Արցախի նախագահին կից հակաճգնաժամային խորհրդի նախագահ Տիգրան Պետրոսյանը ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում քիչ առաջ մանրամասնեց՝ մոտ 1 ժամ առաջ Լաչինի ապօրինի անցակետից ադրբեջանցիները Արցախից Հայաստան տեղափոխվող 22 տարեկան ուսանողի են առևանգել, մյուսին էլ հարցաքննում են:
Տիգրան Պետրոսյանը կոչ արեց երեկոյան հավաքվել Վերածննդի հրապարակում ու միասնական որոշում կայացնել ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ։
Եթե Արցախի խնդիրը «ԼՂ բնակիչների իրավունքների և անվտանգության ու դրանց հասցեագրման» և հումանիտար ճգնաժամի խնդիր է, ինչպես ներկայացնում են Նիկոլից մինչև աշխարհով մեկ ցրված լոբբիստական կառույցներ, այդ դեպքում պետք է պատասխանել նույն միջազգային հանրության և Բաքվի տրամաբանական հարցադրմանը՝ իսկ ինչու չեք օգտվում Ակնայի ճանապարհից: Կարճ, էժան, հարմարավետ՝ ինչ տարբերություն, թե սնունդը, էներգակիրները, մնացած ապրանքները որտեղից կգան։ «Ակնայի ճանապարհը չի կարող Լաչինի միջանցքի այլընտրանքը լինել» պնդումն այս դեպքում ավելի շատ տվյալ հարցադրման օգտին է. հատկապես ինչու չի կարող:
Իսկ եթե Երևանը և Ստեփանակերտը պնդում են Բերձորի միջանցքի 5+5 կմ արտատարածքային կարգավիճակի և ազատ տեղաշարժի վրա, պետք է նույնպես բացատրեն, թե ինչու։ Իրավունքների ու անվտանգության հասցեագրման ու հումանիտար ճգնաժամի վկայակոչումները, ինչպես քիչ առաջ ցուցադրեցինք, բոլորովին հիմնավորում չեն։ Ավելին, Երևանի այդ հայտարարությունները և գործողությունները միջանցքի կարգավիճակի վերացման առաջնորդություն են նշանակում: Դրանք լրացնում են ավելի վաղ տեղի ունեցածը. հայկական բանակը 5+5 կմ հատվածում, այսինքն Լաչինի էքստերիտորիալ միջանցքի եզրին, սահմանապահներով փոխարինելը պետական սահմանի կարգավիճակ տվեց 10 կմ մի հատվածի, որն ըստ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության այդպիսին չէր՝ չէր կարող ազերբայդժանական սահմանային անցակետ ունենալ, քանի որ սահման չէր։
Նոյեմբերի 9-ի թղթին հղումը նույնպես հիմնավորում չէ՝ գետնի վրա Երևանի գործողությունները հակասում են այդ թղթի համապատասխան կետին։ ՄԱԿ ԱԽ-ին Երևանի դիմումի մեջ բացակայում է միջանցքի 5+5 կմ լայնությամբ արտատարածքային կարգավիճակի, այսինքն՝ այն ազերբայդժանին չպատկանելու մասին հիշատակումը և այդ տարածքը Բաքվի ռազմական ու ոստիկանական ներկայությունից ազատելու պահանջը։ Իսկ ՄԱԿ դատարանին երկրորդ դիմումով Երևանը հաջողությամբ օրինականացրեց Բաքվի անցակետը։
Բերձորի միջանցքի արտատարածքային կարգավիճակի պահանջը բխում է միայն մեկ բանից. Արցախի բնիկ մեծամասնության՝ հազարամյակների ազգային-պետական ավանդույթը չընդհատելու իրավունքից։ Եթե պահանջների հիմքում այս բանաձևը չէ՝ միջազգային հիմնարար երեք սկզբունքների հավասարության հիմքով Արցախի խնդրի կարգավորմամբ, մնացյալը թշնամական ագենտուրային քայքայիչ գործունեություն է՝ գիտակցված թե ոչ, այլ հարց չէ։
