Իրավունքը մեր կողմն է. երկու Հայաստան չի կարող լինել

Մեր զրուցակիցն է արցախցի քաղաքագետ, սոցիոլոգ Դավիթ Կարաբեկյանը։

Պարոն Կարաբեկյան, 2020 թվականի նոյեմբերի 8-ից հետո տարածաշրջանում կնքված բոլոր պայմանավորվածությունները կապված չեն միջազգային իրավունքի հետ և սեպարատ համաձայնության պես մի բան են՝ Հայաստանի մասնակցությամբ։ Սա արդեն հանգեցրել է նրան, որ տարածաշրջանը վերածվել է գորշ գոտու, որտեղ գործում է ուժի իրավունքը։ Հիմա Ստեփանակերտին ստիպում են գնալ հերթական դավադիր որոշման, ինչպե՞ս կմեկնաբանեք։

Բաքվի և Ստեփանակերտի հարաբերությունների կարգավորման հիմքը կարող է լինել միայն միջազգային իրավունքը, ով դեմ է դրան՝ մեր հակառակորդն է։

Խոսելով կարգավիճակի ապագա պարամետրերի մասին, պետք է փորձել դրանք ամրագրել միջազգային փաստաթղթերում։ Խոսքը սահմանների, ինքնորոշման իրավունքի, անվտանգության միջազգային երաշխիքների, ինքնակառավարման ձեւի ընտրության եւ այլնի մասին է (որոնք ամրագրվել են ԵԱՀԿ պետությունների ղեկավարների Լիսաբոնի գագաթնաժողովում և զարգացվել Մադրիդյան սկզբունքներում):

Ի՞նչ ինքնորոշման մասին է խոսքը։ Կա՞ մի քայլ, որը կարող է փոխել ամեն ինչ: Օրինակ՝ Հայաստանի եւ Արցախի վերամիավորման մասին 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի որոշման գործարկումը։

Երկու Հայաստանի գաղափարը անհեթեթություն է, իսկ իրականում հակահայկական։ Նույնիսկ Սուրբ Գիրքն է սովորեցնում, որ իր մեջ բաժանված տունը կկործանվի, իր մեջ բաժանված թագավորությունը կանգուն չի մնա: Հայաստանը չի կարող ունենալ անվտանգության մի քանի համակարգ։

Դրա ապացույցը Հայաստանին ու Արցախին սպառնացող վտանգների նույնությունն է։ Հայաստանից այսօր պահանջում են ոչ միայն Սյունիքը՝ այն անվանելով Արեւմտյան Զանգեզուր, այլեւ Երեւանը, ինչպես նաեւ Սեւանը, Արարատը, Կոտայքը, Գեղարքունիքը։

«Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը` Արցախն նեռարյալ ճանաչելու մասին Փաշինյանի հայտարարությունից հետո ոմանք խոսում են «ինտեգրացիայի» մասին՝ իրենց հայտարարությունները համեմելով Արցախի փաստացի շրջափակմամբ։ Լավրովը նույնիսկ Արցախի հայերին անվանել է «ազգային փոքրամասնություն»։ Իրավունքն ո՞ւմ կողմն է:

Եթե ​​բանակցային հարթակներում շարունակվի ազգային փոքրամասնությունների մասին խոսակցությունը, ապա հայկական կողմը պետք է ՄԱԿ-ում բարձրացնի Հայաստանը և Արցախը ԽՍՀՄ կազմում ընդգրկելու օրինականության հարցը։ Անհրաժեշտ է սկսել մինչեւ 1921 թ․ գոյություն ունեցած Լեռնային Հանրապետության կազմալուծումը քաղաքական տեռորի ակտ ճանաչելու ընթացակարգը, կան այլ քայլեր։ Պետք է հետ կանչվեն նաև ՀՀ վարչապետի հայտարարությունները, թե ճանաչում է Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքը 86 600 քառակուսի կիլոմետրի սահմաններում։