Եռակողմ հայտարարությունը հայտարարվել է սպառված. վակուումը ուզում են “աղդամով” լրացնել
- 08:31 16.07.2023
Բրյուսելում կայացել է Փաշինյան-Ալիև-Միշել հանդիպումը, որից հետո Եվրախորհրդի ղեկավարը նշել է, որ «Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարները ևս մեկ անգամ լիովին հաստատել են, որ հարգում են միմյանց տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը՝ ելնելով այն հանգամանքից, որ Հայաստանը զբաղեցնում է 29800 քառ. կմ, իսկ Ադրբեջանը՝ 86600 քառ. կմ”՝ հավատարիմ մնալով Ալմա-Աթայի 1991 թվականի հռչակագրին:
Նա նշել է «Լաչինի միջանցքի բացման անհրաժեշտությունը և Ադրբեջանի պատրաստակամությունը՝ հավասարապես մարդասիրական մատակարարումներ իրականացնել Աղդամով… Ես նաև ողջունում եմ ԿԽՄԿ-ի կողմից բժշկական տարհանման վերսկսումը»։
Միշեկն ընդգծել է, որ Լեռնային Ղարաբաղի բնակչությունը կարիք ունի իր իրավունքների և անվտանգության երաշխիքների և հայտարարել է, որ ԵՄ-ն կարևոր է համարում ուղիղ երկխոսության հաստատումը Բաքվի և «ԼՂԻՄ-ում բնակվող հայերի» միջև։ ԵՄ-ն, փաստորեն, խոսում է միջազգային երաշխիքների և ինքնավար կարգավիճակի մասին, իսկ Բաքուն կտրականապես հրաժարվում է եւ կարգավիճակից, եւ միջազգային երաշխիքներից, եւ միջանցքի բացումից։
Միշելն ասաց, որ ամառվանից հետո Փաշինյանին ու Ալիևին կհրավիրի ևս մեկ հանդիպման՝ Եվրոպական քաղաքական գագաթնաժողովի շրջանակներում, այս անգամ՝ Ֆրանսիայի և Գերմանիայի ղեկավարների մասնակցությամբ։
Հանդիպումից հետո Ադրբեջանը հայտարարեց, որ քննարկվել է Ղարաբաղում «զորքերի դուրսբերման և բանակային կազմավորումների զինաթափման» հարցը։
Հայաստանի կառավարությունը հայտնել է, որ քննարկվել են «Լեռնային Ղարաբաղում Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի անօրինական արգելափակման հետևանքով առաջացած հումանիտար ճգնաժամին, Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի իրավունքներին ու անվտանգությանը վերաբերող հարցեր»։
Ամփոփելու համար նշենք, որ բրյուսելյան հանդիպմանը նոր է«աղդամյան» տարրն է հայտնվել՝ մարդասիրական մատակարարումների համար, իսկ Լաչինի միջանցքը, ըստ երեւույթին, կօգտագործվի միայն ԿԽՄԿ-ի համար։ Բացի այդ, տարաձայնությունները պահպանվում են բոլոր հարցերի, այդ թվում՝ կարգավիճակի, միջանցքի ու երաշխիքների շուրջ, իսկ աշնանը սպասվում է նոր հանդիպում։ Տեղեկություններում ոչ մի խոսք չկա ռուսական խաղաղապահ առաքելության, նոյեմբերի 9-ի հայտարարության, միջազգային խաղաղապահների մասին։
Միևնույն ժամանակ ՌԴ ԱԳՆ-ն հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է, որ «2022 թվականի հոկտեմբերին և 2023 թվականի մայիսին Եվրամիության հովանու ներքո անցկացվող գագաթնաժողովներում Հայաստանը ճանաչեց Լեռնային Ղարաբաղը որպես Ադրբեջանի տարածք։ Մենք հարգում ենք Հայաստանի ղեկավարության ինքնիշխան որոշումը, սակայն դա արմատապես փոխում է այն հիմնարար պայմանները, որոնց ներքո ստորագրվել է Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը, ինչպես նաև տեղակայված ռուսական խաղաղապահ կոնտինգենտի վիճակը տարածաշրջանում»։
Փաստորեն, նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը սպառված է համարվում, եւ Ռուսաստանը կարող է վերանայել իր խաղաղապահ կոնտինգենտի պայմաններն ու դիրքորոշումը։ Կոնտինգենտը դուրս կբերվի՞ մինչև 2025 թվականը, թե՞ ավելի վաղ: Էրդողանն արդեն հրամայել է Պուտինին զորքերը դուրս բերել Արցախից, իսկ Մոսկվան չի առարկել։
Քանի որ եռակողմ հայտարարություն այլեւս չկա, Մոսկվան համարում է, որ պարտավոր չէ ապահովել նաեւ Լաչինի միջանցքը, ինչի պատճառով էլ ՌԴ ԱԳՆ-ն կոչ է արել «ադրբեջանական ղեկավարությանը շտապ միջոցներ ձեռնարկել Լաչինի միջանցքն անհապաղ ապաշրջափակելու համար»։
Արցախում արձագանքը հետևյալն էր՝ նախագահ Արայիկ Հարությունյանը նամակ է հղել Միշելին, որը Փաշինյանն անձամբ է փոխանցել նրան։ Խորհրդարանի նախագահ Արթուր Թովմասյանը կոչ է հղել բոլոր բարեկամ երկրներին՝ սկսելու Արցախի «ճանաչման հանուն փրկության» ընթացակարգը։ Պետական նախարար Գուրգեն Ներսիսյանն ասաց, որ «Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը բանակցությունների և զիջումների առարկա չէ, որ Արցախի ժողովուրդը վաստակել է ինքնորոշման իրավունքը և իրացրել է այն։ Իսկ Արցախի ժողովրդի անունից արված զիջումների մասին ցանկացած հայտարարություն, զիջումների վերաբերյալ ցանկացած որոշում առ ոչինչ է»։