներգրավվել»:
Պատելի խոսքերով, հայ-ադրբեջանական վաշինգտոնյան նոր հանդիպումները «տեղի կունենան շատ շուտով»:
Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարները Վաշինգտոնում պետք է հանդիպեին հունիսի 12-ին, սակայն հանդիպումից 4 օր առաջ ադրբեջանական կողմի խնդրանքով այն հետաձգվեց։
Ապրող քաղաք
Մոսկվան՝ հայկական կողմին. ուզում եք հե՞տ կանչել ստորագրությունը նոյեմբերի 9-ի հայտարարության տակ
Երեկվա ճեպազրույցի ժամանակ ՌԴ ԱԳՆ խոսնակ Մարիա Զախարովան մի շարք ամպագոռգոռ հայտարարություններ է արել. Հայաստանը իրեն հետ է պահում կարգավորումից, միգուցե ցանկանում է հետ կանչել իր ստորագրությունը նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից, և դա անում է Վաշինգտոնի ճնշման ներքո, որը պնդում է Ստեփանակերտի և Բաքվի միջև ուղիղ երկխոսությունը։ Զախարովան ակնհայտ սպառնում է, որ եթե ամեն ինչ այսպես գնա, ապա կարող է նորից պատերազմ սկսվել։
«Մենք կոչ ենք անում Երևանին չհրաժարվել եռակողմ ձևաչափերով աշխատանքից։ Նրանց գործունեության մեջ պարապ ժամանակը բացասաբար է անդրադառնում տարածաշրջանի իրավիճակի վրա և հանգեցնում երկրի վրա իրավիճակի սրման։ Մենք կոչ ենք անում Բաքվին քայլեր ձեռնարկել մարդասիրական նպատակներով միջանցքն ամբողջությամբ ապաշրջափակելու և Ղարաբաղի բնակչությանը Երևանի հետ քաղաքական տարաձայնությունների պատանդ չդարձնելու ուղղությամբ»,- ասել է Զախարովան։
Նրա խոսքով՝ Մոսկվան շարունակում է աշխատել ռուսական խաղաղապահ կոնտինգենտի միջոցով և այլ ուղիներով՝ Լաչինի միջանցքն ամբողջությամբ ապաշրջափակելու ուղղությամբ և ակնկալում է, որ հայկական և ադրբեջանական կողմերը կշարունակեն կատարել 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությամբ ստանձնած բոլոր պարտավորությունները։
«Դա ակտուալ է»,- հավելել է Զախարովան։ «Ի վերջո, այս հայտարարություններն ընդունվել են երեք կողմերի կողմից դրանց մշակման արդյունքներով։ Թե՞ ինչ-որ մեկն ուզում է հետ կանչել իր ստորագրությունը այն ամեն ինչից, ինչ այն ժամանակ պայմանավորվել է։ Չեմ կարծում։ Հետևաբար, մենք ելնում ենք ինքնիշխան երկրի ղեկավարության կողմից պետության անունից պաշտոնապես հնչեցրած դիրքորոշումից և կենտրոնանում դրա վրա», – ասել է Մարիա Զախարովան։
Լեռնային Ղարաբաղի հարցում ԱՄՆ-ի պահանջի մասին տեղեկատվությունը, ցավոք, վստահելի է, ասաց Մարիա Զախարովան՝ շարունակելով լցոնումները ռուսական մի շարք լրատվամիջոցներում, որտեղ ասվում էր, որ ԱՄՆ-ն, իբր, պահանջում է Լեռնային Ղարաբաղի իշխանություններից Ադրբեջանի հետ բանակցել։ Նա սպառնաց, որ հակառակ դեպքում Բաքուն ռազմական գործողություն կկատարի Լեռնային Ղարաբաղի դեմ։
«Նախ, ինչ վերաբերում է լրատվամիջոցներում հայտնված նյութին, ապա այն հայտնվել է մի քանի աղբյուրներում, ցավոք, այնտեղ տրված տեղեկատվությունը վստահելի է։ Երկրորդ՝ մենք՝ Ռուսաստանը, պատրաստ ենք նպաստել Բաքվի և Ստեփանակերտի միջև երկխոսությանը Ղարաբաղի բնակչության իրավունքների և անվտանգության երաշխիքների ապահովման շուրջ, ինչի մասին բազմիցս զեկուցել ենք շահագրգիռ կողմերին։
Երրորդ՝ ռուսական խաղաղապահ զորախումբը տեղակայվել է տարածաշրջանում 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին արդեն նշածս եռակողմ հայտարարության համաձայն։ Այն սահմանում է իր գործունեության հիմնական շրջանակը։ Եվ ես ևս մեկ անգամ կցանկանայի կրկնել, որ ռուս խաղաղապահների հիմնական խնդիրն է պահպանել հրադադարի ռեժիմը իրենց պատասխանատվության գոտում»,- ասել է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչը։
Մարիա Զախարովայի խոսքերով, թե որքանով են հնարավոր նման գործողությունները, «ցավոք, հիմքեր կան նման մտքի գոյության մասին տեղեկությունների համար»։
«Եվ հետո ամեն ինչ կախված է նրանից, թե մեր որդեգրած այս հայտարարություններում ինչպես կհաղթի ֆիքսված իրավական մոտեցումը, կամ կիրականացվի՞, կամ գոնե փորձ արվի կյանքի կոչել այս կործանարար ծրագիրը՝ ըստ էության, ինչի մասին խոսում էին լրատվամիջոցները։ Սա բազմիցս կարդացել ենք կողմերին համաձայնեցված, օրինական ճանապարհից ինչ-որ կերպ հեռացնելու և իրադարձությունների ինչ-որ քաոսային, անկանխատեսելի զարգացման մեջ ներքաշելու փորձերի, նկրտումների, ցանկությունների մասին։ Մենք, իհարկե, ցանկանում ենք, որ այն ամենը, ինչ համաձայնեցված է, կատարվի», – եզրափակեց Մարիա Զախարովան:
2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին սանձազերծված ռազմական գործողությունների հանգամանքներն ուսումնասիրող ՀՀ Ազգային ժողովի քննչական հանձնաժողովի նիստը կապված է Հայաստանի ներքաղաքական գործընթացների հետ, ասաց Մարիա Զախարովան՝ անդրադառնալով վարչապետ Փաշինյանի հայտարարություններին՝ Ռուսաստանի Դաշնության միջնորդական ջանքերի վերաբերյալ։
Զախարովան նշել է, որ չի կարող մեկնաբանել ներքաղաքական գործընթացները, սակայն ընդգծել է, որ ճշմարտությունն այն է, որ հենց Ռուսաստանի Դաշնությունն է կարողացել հրադադարի հասնել Լեռնային Ղարաբաղում 2020 թվականի աշնանը, և այդ փաստն արձանագրվել է թղթի վրա։
ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչը կարծում է, որ ավելի լավ է կենտրոնանալ ոչ թե մեղավորների որոնման վրա, կամ գոնե այս հարցը թողնել պատմաբաններին, այլ ամենաբարձր մակարդակով պայմանավորվածությունների իրականացմանը։