Արծախի ​​նախագահին առընթեր Հակաճգնաժամային խորհրդի ղեկավար Տիգրան Պետրոսյանը կարևոր հայտարարություններ է արել.

Բաքուն փորձում է մեզ ստիպել համաձայնել Բաքվում կամ Եվլախում հանդիպմանը։ Մենք բոլորս հիանալի գիտենք, թե ինչ է լինելու այնտեղ՝  բանակցություններ հաստատ չեն լինի։ Այս ֆոնին ԵՄ-ն ու ԱՄՆ-ն փորձում են հանդիպում կազմակերպել երրորդ երկրում։ Նախ, հանդիպումը պետք է կայանար օգոստոսի 1-ին Սոֆիայում՝ հասարակական կազմակերպությունների միջև։ Ռուսաստանը, իմանալով այդ մասին, որոշեց միջամտել և հուլիսի 25-ին Մոսկվայում կազմակերպեց արտգործնախարարների հանդիպումը, որից հետո Լավրովը մեզ անվանեց ազգային փոքրամասնություն, ինչն անընդունելի էր և ցույց տալիս Ռուսաստանի իրական քաղաքականությունը։

Այս ֆոնին փոխվեց միջնորդական ձևաչափը, և օգոստոսի 1-ին Բրատիսլավայում պետք է կայանար Ստեփանակերտի և Բաքվի հանդիպումը՝ ԱՄՆ-ի միջնորդությամբ։ Բայց նախօրեին Ադրբեջանը հրաժարվեց հանդիպումից՝ առանց պատճառաբանության։ Վաղը-մյուս օրը միջնորդների ներկայացուցիչները կժամանեն Երեւան, կլինեն որոշակի քննարկումներ, ես կներկայացնեմ Արեւմուտքի առաջարկները։

Մոսկվան առաջարկում է գնալ Եվլախ, եւ ազգային-ազատագրական շարժման անդամների առևանգման ֆոնին Մոսկվայի առաջարկը ծաղրի տեսք ունի։

Մենք հիմա սպասում ենք Արեւմուտքի առաջարկներին, հետո ամեն ինչ կորոշենք։

Միջանցքի ապաշրջափակման շարժման նախաձեռնող խումբն այսօր՝ հուլիսի 31-ին, ժամը 19.00-ին Ստեփանակերտի կենտրոնական հրապարակում հավաք է հայտարարել։ Երթի կազմակերպման վերաբերյալ կոնկրետ առաջարկներ են հնչելու մասնակիցների և աջակիցների կողմից։

Շարժման համակիր Արթուր Օսիպյանի կարծիքով՝ արցախցիները պետք է բոլորին ցույց տան, որ միջանցքը փակ է, պահանջ ներկայացնեն և հասնեն միջանցքի ապաշրջափակմանը։ «Մենք տեսնում ենք, թե ինչպես են զարգանում քաղաքական միտումները աշխարհում։ Մենք տեսնում ենք ռուս խաղաղապահների անգործությունը։ Հուլիսի 14-ին համաժողովրդական շարժման կազմակերպման պատասխանատվությունը ստանձնած Արցախի իշխանությունը չկարողացավ կոնկրետ քայլեր ձեռնարկել։ Բազմաթիվ հանրահավաքներ, համերգներ եղան, բայց այս բոլոր ակցիաներում չկար «Ի՞նչ անել» հարցի պատասխանը։ Միջանցքի ապաշրջափակման ժողովրդական շարժման շտաբն ունի պատասխանը. Շտաբը կարծում է, որ անհրաժեշտ է խաղաղ երթ Ստեփանակերտից և Երևանից դեպի Հաքարի կամուրջ։ Եվ հայկական սփյուռքի ակտիվ աջակցությունը։ Աշխարհը մեզ պետք է լսի ոչ միայն հայտարարություններով ու պահանջներով, այլ նաև գործով»։

Նա նկատեց, որ երթը ուղղված չէ ռուս խաղաղապահների դեմ։

«Ռուսաստանի դրական իմիջը խաղաղապահները կարող են ապահովել միայն իրենց պարտավորությունները կատարելով։ Սա այն է, ինչ մենք պահանջում ենք նրանցից: Արցախի ճակատագիրը կախված է թելից։ Մենք պետք է հասկանանք, որ մեզնից բացի ուրիշի վրա հույս չենք կարող դնել»:

