Միջազգային հանրությունը, մեծ տերությունները նախագծում են մի ամբողջ ժողովրդի ելքը Լեռնային Ղարաբաղից,: Հենց այդպիսի արդյունք է նախապատրաստվում: Այս մասին սեպտեմբերի 15-ին Հայաստանում լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց  «Միջազգային քրիստոնեական համերաշխություն» կազմակերպության նախագահ Ջոն Էբները։

Նրա խոսքով՝ մեծ տերությունները օրակարգից հանել են ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը։

«ԱՄՆ-ն խոսում է Լաչինի միջանցքի և Աղդամի ճանապարհի զուգահեռ բացման մասին։ Բայց ի՞նչ կլինի, եթե այդ երկու ճանապարհները միաժամանակ բացվեն՝ հաշվի առնելով Լեռնային Ղարաբաղում տիրող սովը։ Ինչի՞ կբախվի բնակչությունը»,-հարց ուղղեց Էբները։

Նա հավելեց, որ 44-օրյա պատերազմի ընթացքում տասնյակ հազարավոր մարդիկ լքել են Լեռնային Ղարաբաղը, քանի որ համապատասխան պայմաններ չեն եղել, բայց նրանց մի մասը հետագայում վերադարձել է՝ մտածելով, որ անվտանգ կլինի, եւ նրանք կլինեն ռուս խաղաղապահների պաշտպանության ներքո:

«Այժմ Ռուսաստանից այդ աջակցությունն այլեւս չկա, եւ անհնար է պատկերացնել, որ ժողովուրդը կարող է վերադառնալ Լեռնային Ղարաբաղ, եթե նա գտնվի Ադրբեջանի ղեկավարման ներքո»,-ասաց նա։

«Այսօր պատերազմն իրականացվում է դիվանագիտական դաշտում՝ Լեռնային Ղարաբաղից հայերի արտագաղթի հասնելու նպատակով։ Վերջերս նախագահ Ալիեւի ներկայացուցիչը հայտարարել է, որ ցեղասպանություն կարող է տեղի ունենալ, եթե անջատողական խմբավորումները շարունակեն պատանդ պահել սեփական ժողովրդին: Դա ցեղասպանության սպառնալիք է։ Ընդ որում, մեծ տերությունները, կարծես, աջակցում են Ադրբեջանին «,-ասաց նա։

Էբները նշեց, որ անհրաժեշտ է պաշտպանել ԼՂ ժողովրդի  իրավունքները։

Ադրբեջանի իշխանությունը  պետք է պատժվի։ Նրա խոսքով՝ դա վերաբերում է եւ՛ նախագահին, եւ՛ զինվորականներին, եւ՛ տնտեսական պատժամիջոցների սահմանմանը, որոնք պետք է ազդեցություն ունենան ոչ թե ադրբեջանական ժողովրդի, այլ ղեկավարության, պատասխանատվություն կրողների վրա:

Նա հիշեցրեց, որ նույնիսկ 30 տարի անց Ադրբեջանը շարունակում է էթնիկ զտումները, իսկ այսօր պատերազմը հասել է արդեն Հայաստանի տարածք։

«Անցած շաբաթ մենք այցելեցինք Տեղ գյուղ եւ տեսանք Հայաստանի օկուպացված տարածքները։ Այնտեղ արդեն էթնիկ զտումներ են իրականացվում։ Ադրբեջանի նպատակը շատ պարզ է՝ հողն առանց հայերի»,-ասաց նա։

Նա նկատեց, որ ՀՀ կառավարությունը իրավունք չունի ասելու, որ Արցախը ինքնորոշման իրավունք չունի, քանի որ դա միջազգային իրավունք է: «Շատ ռիսկային կլինի, եթե կառավարությունն ասի, որ Արցախն ինքնորոշման իրավունք չունի։ Նրանք, ովքեր կհետեւեն այդ տրամաբանությանը, ստիպված կլինեն առերեսվել Սյունիքի խնդրի հետ»,-եզրափակեց նա։

