Ադրբեջանցիներին առաջարկվում է «վերադարձ» Արցախի հանրապետություն ՄԱԿ-ի հովանու ներքո, իսկ հայերին՝ հարմարվել Բաքվի հետ

Արցախի Հանրապետությունում տեղի ունեցող իրադարձությունները շատերին ստիպում են նոր հայացք նետել փակուղային իրավիճակին։ Ամեն անգամ ափսոսում ես կորցրած թանկարժեք ժամանակի համար, բայց դրա մասին ոչ հիմա և ոչ այստեղ:

Մեկ անգամ չէ, որ ասվել է, որ փախստականների և բռնի տեղահանվածների խնդիրը Հայաստանի բոլոր ժամանակաշրջանների իշխանությունների կողմից պատշաճ ուշադրության և առավել եւս լուծման չի արժանանում։

Այնուամենայնիվ, նույնիսկ այսօր դեռ ուշ չէ այս խնդրին անդրադառնալու համար։

Բրյուսելում Հայաստանի վարչապետի և Ադրբեջանի նախագահի վերջին հանդիպման ժամանակ Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը Արցախի Հանրապետության բնակիչներին անվանել է «նախկին Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանի բնակիչներ»՝ առանց ինքնավար բառն ասելու»:

Բայց նույնիսկ առանց այս երևույթը հաշվի առնելու, Հադրութի, Շուշիյի, Մարտակերտի, Մարտունու, Ասկերանի, Քարվաճառի և Քաշաթաղի շրջանների բնակիչները, որոնց գյուղերն ու քաղաքները 2020 թվականի պատերազմի ժամանակ գրավել են ադրբեջանական զինուժը, տրամաբանորեն պետք է կարողանան վերադառնալ իրենց տները։

Այս մասին է վկայում նաև 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի չարաբաստիկ հայտարարության 6-րդ կետը։

Բայց ինչո՞ւ այս խնդիրը չի արծարծվում բանակցությունների ժամանակ, որոնք ընթանում են թե՛ իրեն «խաղաղարար» հռչակած Ռուսաստանի, թե՛ իր միջնորդության մասին հայտարարած Եվրոպայի հովանու ներքո։

Ինչո՞ւ հայազգի փախստականների և բռնի տեղահանվածների խնդիրը տեղ չի գտնում միջազգային կազմակերպություններում, նույն ՄԱԿ-ի փախստականների գործակալությունում։ Ասում եք՝ բողոքարկումներ չկա՞ն։ Շտապում եմ վստահեցնել, որ մեծ թվով նամակներ են ուղարկվել, բազմաթիվ հայտարարություններ են արվել։ Թեև, հանուն արդարության, պետք է խոստովանել, որ նման կոչեր չեն եղել ո՛չ Հայաստանի, ո՛չ էլ Արցախի Հանրապետության իշխանությունների կողմից։

Ինչպե՞ս է Ադրբեջանին հաջողվում ՄԱԿ-ի առաջ դնել ադրբեջանցի փախստականներին Արցախի հանրապետություն  վերադարձնելու խնդիրը, ընդ որում՝ ՄԱԿ-ի միջազգային խաղաղապահների երաշխիքների ներքո, իսկ Արցախի Հանրապետության հայերին առաջարկում են ապրել Ադրբեջանի բռնատիրական, ֆաշիստական ​​վարչակարգի հովանավորության տակ, որը ցույց տվեց, որ հայերն այս երկրում տեղ չունեն, որ Ադրբեջանի պրոտեկտորատի տակ նրանց սպասվում է մահ կամ բռնի վտարում սեփական տներից։

Ինչպե՞ս է միջազգային հանրությունը ցանկանում «համոզել» արցախահայությանը ապրել Ադրբեջանի տիրապետության տակ, եթե նւյն հանրությունը չի կարող (կամ չի ցանկանում) մտնել այն տարածք, որտեղ մարդիկ ապրում են 7 ամիս առանց լույսի, գազի, առանց պատշաճ սննդի, դեղորայքի, բժշկական օգնության։ Որտեղ գյուղաբնակները չեն կարողանում հող մշակել ու օգուտներ ստեղծել՝ բնակչությանը գոնե գյուղմթերքով ապահովելու համար։ Արցախի վարելահողերի 70 տոկոսը չի ցանվել, քանի որ դաշտում աշխատող գյուղացիները գնդակոծվում են Ադրբեջանի տարածքից.

Ադրբեջանը 7 ամիս շարունակ իրականացնում է ոչ միայն ահաբեկչական գործողություն՝ պատանդ պահելով հանրապետության ողջ բնակչությանը, այլեւ բնապահպանական դիվերսիա, որը միջազգային իրավունքում եւս որակվում է որպես մարդկության դեմ հանցագործություն։

Մարգարիտա Քարամյան