Արցախում բնակվող Հայաստանի քաղաքացի Վագիֆ Խաչատրյանի Լաչինի միջանցքում առևանգման առնչությամբ միջազգային գնահատականներ գրեթե չեն հնչել։ Բաքուն սիրում է իր կեղտոտ գործերն անել հանգստյան օրերին, որպեսզի ժամանակ շահի իր հանցագործությունների հանդեպ միջազգային արձագանքներին նախապատրաստվելու համար:

Այս անգամ եւս Բաքուն կեղծ տեղեկություն է տարածել, թե առևանգված 68-ամյա տղամարդն իբր ռազմական հանցագործություններ է կատարել։ 1991-94 թվականների ազգային-ազատագրական պատերազմին մասնակցությունը Բաքուն անվանում է «ռազմական հանցագործություն»։ Ալիեւը բազմիցս ասել է, որ պատրաստ է «համաներում» հայտարարել, եթե Արցախը համաձայնի «ինտեգրվել»։ Հակառակ դեպքում, պետք է հասկանալ, առևանգումները կշարունակվեն, եւ ոչ միայն Արցախում, եթե համաշխարհային հանրության կողմից համարժեք արձագանք չլինի։

Հայաստանի օմբուդսմենը հայտարարեց, որ Վագիֆ Խաչատրյանը (ինչպես և 1991-94թթ. պատերազմի մնացած մասնակիցները) հետախուզման մեջ չեն, հետևաբար նրանց «կալանավորումը» առևանգում է։ Առավել աղաղակող է այն փաստը, որ առևանգումը տեղի է ունեցել ռուս խաղաղապահների ներկայությամբ (որոնց հսկողության տակ պաշտոնապես գործում է Բերձորի միջանցքը) և ԿԽՄԿ մեքենայից, որի գործունեությունն իրականացվում է միջազգային կոնվենցիաների շրջանակներում։

Հայաստանի ԱԳՆ-ն հայտարարություն է տարածել, հայկական կողմը հայց է ներկայացրել նաև Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան։ Հայաստանը, սակայն, դեռ կոշտ գնահատական ​​չի տվել կատարվածին և չի դիմել միջնորդ երկրներին եի ՄԱԿ ԱԽ-ին ՝ Բաքվի կողմից նման անմարդկային վարքագիծը դատապարտելու պահանջով։

ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինկենը զանգահարել է Ալիեւին, սակայն միայն «խորը մտահոգություն է հայտնել Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար իրավիճակի կապակցությամբ»։ Պետքարտուղարության պաշտոնական հայտարարության մեջ չի նշվում կեղծ պատրվակով տարեց հիվանդի առևանգման մասին։ Թեեւ մի խումբ ամերիկացի կոնգրեսականներ կոշտ հայտարարություն տարածեցին եւ պահանջեցին «բոլոր միջոցները ձեռնարկել» Ալիեւի ռեժիմի դեմ։

Շաբաթ օրը հեռախոսազրույցում Բլինկենն ընդգծել է «Լաչինի միջանցքով առևտրային, հումանիտար և մասնավոր մեքենաների ազատ տարանցումն ապահովելու հրատապ անհրաժեշտությունը և այլընտրանքային ուղիների հարցում փոխզիջումների գնալու անհրաժեշտությունը, որպեսզի մարդասիրական պաշարները հասնեն Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին»:

Պետքարտուղարը նաև ընդգծել է խաղաղ բանակցություններում բոլոր կողմերի դրական թափը պահպանելու անհրաժեշտությունը։

ԱՄՆ-ն բացահայտորեն աջակցում է Ուկրաինային Ռուսաստանի հետ պատերազմում։ “Այս շաբաթ Ուկրաինան խորհրդակցություններ կսկսի ԱՄՆ-ի հետ՝ նախքան ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու գործընթացի ավարտը Կիևին անվտանգության երաշխիքներ տրամադրելու հարցի շուրջ”, հայտարարել է Ուկրաինայի նախագահի աշխատակազմի ղեկավար Անդրեյ Երմակը։

