Իսկ ի՞նչ կասեք Ակնայում ռուս-թուրքական կենտրոնի մասին

Մարդասիրական օգնությամբ «ռուսական մեքենան» արցախցիներին այդպես էլ չի հասել, իսկ Բաքվում նոր «բանաձևեր» են հորինում՝ հայտարարելով, որ դա Լաչինի միջանցքի հետ կապ չունեցող«առանձին համաձայնագիր է»։

Արցախի ղեկավարությունը մերժել է Ռուսաստանի առաջարկը այն բանից հետո, երբ պարզ է դարձել, որ դա «առանձին համաձայնագիր» է։ Մնում է, որ Արցախի ղեկավարությունը հրապարակավ հարցնի Ռուսաստանին՝ ինչո՞ւ են նրանք պնդում, որ ռուսական բեռներն անցնեն Ակնայով, այլ ոչ թե Բերձորի միջանցքով, որը, ըստ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության, Ռուսաստանը պետք է վերահսկի։ Ո՞րն է տրամաբանությունը:

Ռուսական խաղաղապահ կոնտինգենտի իրական դերը դառնում է առանցքային գործոն Արցախի հիմնախնդիրների լուծման գործում։ Նախկին իշխանությունները՝ ի դեմս Արայիկ Հարությունյանի, մի քանի անգամ, խոնարհված աչքերով ասում էին, որ Ռուսաստանը չի կատարում իր առաքելությունը Արցախում։ Դա վերաբերում էր Արցախի կողմից վերահսկվող տարածքների հետպատերազմյան օկուպացմանը և Բերձորի միջանցքի փակմանը։

Հիմնական հարցն այն է. «Ռուսաստանը չի՞ ցանկանում թե՞ չի կարող կատարել իր պարտավորությունները»: Եվ այս հարցին պետք է պատասխանի Արցախի նոր ղեկավարությունը։

Մեկ այլ կարևոր հարց էլ կա՝ Արցախի նոր ղեկավարությունն ինչպե՞ս է վերաբերվում նոյեմբերի 9-ի Եռակողմ հայտարարությանը։ Խորհրդարանի նախագահ Դավիթ Իշխանյանն ասաց, որ սա միայն զինադադարի մասին փաստաթուղթ է։ Այսինքն՝ սա վերջնական կարգավորում չէ։ Իսկ ի՞նչ է դա նշանակում։

Հայկական կողմը չի հրաժարվում այս փաստաթղթից, թեև դրա դրույթներն արդեն բազմիցս խախտվել են Մոսկվայի և Բաքվի կողմից։ Կատարվել է միայն երկու հիմնական կետ՝ Աղդամի, Քաշաթաղի և Քարվաճառի շրջանների առանց կռվի հանձնումը և Արցախում ռուսական զորքերի տեղակայումը։ Եվս մեկ “իրականացված “կետ կա, որը չկա հայտարարության մեջ՝ Ակնայում ռուս-թուրքական «մոնիթորինգի» կենտրոնի ստեղծումը։ Այս հարցը եւս պետք է դառնա Արցախում քննարկման առարկա՝ եթե Ռուսաստանը ՆԱՏՕ-ի հետ պատերազմում է Ուկրաինայում եւ կշտամբում է Հայաստանին ԱՄՆ-ի հետ համագործակցության համար, ապա ինչպե՞ս է Ակնայում գործում ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիայի հետ համատեղ կենտրոնը։ (Ի դեպ, Եռակողմ հայտարարության 5-րդ կետում ասվում է. «Հակամարտող կողմերի կողմից պայմանավորվածությունների կատարման մշտադիտարկման արդյունավետությունը բարձրացնելու նպատակով խաղաղապահ կենտրոն է տեղակայվում հրադադարի ռեժիմը վերահսկելու համար»։ Այսինքն՝ Թուրքիայի մասին խոսք չկա։)

Նոր նախագահ Սամվել Շահրամանյանը խորհրդարանում իր ելույթում անդրադարձավ Ռուսաստանի և Արևմուտքի աշխարհաքաղաքական բախումներին և արցախյան հիմնախնդրին դրանց անդրադարձին։ Նա ասաց, որ չի կարելի հույս դնել միջազգային իրավունքի վրա՝ ըստ երեւույթին համարելով, որ ավելի ճիշտ կլինի կառչել Ռուսաստանին։ Իսկ Ռուսաստանը, ինչպես գիտեք, Թուրքիայի հետ համատեղ կենտրոն ունի Ակնայում, որը ստեղծվել է անհասկանալի հիմքերով։

Իսկ ի՞նչ կասեք Լավրովի պլանի մասին։ Ակնայով ճանապարհի բացումը Լավրովի «ինտեգրացիոն» ծրագրի իրականացման սկիզբն է. սա հիանալի հասկանում են բոլորը։ Բայց քանի դեռ սա բարձրաձայն չի ասվել, Արցախի ղեկավարությունը (անկախ անձերից) մեղսակից է լինելու ռուս-թուրքական գործարքին։