ԱՄՆ միջնորդությունը սկսվում է. ինչ է առաջարկում Վաշինգտոնը հայերին
- 12:40 01.08.2023
Փաստորեն, երեկ ճիշտ էր Տիգրան Պետրոսյանը, երբ ասաց, որ ձեւաչափը փոխվել է, և այս շաբաթ ամերիկացի դիվանագետները կժամանեն տարածաշրջան՝ քննարկելու ամերիկյան առաջարկները։ Այսօր հայտնի դարձավ, որ ԱՄՆ պետքարտուղարի Կովկասի հարցերով ավագ խորհրդական, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ Լուիս Բոնոն այս շաբաթ կժամանի տարածաշրջան։
Ամերիկյան միջնորդությունը սկսեց ավելի առարկայական ձևեր ստանալ այն բանից հետո, երբ Ռուսաստանը բացեց բոլոր խաղաքարտերը, իսկ Արցախը բացահայտ հայտարարեց ռուսական առաջարկների անընդունելիության մասին։ Հիշեցնենք, որ ՌԴ արտգործնախարար Լավրովն ասել էր, որ Ռուսաստանը ղարաբաղցիների իրավունքների և անվտանգության պաշտպանությունը տեսնում է որպես ազգային փոքրամասնություն Ադրբեջանի օրենսդրության շրջանակներում՝ առանց որևէ կարգավիճակի։
Ի՞նչ է առաջարկում ԱՄՆ-ը:
Մենք միշտ ասել ենք, որ որպեսզի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղ համաձայնագիրը հասանելի լինի, երկու կողմերը պետք է գնան բարդ փոխզիջումների, երեկ ճեպազրույցում ասաց ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի խոսնակ Մեթյու Միլլերը։ «Պետքարտուղարը շարունակել է աշխատել՝ խրախուսելու և՛ Հայաստանին, և՛ Ադրբեջանին փոխզիջումների գնալ», – ասաց նա։
Ի՞նչ փոխզիջումների մասին է խոսքը։ Հայաստանն արդեն հրաժարվել է այն ամենից, ինչ հնարավոր է, բայց Բաքուն ոչ մի քայլ չի արել։
ԱՄՆ-ն չառարկեց, երբ Նիկոլ Փաշինյանը խոսեց Ալմա-Աթայի անհեթեթ հռչակագրի եւ «Արցախը Ադրբեջանի կազմում ճանաչելու» մասին։ Ավելին, Երևանում ԱՄՆ դեսպան Քվինը հայտարարեց, որ հավատում է Ադրբեջանի կազմում Արցախի իրավունքների և անվտանգության պաշտպանության հնարավորությանը։ Ուրիշ ի՞նչ «փոխզիջումներ» են ուզում ԱՄՆ-ը Հայաստանից.
«Անհապաղ պետք է վերականգնվի Լաչինի միջանցքով առևտրային, մարդասիրական և մասնավոր մեքենաների ազատ տեղաշարժը։ Մենք հետևողականորեն ջատագովում ենք, որ տարածաշրջանում խաղաղությունը ներառում է Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի իրավունքների և անվտանգության պաշտպանությունը։ Մենք ողջունում ենք երկխոսությունը, որն առաջ է ընթանում դեպի այս նպատակը», – ասել է ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը:
«Հայերի իրավունքների և անվտանգության պաշտպանությունը» ենթադրում է որոշակի մեխանիզմներ՝ կարգավիճակ որոշակի սահմաններում, միջազգային մեխանիզմներ և խաղաղապահ ուժեր։ ԱՄՆ-ում բազմիցս խոսվել է այն մասին, որ Բաքվին համոզում են Ղարաբաղին ինչ-որ ինքնավար կարգավիճակ տալ։ Բայց ամեն անգամ Բաքվում աղմուկ է բարձրանում․ եթե հայերը ստատուս ունենան, կպահպանվեն որպես էթնիկ վարչատարածքային միավոր, հնարավորություն կունենան զարգանալ ու մի օր վրեժխնդիր կլինեն, ասում են Բաքվում։
ԱՄՆ-ը հույս ունի՞, որ Ալիևը կհամաձայնի Արցախի կարգավիճակին և միջազգային պաշտպանության մեխանիզմներին։ Իսկ ի՞նչ կլինի, եթե Բաքուն չհամաձայնի սրան։
Արցախի նախագահին առընթեր հակաճգնաժամային խորհրդի ղեկավար Տիգրան Պետրոսյանը երեկ ասել է, որ ցանկանում են լսել ԱՄՆ-ի առաջարկները և որոշել հետագա անելիքները։
ԱՄՆ-ն ունի բոլոր հնարավորություններն ու մեխանիզմները Ալիեւին պարտադրելու համար, սակայն Վաշինգտոնը մինչ այժմ ձեռնպահ է մնում այդ մեխանիզմները կիրառելուց։ Թեև Բայդենի վարչակազմն ունի սահմանափակ ժամկետ՝ նախընտրական քարոզարշավը կսկսվի աշնանը, և դեմոկրատները պետք է ներկայացնեն համաշխարհային առաջնորդության առնվազն մեկ «արդյունք»։ 100 տարի առաջ դեմոկրատ նախագահ Վիլսոնը չկարողացավ առաջ տանել իր Արբիտրաժը: Արդյո՞ք դեմոկրատ նախագահ Բայդենը կհաջողվի.