Տարբեր ժամանակների փախստականներ, բայց խնդիրներն ու մտքերը նույնն են՝ բնակարան, աշխատանք, կարգավիճակ, տուն, վերադարձի հույս

Տիկին Արինայի ընտանիքը 44-օրյա պատերազմի արդյունքում արտաքսվել է Հադրութի շրջանից։ 5 երեխաներից և մեկ տասնյակից ավելի թոռներից բաղկացած ընտանիքը, կորցնելով ամեն ինչ, սկսեց Հայաստանում գոյատևելու հնարավորություններ փնտրել։ Երեխաներից ոմանք ընտանիքներով վերադարձել են Ստեփանակերտ 2020 թվականին, իսկ մնացածները մնացել են Հայաստանում՝ ծնողների մոտ։

Ըստ Տիկին Արինայի՝ դժվար էր, բայց աստիճանաբար կյանքը սկսեց կարգավորվել. նրանք աշխատանք գտան և սկսեցին փոքր բիզնես՝ պատրաստելով ղարաբաղյան խոհանոցի հիմնական ուտեստը՝ «Ժենգյալով հացը»։

Կինը խոստովանում է, որ զարմացել է, թե ինչպես են Հայաստանի բնակիչները հավանել ժենգյալով հացը և ինչ հաճույքով են դրանք գնում։ «Ժենգյալով հացն օգնեց ոչ միայն մեր ընտանիքին ոտքի կանգնել, այլ նաև մյուս ընտանիքներին, ովքեր որոշել էին նման բիզնես սկսել»:

Նրա խոսքով, այն գնում են նաև ղարաբաղցիները, որոնք միշտ պահանջում են, որ թվարկեն միջուկի մեջ դրված կանաչեղենի բոլոր տեսակները։ Օրինակ՝ հադրութցիները հացի մեջ կնձմնձուկ են ուզում, մարտունեցիները՝ պառավի պորտ կամ ճռճռոկ, իսկ մարտակերտցիներն առնում ու հաճույքով ուտում են, բայց ափսոսում են, որ ամեն տեսակ կանաչեղեն չէ, որ ուտեստի մեջ կա։ Ցավոք, ժենգյալով հացի համար անհրաժեշտ կանաչի 20 տեսակներից ոչ բոլորն են աճում Հայաստանում։ Միայն կեսը կարելի է գտնել:

2023 թվականի սեպտեմբերին ամբողջ Արցախը տեղահանվեց։ Հարազատներն ու ընկերները կրկին հանդիպել են Հայաստանում։ Տիկին Արինան ասում է, որ 2020 թվականին արտաքսվածներին անվանում են «առաջին փուլի փախստականներ», իսկ 2023 թվականին արտաքսվածներին՝ «նոր փախստականներ»։ «Բոլորն էլ նույն խնդիրներն ունեն՝ բնակարան, աշխատանք, կարգավիճակ: Մտքերը նույնն են՝ տուն, Հայրենիք, վերադարձի հույս։ Բայց իմ սեփական փորձից գիտեմ, որ արցախցին գոյատևելու և ապրելու համար պետք է լինի համբերատար, աշխատասեր և զուսպ ամեն ինչում»:

Ալվարդ Գրիգորյան