Եթե պահանջների հիմքում դրվում է այս բանաձևը, այդ դեպքում առաջանում է կոնկրետ գործողությունների խնդիր՝ հայկական խորհրդարանում հայկական հիմնարար իրավունքների քննարկումից մինչև ուժային գործողություններ՝ այդ իրավունքները պաշտպանելու համար, ինչպես նաև լոբբիստական գործունեության բնույթի ու բովանդակության արմատական փոփոխություն։
«ԼՂ բնակիչների իրավունքներ և անվտանգություն և դրանց հասցեագրում» դեբիլության, հումանիտար ողբի, մոմավառությունների համազգային հեշտանքից դեպի սեփական ճակատագիրը տնօրինելու իրավունքի իրացում եւ նպատակային գործողություններ։ Ահա ուղղությունը:
Ահա այստեղ է խնդիրը․ քաղաքական ա՞զգ՝ սեփական ճակատագիրը տնօրինելու իրավունքի գիտակցմամբ, թե այստեղ- այնտեղ, մոտ ապագայում արդեն՝ իր «ինքնիշխան տարածքում» ծիսական համայնք՝ ենթակա վերացման։ Առաջինը մերժված է հայկական վերնախավերի ճղճիմ ծագման ու ծախու նկարագրի հետևանքով: Երկրորդին հակումը աչքի առաջ է։
Օճառ, սոդա, ջուր: Շատերի համար ուղղակի ինչ- որ կենցաղային նյութեր, իսկ շատ արցախցիների համար լվացքի համար նախատեսված հեղուկի պատրաստի բաղադրատոմս՝ տնական պայմաններում:
Շրջափակման պայմաններում արցախյան շուկայում բացակայում են նաև կենցաղային նյութերը, մասնավորապես՝ լվացքի փոշին: Բայց, ինչպես ասում են, արցախյան կանանց հնարամտությունը չունի սահմաններ՝ ընդամենը մի քանի նյութ և վերջ՝ տնական լվացքի փոշին պատրաստ է:
Երբ այս ամենի մասին պատմում ենք ավագ սերնդին, նրանք հիշում են իրենց երիտասարդությունը, երբ նույն ձև էին լուծում լվացքի խնդիրը՝ մի քանի կոպեկով գնում էին լվացքի համար նախատեսված հեղուկը, ապա այն խառնում ջրի հետ և հետո արդեն օգտագործում: Ի դեպ մենք՝ երտասարդներս, գուցե, վերջին սերունդն ենք, որը հիշում է «ձեռքով լվացք»-ի արարողակարգը:
Հիշում ենք, որ բակում դրվում էին մի քանի թասեր, մայրիկները և տատիկները ամբողջ ուժով տրորում էին շորերը, ընթացքում սրբելով հոգնածությունից քրտնած դեմքը, իսկ երեխաները իբր թե օգնելու պատրվակով խաղում էին ջրով:
Լվանալուց հետո այդ նույն, նոր լվացված հագուստը կախում էին պարաններից, փայտե, երբեմն նաև գույնզգույն ամրակներով, իսկ երբ սպիտակեղեն էր, մենք՝ երեխաներս անցնում էինք այդ սպիտակեղենի միջով և պատկերացնում էինք մեզ հայտնի ֆիլմերում:
Իհարկե առանձին պատմություն էր սպիտակեղենի լվացումը, որն առանձնապես ծանր էր՝ պետք է եռացվեր դրա համար նախատեսված մեծ թասում, իսկ հետո հանվեր հատուկ այդ արարողակարգի համար նախատեսված փայտիկներով:
Այդպես անցնում էին օրերը, տարիները, երբ չնայած «ձեռքով լվացք»-ներին, փայտե վառարաններից սևացած պատերին, մենք երջանիկ էինք և ազատ:
Բերձորի միջանցքի ապօրինի անցակետում ազերբայդժանցիները հայից հափշտակել են նարդի Արցախի խորհրդանշանով։
2020 թվականի պատերազմի ընթացքում տեղեկատվական դաշտում կրած պարտությունը ազդակ էր Արցախի ղեկավարության համար քայլեր ձեռնարկելու ոլորտի բացերը լրացնելու համար։
Հետպատերազմյան 3 տարիների ընթացքում տեղեկատվական ոլորտում կատարվեց մեծ աշխատանք, ինչպես պետական, այդպես էլ մասնավոր մակարդակով, ինչը, հարկ է նշել, որ այդքան էլ էֆֆեկտիվ չէր, քանի որ մենք դեռ ունենք Արցախում տեղի ունեցողը արտաքին աշխարհին հասցնելու խնդիր։