Բայց ԱՄՆ-ը, միջնորդ հանդիսանալով Երեւանի և Բաքվի բանակցություններում, չմատնանշելով Բաքվի հանցագործությունները և օգնություն չցուցաբերելով Հայաստանին, փաստացի խրախուսում է Բաքվի հանցագործությունները։ ԱՄՆ-ը չի թարմացնում 907-րդ ուղղումը, որը Կոնգրեսի կողմից ընդունվել է 1992 թվականին՝ Ադրբեջանի կողմից Արցախի և Հայաստանի շրջափակման պատճառով, թեև այս շրջափակումն այժմ ավելի է վատթարացել։ Այս ուղղումը արգելում է զենք վաճառել Ադրբեջանին մինչ շրջափակումը շարունակվում է։

ԱՄՆ-ը չի դատապարտում այն ​​փաստը, որ Բաքուն, հակառակ հակամարտությունները ուժով չլուծելու հիմնարար միջազգային նորմի, անկեղծորեն խոստովանում է, որ 2020 թվականին «հակամարտությունը լուծեց ուժով»։

Մինչդեռ Բաքուն ամեն ինչ անում է, որպեսզի ԱՄՆ-ը չմասնակցի բանակցություններին որպես միջնորդ՝ փորձելով պահպանել Մոսկվայի հետ եռակողմ ձեւաչափը։

«Հայաստանի նպատակն է տարածաշրջան ներգրավել երրորդ կողմերին, ընդլայնել լարվածության աշխարհագրությունը և խաթարել խաղաղ գործընթացը», – ասվում է Ադրբեջանի ԱԳՆ հայտարարությունում։

ԿԽՄԿ-ի առաքելության Ստեփանակերտի գրասենյակի հասարակայնության հետ կապերի բաժնի ղեկավար Էթերի Մուսայելյանը, ի պատասխան Step1.am-ի հարցման, նշել է, որ «Լաչինի միջանցքի երկայնքով մարդասիրական գործողությունները կազմակերպվում են կողմերի հետ նախնական պայմանավորվածությամբ, որը ներառում է համապատասխան տեղեկատվության փոխանակում տեղափոխվող մարդկանց մասին»:

«Նախապես համաձայնեցված ընթացակարգերի շնորհիվ մենք կարողացանք ապահովել մեր մարդասիրական օգնության կարիքն ունեցող մարդկանց անվտանգ տեղափոխումը՝ ինչպես բուժման կարիք ունեցող հիվանդների, այնպես էլ նրանց, ովքեր մտադիր էին վերամիավորվել իրենց ընտանիքներին», ասաց Մուսայելյանը։

Երեկ արցախցու առևանգման վերաբերյալ ԿԽՄԿ ներկայացուցիչն ասաց. «Մենք իշխանությունների կամ որոշում կայացնողների հետ քննարկում ենք բոլոր հարցերը երկկողմանի և գաղտնի կերպով։ Այս պահին հրապարակային ոչ մի մանրամասն չի կարող բացահայտվել»։

Հարցին, թե որ կողմերի հետ է ԿԽՄԿ-ն հաձայնեցնում ցուցակները, ԿԽՄԿ պաշտոնյան չի նշել կոնկրետ կողմերի անուններ:

Ցուցակները համաձայնեցվո՞ւմ են ռուսական կողմի հետ։ Երեկ Արցախի օմբուդսմենը հայտարարել է, որ Լաչինի միջանցքում անվտանգության ու վերահսկողության պատասխանատվությունը կրում է ռուսական կողմը։ Եթե ​​ԿԽՄԿ-ն ցուցակները համաձայնեցնում է նաեւ ռուսական կողմի հետ, ապա ռուս խաղաղապահների պատասխանատվությունը կրկնապատկվում է, եւ երեկվա միջադեպի մեղավորը հենց ռուսական կողմն է։

Եթե ​​ԿԽՄԿ-ն չի համագործակցում ռուսական կողմի հետ, նշանակում է, Մոսկվան վերջնականապես Բաքվին է հանձնել Լաչինի միջանցքի հսկողությունը, եւ պարզ չէ, թե ինչ են անում միջանցքում ռուս խաղաղապահները։ Միակ պատճառը կարող է լինել Բաքվի ապօրինի անցակետի եւ գործողությունների պաշտպանությունը հայկական նախաձեռնություններից։