Փաշինյանն նորից ստում է՝ ամեն ինչ փետրվարի 24-ից չի սկսվել
- 16:50 02.08.2023
Euronews-ին տված հարցազրույցում Նիկոլ Փաշինյանը հերթական անգամ ստել է՝ պատասխանելով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին վերաբերող հարցին, ադելով, թե այն իբր «փլուզվել է» Ռուսաստանի՝ Ուկրաինա ներխուժելուց հետո։
«Գիտեք, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահությունը, որը ստեղծվել է Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի լուծման համար, գործել է, սակայն 2022 թվականի փետրվարի 24-ից համանախագահները փաստացի դադարեցրել են իրենց ֆիզիկական շփումները։ Նրանցից ոմանք որոշել են, որ չեն ցանկանում շփվել մեկը մասի հետ։ Եվ հետո խնդիր առաջացավ. Փաստորեն, ձեր նշածը կամ այն, ինչ ես անվանեցի աշխարհաքաղաքական խանդի ժանր, առաջացել է այս ամսաթվից հետո, քանի որ մինչ այդ նման ժանր, ըստ էության, գոյություն չուներ”, ասել է Փաշինյանը։
Բացահայտ սուտ և պատճառի ու հետևանքի փոխարինում: Նիկոլ Փաշինյանը և, հավանաբար, Euronews-ի թղթակիցը քաջ գիտակցում են, որ Ռուսաստանի ներխուժումն Ուկրաինա անուղղակի հետևանք էր «աշխարհակարգի» փլուզման վերջին փուլի, որը մարմնավորվել էր ԵԱՀԿ Մինսկի խմբում։ Հայտնի է, որ ղարաբաղյան հիմնախնդիրը միակ հարթակն էր, որտեղ մինչ 2018 թ․ մի քանի տարվա ընթացքում ընդունվել են Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի և Ֆրանսիայի նախագահների 5 համատեղ հայտարարություն։ Մինսկի խումբն ապահովում էր բանակցությունները և «կարգավորումը»՝ առանց ուժի կիրառման, իսկ 2020 թվականի ահաբեկչական պատերազմը Մինսկի խմբի փլուզման և համաշխարհային խնդիրների լուծումից Արևմտյան բևեռի հեռացման արդյունքն էր։
ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը փաստացի դադարեցրեց աշխատանքը ոչ թե 2022 թվականի փետրվարի 24-ից հետո, այլ 2020 թվականի աշնանից հետո, երբ Ռուսաստանն ու Թուրքիան Իսրայելի հետ միասին «սեպարատ» արշավ սկսեցին Հայաստանի դեմ։ Դրա արդյունքը ոչ միայն հայկական տարածքների կորուստն էր, հազարավոր մարդկանց մահն ու տեղահանությունը, այլև համաշխարհային կոնսենսուսի խախտումը, որը թույլ չէր տալիս «հակամարտությունների» ուժային լուծում։
2020 թվականից հետո Ռուսաստանը, փաստորեն, հայտարարեց Մինսկի խմբի ավարտի մասին, իսկ Հայաստանը չհրաժարվեց «եռակողմ» ձևաչափով սեպարատ բանակցություններից և չպահանջեց շարունակել Մինսկի գործընթացը։ Արևմուտքը որոշ փորձեր արեց վերադառնալու բանակցային ձևաչափ, բայց ոչ ոք նրան չհրավիրեց։
Միջազգային կոնսենսուսը խախտելուց հետո Ռուսաստանը, փետրվարի 22-ին ստորագրելով Ադրբեջանի հետ «ռազմավարական փոխգործակցության» հուշագիրը և Էրդողանի հետ պայմանավորվելով, փետրվարի 24-ին ներխուժեց Ուկրաինա։ Որովհետև ուժային լուծումները կանխելու հարցում այլևս կոնսենսուս չկար։ Դրանից հետո արդեն 1,5 տարի է, ինչ Արեւմուտքը փորձում է վերականգնել կոնսենսուսը։
Նիկոլ Փաշինյանը, ինչպես միշտ, չի ցանկանում ընդունել իր պատասխանատվությունը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբում մարմնավորված միջազգային կոնսենսուսի տապալմանը մասնակցելու համար։ Այն չի ցանկանում ճանաչել Մոսկվայի և Բաքվի պատասխանատվությունը, որոնք 2022 թվականի նոյեմբերից անմիջապես հետո հայտարարեցին Մինսկի խմբի «մահվան» մասին։ Նա ամեն ինչում մեղադրում է Ուկրաինային՝ չհնազանդվելու և պայքարելու ընտրության եւ թորձերի՝ վերականգնել միջազգային կոնսենսուսը։ Այն արդեն ձևավորվում է (ի դեպ, Փաշինյանն ասում է, որ Ռուսաստանին և Արևմուտքին հաջողվում է ընդհանուր մոտեցումներ գտնել), բայց այս ֆոնին Հայաստանի ղեկավարության պահվածքն էլ ավելի ստոր է թվում։
Նաիրա Հայրումյան