Որպես օրինակ կարող ենք հիշել Արցախի տոտալ շրցափակման առաջին ամիսները, երբ ամբողջ աշխարհը ընդունում էր Ադրբեջանի դիրքորոշումը այն մասին, որ շրջափակում չկա։ Միայն վերջին ամիսներին արտասահմանյան մեդիայում սկսեց նկատվել դիրքորոշման փոփոխություն և Արցախում տիրող իրավիճակի ճշգրիտ նկարագրություն, ինչը մեծ մասամբ Արցախում գործող անկախ լրատվամիջոցների, լրագրողների և լուսանկարիչների աշխատանքի արդյունքն է։
Հիմա պարզենք, թե ի՞նչ փոփոխություններ տեղի ունեցան տեղեկատվական ոլորտում վերջին 3 տարվա ընթացքում։
Պաշտոնական տեղեկատվություն և լրատվամիջոցներ
2020 թվականի մարտի 18-ին ստեղծվեց «Արցախի տեղեկատվական շտաբը», որը ԱՀ մարմինների միասնական տեղեկատվական հարթակ է, որտեղ տարածվում է միայն պաշտոնական տեղեկատվություն։ Մինչև տեղեկատվական շտաբի ստեղծվելը Արցախում մեծ հեղինակություն ուներ Artsakhpress լրատվականը, որը գործում էր 2014 թվականից և ներկա դրությամբ Facebook կայքում ունի 9.6 հազար հետևորդ։ Պատերազմից հետո Ստեփանակերտում բացվեց նաև Civilnet-ի գրասենյակ և ունեցանք «Հետք»-ի թղթակիցներ։
Ոչ պաշտոնական և անկախ մեդիայի աղբյուրների քանակի ավելացումը Արցախում բերեց նրան, որ սկսեց տարացծվել ոչ պաշտոնական տեղեկատվություն, ինչը երբեմն ձեռնտու չէր Արցախի ղեկավարությանը։ Այդ իսկ պատճառով վերջերս պետության կողմից սահմանվում են տեղեկատվության տարածման նոր կանոններ։
2023 թվականի օգոստոսի 21-ին ընդունվել է հրամանագիր, որով սահմանվել են ԱՀ տարածքում հայտարարված ռազմական դրության իրավական ռեժիմի ընթացքում տեղեկությունների հրապարակման կամ տարածման նոր կանոնները։
2023 թվականի օգոստոսի 19-ին Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանն ստորագրել է Քրեական, Քրեական դատավարության և Քաղաքացիական օրենսգրքերում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին օրենքները: Համաձայն կատարված լրացումների ու փոփոխությունների՝ սահմանվել է, որ զրպարտությունը և վիրավորանքը կհանդիսանան քրեորեն պատժելի արարքներ, որոնց վերաբերյալ քրեական գործերը հարուցվում են տուժողի բողոքի հիման վրա:
Տելեգրամյան ալիքներ
Տելեգրամյան ալիքները իրենց հայտնիության գագաթնակետին հասան պատերազմի ժամանակ, և ներկայումս ամենից շատ կարդացվողն են։ Հայկական և Արցախյան տելեգրամյան արիքների մեծ մասն անկախ են, չեն վերահսկվում ղեկավարության կողմից և տարածում են արագ և էքսկլյուզիվ տեղեկատվություն։ Ամենահայտնիներից են «Republic of Artsakh» անկախ ալիքը, որը ունի 55.9 հազար հետևորդ, «Spitak Arch» անկախ ալիք`10.9 հազար հետևորդ, «Баграмян 26» ալիքը, որը հովանաորվում է ՀՀ ղեկավարության կողմից` 115 հազար հետևորդ, «Mika Badalyan», որը ֆինանսավորվում է ՌԴ-ին հարող մարմիններից` 31.000 հետևորդ։
Ֆրիլանս լրագրողներ
Ֆրիլանս լրագրողները Արցախում աշխատում եմ հիմնականում սոցցանցերում գրառումներ կատարելու միջոցով։ Իրենց աշխատանքի պտուղները քաղում ենք շրջափակման օրերին, երբ արտասահմանյան մեդիաները խոսում են Արցախում տիրող ճգնաժամի մասին` հղումներ կատարելով հենց այդ լրագրողների գրառումների և լուսանկարների վրա։