 

«Արցախի բնիկ հայ քրիստոնյա բնակչությունը կանգնած է իր պատմական հողերից էթնիկ և կրոնական զտումների աճող հավանականության առջև և դեռ որևէ ազգ չի արձագանքել հայ ժողովրդի աղաղակներին», – Երևանում լրագրողների հետ հանդիպմանն ասել է ՄԹ լորդերի պալատի անդամ, բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը, նշելով, թե վշտացած է միջազգային գերտերությունների գործողություններից, որոնք շարունակում են ճնշում գործադրել Հայաստանի վրա՝ ընդունելու Ադրբեջանի ինքնիշխանությունը Արցախի նկատմամբ։

«Ո՛չ ՄԱԿ-ը, ո՛չ ԵԱՀԿ-ն, ո՛չ ԱՄՆ-ն, ո՛չ ՆԱՏՕ-ն, ո՛չ Ռուսաստանը և ո՛չ էլ՝ ՀԱՊԿ-ի դաշինքը։ Հարց է առաջանում՝ միջազգային հանրությունից ո՞վ դեմ կկանգնի, եթե Բաքուն տարածքային հավակնություներ ունենա Երևանի, Սևանի կամ Զանգեզուրի նկատմամբ։ «Ադրբեջանական քաղաքական ղեկավարությունը չի թաքցրել իր ռազմավարական նպատակը, այն է՝ գրավել ձեր հայրենիքը,- ասել է բարոնուհին, ավելացնելով․- առանց հայկական Արցախի Հայաստանի Հանրապետության գոյությունն էլ ավելի կվտանգվի, քան վտանգված է այսօր»։

«Խիստ ծանր սրտով է, որ մենք պետք է ընդունենք այն անհանգստացնող հավանականությունը, որ հայոց ցեղասպանությունը չի ավարտվել, ասել է բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը»։

«Կան նրանք, ովքեր ցանկանում են այն ավարտին հասցնել և կան նրանք, ովքեր չեն կարողանում և չեն ցանկանում դադարեցնել այն։ Միանգամայն հնարավոր է, որ այն, ինչ արվում է Արցախի նկատմամբ, ժամանակի ընթացքում կարվի նաև ՀՀ նկատմամբ։ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև բանակցվող պայմանագրի արդյունքում եթե Արցախը հանձնվի, ապա տարածքում տևական խաղաղություն չի երաշխավորվում և չի էլ կարող։ Ձեր ազգի համար այս վճռորոշ պահին իմ հույսն ու աղոթքն է, որ համայն հայությունը կշարունակի բարձր պահել Արցախի համար պայքարը որպես միասնության խորհրդանիշ», – ասաց բարոնուհի Քոքսը։

 

Սեպտեմբերի 14-ին ԱՄՆ Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովում Լեռնային Ղարաբաղում տիրող իրավիճակի վերաբերյալ լսումների ժամանակ Եվրոպայի և Եվրասիայի հարցերով պետքարտուղարի տեղակալի  պաշտոնակատար Յուրի Քիմը նշել է, որ վերջին մի քանի ամիսների ընթացքում իրենք ինտենսիվ աշխատել են Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար իրավիճակի խնդրի կարգավորման ուղղությամբ։

«Մենք խորապես մտահոգված ենք Լաչինի միջանցքի շրջափակմամբ և դրա հետևանքներով Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի համար։ Մենք անընդհատ ասում ենք, որ այս միջանցքը պետք է բաց լինի առևտրային, հումանիտար և մասնավոր տրանսպորտի շարժի համար»,- ասել է դիվանագետը։ Քիմն ընդգծել է մարդասիրական պաշարների վերականգնման հրատապությունը։

