Տեղեկատվական ականներ. ինչու է ներդրվում «Արցախն արդեն հանձնված է» թեզը
- 15:25 08.07.2023
Եթե մի բան համոզմունքով բազմիցս կրկնվում է, այն վերածվում է նորմայի, որից էլ բխում են հետագա դատողությունները։ Սա քաղտեխնոլոգիաների և քարոզչության հիմնարար կանոն է՝ ներդրված «կոդ»-ականների միջոցով կառուցվում է իրականության ցանկալի պատկերը։
Ամենավառ օրինակը՝ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից ՀՀ Սյունիքի մարզի օկուպացված գյուղերի անվանումների թյուրքական Էյվազլի և Չայզամի տարբերակների հիշատակումն էր։ Հայկական հողը բռնազավթելու Ադրբեջանի իրավունքի մասին իր ելույթում Փաշինյանը բազմիցս ու ընդգծված հնչեցրել է այս օտար անունները՝ դրանով իսկ իրավա-հոգեբանական հիմք դնելով օկուպացիայի տակ (սա մերը չէ, ինչու՞ կռվել)։
Հերթական տեղեկատվական հարձակումը տեղի ունեցավ այն ժամանակ, երբ ՌԴ ՊՆ տեղեկատվությունների մեջ եւ դրա զուգահեռ երեւանյան պաշտոնյաների հռետորականության մեջ “Արցախ” տեղանունը սահուն կերպով փոխարինվեց «ռուս խաղաղապահների պատասխանատվության գոտիյով»։ Այս ձևակերպումը թույլ տվեց Երևանին ազատվել Արցախի անվտանգության համար պատասխանատվությունից, իսկ ռուսական կոնտինգենտին՝ ցույց տալ Արցախում հայկական պետական կառույցների բացակայությունը։
Այնուհետեւ Նիկոլ Փաշինյանի բառապաշարում «Արցախ» տեղանունը փոխարինվեց «Լեռնային Ղարաբաղ»-ով՝ «Արցախը Հայաստան է, եւ վերջ», «Լեռնային Ղարաբաղը Ադրբեջան է, եւ վերջ» սկզբունքով։ Ահա թե ինչպես լուծվեց աղմկահարույց պարադոքսը. Արցախը՝ 120 հազար մարդ է, իրռնց իրավունքներով, մարդասիրական հոգսերով և անվտանգությամբ, իսկ Լեռնային Ղարաբաղը՝ քաղաքական արմատներով կոնկրետ տարածք է, որը մերը չէ։
Ներկայացված մեկ այլ թեզ է՝ «ոչ ոք երբեք չի ճանաչել Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմից դուրս»։ Այս թեզը նույնպես բազմիցս կրկնվել է, և թեև կային այն հերքող փաստարկներ, սակայն այն ամուր արմատավորված էր հասարակական գիտակցության մեջ։ «Ինչ անել խեղճ Նիկոլին, ամռն ինչ նրանից առաջ են որոշել». Այս թեզը լիովին մերժում է Ադրբեջանի կազմից դուրս Արցախի կարգավիճակը քննարկելու բոլոր այլընտրանքներն ու հնարավորությունները, քանի որ «ուշ է»։
«Ղարաբաղն արդեն տրված է, մնում է տեր կանգնել Հայաստանին»,- այս թեզը կրկնում են ոչ միայն իշխանություններն, այլեւ ընդդիմությունը, թեև այլ շրջանակներում։ Իշխանություններն ասում են, որ «Ղարաբաղը մեզնից առաջ են տվել», և հիմա մենք ոչինչ չենք կարող անել, իսկ ընդդիմությունն ասում է, որ «Նիկոլն արդեն տվել է Ղարաբաղը»՝ դրանով ուղղակի ամրացնելով այս թեզը հանրային գիտակցության մատրիցայում։ Նրանք, ովքեր ասում են, թե «ոչ ոք դեռ չի հրաժարվել Ղարաբաղից», լավագույն դեպքում կոչվում են անհույս ռոմանտիկներ կամ միլիտարիստներ։ Թեեւ «Ղարաբաղի հանձնումը» հաստատող փաստաթղթեր չկան։
Սրանից մեկ այլ թեզ էլ է բխում` «եթե խոսենք մեր իրավունքների ու շահերի մասին, պատերազմ կսկսվի, և մենք նորից մարդիկ ու տարածքներ կկորցնենք»։ 2021 թվականից հետո Հայաստանում իշխող խմբի քաղաքականությունը հիմնված է այս թեզի վրա, որին ակտիվորեն աջակցում են Բաքվում (ռազմական հայտարարություններով և արյունալի սադրանքներով) և Մոսկվայում (եթե եռակողմ ձևաչափից դուրս գաք, սրացում կլինի. Զախարովա)։
«Հայաստանի բոլոր ղեկավարները ճանաչել են Ղարաբաղը որպես Ադրբեջանի մաս». սա թերեւս միակ քաղաքական տեխնոլոգիական թեզն է, որը հերքվել է ամենաբարձր մակարդակով։ Եվրոպական արտաքին քաղաքականության ղեկավար Բորելը բացահայտ հայտարարեց, որ Հայաստանի միակ ղեկավարը, ով ճանաչել է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝ Արցախն նեռարյալ, Նիկոլ Փաշինյանն է։
Բորելը և մյուսները ասում են, որ Փաշինյանի այդ ճանաչումից հետո դժվար է պաշտպանել հայկական շահերը։ Առավել եւս, որ Հայաստանի իշխանությունների քաղտեխնոլոգները (ընդդիմության աջակցությամբ) ասում են, որ «ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը և մյուսները պետք է զբաղվեն միայն հումանիտար խնդիրներով», «Հայաստանը կարող է ԱՄՆ-ի և Եվրոպայի հետ համագործակցել միայն ժողովրդավարության զարգացման ուղղությամբ, և ոչ մի պաշտպանական համագործակցություն»։ Այսինքն՝ փող ուղարկեք բարեփոխումների և «մարդասիրական օգնության» համար, բայց մի խառնվեք Բաքվի հետ մեր սիրավեպին։
Քաղաքական տեխնոլոգիաների ականները պետք է ժամանակին հայտնաբերել և պայթեցնել, այլապես դրանք կարող են խարխլել ողջ գործընթացը՝ զրոյացնելով առանց այն էլ սուղ շանսերը։