Նորերս բացվել է նաև Step1.am կայքը։
Հայկ Հարությունյան
ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի նիստից հետո, երբ պարզվեց, որ Հայաստանը կարող էր, բայց չի ներկայացրել բանաձևի նախագիծ, որ բոլոր երկրները, բացառությամբ Ռուսաստանի, պահանջում են բացել Բերձորի միջանցքը, Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնը հայտարարեց, որ կներկայացնի նոր բանաձև ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին։ Բացի այդ, օգոստոսի 30-ին Կոռնիձորում կլինի մարդասիրական ավտոշարասյունը՝ Ֆրանսիայի քաղաքների, այդ թվում՝ Փարիզի և Ստրասբուրգի քաղաքապետերի ուղեկցությամբ։ Խոսում են «մարդասիրական ինտերվենցիայի» հավանականության մասին, որը նախատեսված է ՄԱԿ-ի կանոնադրությամբ։
Այս ֆոնին Բաքուն և Մոսկվան ակտիվացրել են ջանքերը մինչև հավանական հումանիտար ինտերվենցիա Արցախը կոտրելու, բնակչության մեծ մասին արտաքսելու, «ադրբեջանցի փախստականներին» “ազատված” տներում տեղավորելու և մնացած հայերին ֆիլտրումից հետո «ինտեգրելու» ուղղությամբ։
Խնդիրն այն է, թե ինչպես կարելի է Արցախի հասարակությանը բաժանել նրանց, ում կարելի է տարհանել, եւ նրանց, ով պիտի մնա։
Սկզբում հին ձայնասկավառակը հանեցին՝ «հայրենակիցների» և ռուսական աշխարհի մասին։ Սակայն ծրագիրը բախվել է ընտանիքների բաժանման խնդրին, շատերը հրաժարվել են «տարհանվել» նույնիսկ եթե ունեն ռուսական անձնագիր: Ավելին, ինչպես ասում են, շատերը չեն կարող իրենց դա թույլ տալ. ռուսները «քթից» պահանջում են 2,2 հազար դոլար և թույլ են տալիս վերցնել միայն երկու ուղեբեռ։ Իսկ այսօր, օգոստոսի 29-ին, Ստեփանակերտում տեղի կունենա «հայրենակիցների» հանդիպում, որտեղ կքննարկվեն բաժանման հարցերը։
Կա «պլան Բ»՝ տարհանել կանանց, երեխաներին ու ծերերին։ Ինչ-որ տեղ ինչ-որ մեկը նույնիսկ հերթ է կազմում։ Բայց այս ծրագիրը նույնպես բախվեց անհաղթահարելի խոչընդոտի` ընտանիքին և իրենց նախնիների երկրում ապրելու իրավունքին:
Ռուսները թեև հնարավորություն ունեն ալյուր ներկրել, բայց դա դիտմամբ չեն անում՝ մարդկանց քաղցած հիստերիայի մեջ գցելով։
Ստեփանակերտի բնակիչ, փաստաբան Ժաննա Արզումանյանը կոչով դիմեց հանրությանը` հորդորելով օգոստոսի 29-ի երեկոյան գալ Վերածննդի հրապարակ՝ փրկելու երեխաներին։ «Արդեն պարզ է, որ մենք ինքներս պետք է բացենք միջանցքը՝ մեր պահանջներով ու գործողություններով։ Առաջարկում եմ հավաքվել և իշխանություններից պահանջել անհապաղ լուծել մեր երեխաների անվտանգության և բարեկեցության հարցերը։ Իսկ մենք՝ հանուն երեխաների, պետք է ամեն ինչ անենք, որ միջանցքն ապաշրջափակվի։ Եվ դրա համար մենք բոլորս պետք է միասին լինենք»,- ասաց նա: Արզումանյանը դիմեց քաղաքական ուժերի, ճակատների ու շարժումների, ճամբարների՝ դադարեցնելու «պետական պաշտոնների համար պատերազմը»։