Նա նշեց, որ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը, Կովկասի բանակցությունների գծով ավագ խորհրդական Լու Բոնոն, ԱՄՆ ՄԶԳ գործընկերները, ինքը և շատ գործընկերներ ակտիվորեն ներգրավված են այս հարցում՝ հասնելու Լաչինի միջանցքի անհապաղ բացմանը և անխափան շահագործմանը, ինչպես նաև մարդասիրական այլ ուղիների: Քիմը նաև ասել է, որ Լու Բոնոն կրկին տարածաշրջանում է՝ Լեռնային Ղարաբաղ մատակարարումների անհապաղ և անխոչընդոտ թույլտվություն ստանալու նպատակով։

Նա ընդգծել է, որ Միացյալ Նահանգները կոչ է անում Ադրբեջանի կառավարությանը անհապաղ վերականգնել մասնավոր մարդասիրական տրանսպորտի ազատ տեղաշարժը Լաչինի միջանցքով, ինչպես նաև գիտակցում է լրացուցիչ երթուղիների կարևորությունը։

Նա ընդգծել է. «Միացյալ Նահանգները չի հանդուրժի Լեռնային Ղարաբաղի հայ ժողովրդի դեմ էթնիկ զտումների կամ այլ վայրագությունների փորձեր՝ լինի դա կարճաժամկետ, թե երկարաժամկետ»:

ԱՄՆ Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Բոբ Մենենդեսը նշել է. «Նախագահ Ալիևն ասում է, որ ինքը էթնիկ զտումներ չի կազմակերպում։ Բայց դա հենց այն է, ինչ նա անում է»,- հավելելով, որ Ալիևը ձգտում է քաղաքականապես ստրկացնել կամ սովի մատնել Արցախի ժողովրդին։

Նա մեջբերեց Միջազգային քրեական դատարանի նախկին դատախազ Լուիս Մորենո Օկամպոյի զեկույցի մի մասը. «Սովը ցեղասպանության անտեսանելի զենքն է, առանց անհապաղ հիմնարար փոփոխությունների, մի քանի շաբաթից հայերի այս խումբը կոչնչացվի»։ «Մի քանի շաբաթ, մենք այնքան ժամանակ ունենք», – ընդգծել է Մենենդեսը:

«Ես աջակցում եմ ցանկացած ջանքերի՝ ապահովելու կայուն խաղաղություն և անվտանգություն և հիմնարար իրավունքները տարածաշրջանի բոլոր մարդկանց համար: Բայց իրականությունն այն է, որ խոսակցությունն անօգուտ է, երբ այդ բանակցությունների կողմերից մեկը էթնիկ զտումների քաքաղաքակությամբ է զբաղվում»,- ասել է Մենենդեսը:

«Եվ ինչու մենք ավելի հրապարակայնորեն չենք քննարկում պատժամիջոցները այն գործողությունների համար, որոնք, կարծում եմ, բոլորս կարող ենք համաձայնել, որ հստակ պատժելի են», – եզրափակեց Մենենդեսը:

Յուրի Քիմը թվարկել է այն պատճառները, թե ինչու է ԱՄՆ-ն օգնում Ալիևին (իրականում թույլ տալով Արցախում էթնիկ զտումները).

1. Ադրբեջանը ներդնում է մեր կրթական չափորոշիչները, 2. մեր զինվորականների հետ միասին մասնակցում է խաղաղապահ ուժերին, 3. Իրանի հետ երկար սահման ունի, 4. վառելիք է մատակարարում մեր եվրոպացի գործընկերներին։

Մենենդեսը քմծիծաղ տվեց.« էթնիկ զտումներ իրականացնելու իրավունք ստանալու համար շա՞տ չեն կետերը»:

Նա հարցրեց Քիմին, թե ինչու Բայդենի վարչակազմը չի կատարում ՄԱԿ-ի դատարանի որոշումը: Քիմը պատասխանել է, որ այս հարցի պատասխանը պետական ​​գաղտնիք է։« Ինձ երբեմն տարակուսում է Պետդեպարտամենտի գործունեությունը, այդ թվում՝ ձեր այս պատասխանը»,- անդրադարձել է Մենենդեսը։