Սոցցանցերի օգտատեր Գոհար Հայրապետյանը գրում է. “Կանանց, երեխաներին և հիվանդներին ու մեծերին տարհանելու կոչեր անողներ, զգույշ արտահայտվեք, հետագայում դուք այլևս չեք տեսնելու ձեր տղամարդկանց: Այդ կոչերի իրականացման հնարավորությունը տեսնող իշխանության ներկայացուցիչներ, կորեք գրողի ծոցը: Ընտանիքները կամ միասին պետք է դուրս գան, կամ պետք է մնան այստեղ մինչև հարցի հանգուցալուծումը”:
Օգտատեր Նունե Առաքելյան. «Սիրելի՛ արցախցի կանայք և երեխաներ։ Հիշեցնեմ, որ երեք տարի առաջ մենք մի անգամ թողեցինք մեր տղամարդկանց։ Եվ հիշեցնեմ, թե ինչպես դա ավարտվեց, հիշեցնեմ նաև, որ 1991-92 թվականներին մենք չթողեցինք մեր մարդկանց։ Իսկ թե ինչպես ավարտվեց, ես լավ հիշում եմ։ Եզրակացություններ արեք և ոչ մեկին մի լսեք, հատկապես վախկոտներին և սադրիչներին։ Մենք մեր տղամարդկանց ուժն ու ոգեշնչումն ենք: Որտեղ մենք, այնտեղ նրանք, որտեղ նրանք, այնտեղ մենք ենք, հենց որ մեզ դուրս հանեն, Ալիևը մնացած տղամարդկանց ահաբեկիչ կհայտարարի, ռազմական պաշտպանություն կսկսի և կսպանի մեր մարդկանց։ Արդյո՞ք սա բացատրության կարիք ունի»:
Օգտատեր Անի Մաթևոսյան․«Տուք հասկանումը՞ք հինչըք անում, տուք գոնե պատկերացնումը՞ք հինչ հետևանքների կարե պերե ծեր պահանջը։ Էս պահին Արցախում բոլորն էլ՝ անկախ սեռից, համարվումն խոցելի, բոլորս նույն վիճակումննք։ Հարցը մենակ սովըչի, նույն վտանգն էլ կա ցեղասպանության դեպքում։ Իմ կլխումս տեղավորվումչի՝ տուք իրոք պատրաստըք ծեր եղբայրներին, ամուսիններին, հայրերին, տարիքավ մեծ տղա խոխորցը թողիք քինա՞ք…
Հասկանումը՞ք, վեր Աստված չանե ծեր պահանջնեն իրականացնին, մնացողներին դատապարտելուվք ցեղասպանության։ Ադրբեջանին էլ հենց էտա պետք, ասելուվա ռազմական հանցագործնեյն, իմ տարածքում ապօրինի զինված կազմավորումա։
Վիճակը ծանրա ու ստի էրկան կարելչի շարունակվե։ Իհարկե տուք օնիք պահանջնե ներկայացնելի բոլոր իրավունքները, բայց սխալ պահանջնեն էս պահին ճակատագրականա ինելուվ։ Ծեր միակ պահանջը պիտի ինե՝ Արցախի հարցի լուծումը, առաջին հերթին, առանց նախապայմանների ճանապարհի (Լաչինի միջանցքի) բացումը, մարդկանց ազատ տեղաշարժի վերականգնումը։ Իշխանություններից պահանջեցիք՝ ամենասեղմ ժամկետներում հարցին լուծում տան ու տա ըրեցիք միասնական»։
Անուշը կենսուրախ աղջիկ է՝ բարի սրտով։ Նրան, ինչպես հայկական հայտնի օպերայի գլխավոր հերոսին, ծանր ճակատագիր է բաժին հասել. նա ծնվել է 2003 թվականին՝ ուղեղային կաթված ախտորոշմամբ։ Գրեթե ամբողջ մանկությունը ծնողների հետ անցկացրել է Երևանի և Ստեփանակերտի հիվանդանոցներում՝ բուժման մեթոդների որոնման մեջ։ 2007 թվականին նրանց խորհուրդ են տվել դիմել Ստեփանակերտի վերականգնողական կենտրոն։
Այստեղ նա անցել է վերականգնողական կուրսեր, որոնք տվել են դրական արդյունքներ։ Բայց որպեսզի Անուշիկը թողնի անվասայլակն ու սովորի քայլել, անհրաժեշտ է վիրահատություն, որը պատրաստ են անել երեւանյան կլինիկաներից մեկում։ Սակայն շրջափակման պատճառով հնարավոր չէ գնալ Երեւան, իսկ Ստեփանակերտում հնարավոր չէ նման վիրահատություն իրականացնել։
Անուշիկն աչքի է ընկնում ինտելեկտով։ Նա շատ հետաքրքրասեր է։ Վերականգնողական կենտրոնում նա ակտիվորեն մասնակցում էր բոլոր խմբակներին։ Մասնակցել է կենտրոնում կազմակերպված բոլոր միջոցառումներին։
Նա ապրում է Ասկերանի շրջանի Վարդաձոր գյուղում, վառելիքի ու հասարակական տրանսպորտի բացակայության պատճառով տեւական ժամանակ է՝ չի կարողանում այցելել Կենտրոն։
Ընտանիքում կա նաև սննդի և հիգիենայի պարագաների սուր պակաս։ Հատկապես սուր է ալյուրի ու հացի հարցը։
Անուշիկն ապագայի հետ կապված մեծ ծրագրեր ունի. նրա նվիրական երազանքն է՝ ոտքի կանգնել, խաղաղ ապրել և օգնել ծնողներին ամեն ինչում։
Արսեն Աղաջանյան
Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանի պաշտոնական ֆեյսբուքյան էջը ջնջվել է՝ ադրբեջանական կողմի տևական բողոքների հետևանքով: Հայտնում են ԱՀ նախագահի աշխատակազմից:
Ամիսներ շարունակ ակտիվ բողոքներ էին ներկայացվում էջի դեմ, ինչի հետևանքով աստիճանաբար մեծ սահմանափակումներ էին դրվել էջի վրա՝ գրառումների դիտելիության արհեստական նվազման, տարբեր գործառույթների անհասանելիության տեսքով: Իսկ վերջին շրջանի բողոքների հետևանքով օգոստոսի 26-ին էջն ամբողջապես անհասանելի է դարձել: Էջի պատասխանատուները սահմանված ընթացակարգերով իրենց բողոք-դիմումն են հղել ֆեյսբուքի ներկայացուցիչներին՝ ներկայացնելով էջը ջնջելու որոշումը չեղարկելու պահանջ ու հիմնավորումներ:
Էջն ուներ 459,000 հետևորդ և կարևոր դեր ուներ ԱՀ նախագահի գործունեության թափանցիկության ապահովման գործում:
ԱՀ նախագահի աշխատակազմն անընդունելի է համարում ֆեյսբուքի որոշումը հատկապես առկա ծանր պայմաններում, երբ Ադրբեջանը ձգտում է Արցախի ժողովրդին բացարձակ մեկուսացման ու շրջափակման ենթարկել, այդ թվում՝ տեղեկատվական դաշտում:
Սոցցանցերում տեղեկություն է հայտնվել, որ Արցախում ռուսական զորակազմի հրամանատարի փոփոխություն է լինելու։ Գեներալ Լենցովն արդեն լքել է Արցախը։
Լենցովը նշանակվել է ապրիլի 25-ին՝ Բերձորի արտատարածքային միջանցքում Բաքվի ապօրինի անցակետի տեղակայումից երկու օր անց։ Հայաստանյան ռուսապատկան մամուլը գրել էր, թե իբր նախկին հրամանատարը չէր կարողացել կանխել դա, եւ Լենցովին հանձնարարվել է լուծել խնդիրը։ Ռուսապատկան մամուլի այս «արտահոսքի» նպատակը պարզ էր՝ Ռուսաստանից հեռացնել պատասխանատվությունը եւ մեղմել հայերի դժգոհությունը։
Ռուսաստանի կողմից միջանցքը Բաքվի վերահսկողությանը փոխանցելը սկսել է 2022 թվականի օգոստոսին՝ ռուսական զորակազմի այն ժամանակվա հրամանատար գեներալ Վոլկովի պաշտոնավարման ժամանակ։ Նա փայլուն կատարեց իր խնդիրը՝ ապահովելով Բերձորի, Աղավնոյի և Սուսի «անարյուն» հանձնումը, միջանցքում «նոր ռեժիմի» հաստատումը եւ ամբողջական շրջափակումը։
Լենցովի առջեւ դրված էր միջանցքի արտատարածքային կարգավիճակի վերացման եւ Արցախի «ինտեգրման», այն է՝ բնիկ մեծամասնության արտաքսման նախապատրաստությունը։
Հիմա եկել է ավարտական ակտի ժամանակը, եւ սաֆոնով է պետք՝ բնիկ մեծամասնության՝ նախ «հայրենակիցների» անվան տակ եւ ուժայինների զանգվածային արտաքսման, մնացածներին՝ «ազերբայդժանի օրենքների համատեքստում ինտեգրելու» գործողություններն իրականացնելու համար։
Հիմա կոպիտ «սաֆոնովշչինա» է պետք՝ անձնագրային ռեժիմի անվան տակ ֆիլտրացիայի, շուրջկալների եւ բռնի այլ գործողությունների համար։