Այսօրվա դրությամբ առաջին աջակցության ծրագրի շրջանակում 95200 բռնի տեղահանվածներ ստացել են իրենց աջակցությունը, որից 24 հազարը երեխաներ են, 71200-ը՝ մեծահասակներ: Տվյալների մշակումը շարունակվում է, և աշխատանքների վերջնականացման արդյունքում վճարումները կկատարվեն:
Month: Հոկտեմբեր 2023
Գուրգեն Ներսիսյանը Հայաստանում զբաղվելու է փաստաբանական գործունեությամբ
NEWS.am-ի տեղեկություններով՝ Արցախի նախկին պետնախարար Գուրգեն Ներսիսյանը Հայաստանում զբաղվելու է փաստաբանական գործունեությամբ։
Գուրգեն Ներսիսյանը նախքան պետնախարարի պաշտոնում նշանակվելը Արցախի Գլխավոր դատախազն էր։ Նրա լիազորություններն այս տարվա փետրվարի 24-ին վաղաժամկետ դադարեցվել էին, դրանից մեկ օր առաջ պետնախարարի պաշտոնից ազատվել էր Ռուբեն Վարդանյանը եւ օրեր անց այդ պաշտոնում նշանակվել էր Գուրգեն Ներսիսյանը։ Այս տարվա օգոստոսի 31-ին Արցախի պետական նախարար Գուրգեն Ներսիսյանն ազատվել էր զբաղեցրած պաշտոնից եւ պետական նախարար էր նշանակվել Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Սամվել Շահրամանյանը։
Նուբար Աֆեյանը եւ նրանց ընտանեկան հիմնադրամը 2 միլիոն ԱՄՆ դոլար են հատկացնում Արցախից տեղահանվածներին օգնելու համար
Աջակցություն կստանա ավելի քան 100.000 բռնի տեղահանված արցախցի,
որոնք այժմ ապրում են Հայաստանում
Հոկտեմբերի 24, 2023 թ., Բոստոն, Մասաչուսեթս. «Ավրորա» մարդասիրական նախաձեռնության համահիմնադիր Նուբար Աֆեյանը եւ «Աֆեյան» հիմնադրամի համանախագահ Աննա Աֆեյանը հայտարարել են, որ 2 միլիոն ԱՄՆ դոլար օժանդակություն կհատկացնեն ավելի քան 100.000 տեղահանված արցախցիներին, որոնք ստիպված են եղել լքել իրենց տները սեպտեմբերին Ադրբեջանի հարձակման հետեւանքով: Նվիրատվությունը կտրամադրի «Աֆեյան» հիմնադրամը, որը նախկինում եւս, միավորելով ջանքերն «Ավրորայի» հետ, աջակցել է արցախցիներին 2020 թվականի պատերազմից հետո: Այս վերջին ֆինանսական աջակցությունը կուղղվի մի քանի ոլորտների, այդ թվում՝ առաջնային կարիքների բավարարում, բժշկական եւ սոցիալ-հոգեբանական աջակցություն, ինչպես նաեւ երկարաժամկետ կրթական հնարավորությունների ստեղծում:
«Արցախի ժողովրդին ամիսներ շարունակ ահաբեկել են, հարձակվել նրանց վրա իրենց իսկ տներում, իսկ հետո բռնի տեղահանել գիշերվա կեսին»,- ասվում է «Աֆեյան» հիմնադրամի հայտարարության մեջ։ «Յուրաքանչյուր փախստական արժանի է արժանապատիվ վերաբնակեցման Հայաստանում։ Քանի որ մոտենում է ձմեռը, հիմա է գործելու ժամանակը։ Մենք շնորհակալություն ենք հայտնում նրանց, ովքեր արդեն քայլեր են ձեռնարկել, եւ դիմում ենք համաշխարհային հանրությանը՝ համախմբվելու եւ ցուցաբերելու անհրաժեշտ օժանդակություն մարդասիրական այս ճգնաժամը հաղթահարելու համար»:
2020 թ. սեպտեմբերին՝ Արցախի դեմ ծավալված պատերազմից հետո, «Ավրորա» մարդասիրական նախաձեռնությունն իրականացրեց «Ավրորան՝ Արցախին» ծրագիրը՝ աջակցելով մարդասիրական լուրջ ճգնաժամի առաջ կանգնած տեղի բնակչությանը: Տեղահանված մարդկանց տրամադրվել է սնունդ, կացարան եւ հագուստ, ինչպես նաեւ առաջին անհրաժեշտության պարագաներ ու կենսական նշանակության դեղորայք: Ծրագրի ընթացքում՝ մինչեւ 2023 թ. հունիս, «Ավրորա» մարդասիրական նախաձեռնությունը հատկացրել է 2.2 միլիոն ԱՄՆ դոլար՝ աջակցելով տեղի եւ միջազգային 70 գործընկերների կողմից իրագործվող 93 նախագծի:
Լուսանկարում՝ Արցախից տեղահանված երեխաները Գորիսում: Սեպտեմբերի 27, 2023 թ. © Նարեկ Ալեքսանյան
Իրավական որոշումները փոխարինվել են 50 հազար դրամով. Լավրովն ու Փաշինյանը տարբեր բաների մասին են խոսում
Այսուհետ Հայաստանի իշխանությունն է զբաղվելու է Արցախի ժողովրդի սոցիալական խնդիրներով։ Հայտարարվել է, որ Արցախի իշխանությունների կազմակերպած օպերատիվ շտաբը փակվելու է, և այս շաբաթվա ընթացքում գործերը կտեղափոխվեն ՀՀ կառավարությանն առընթեր Հումանիտար կենտրոն։
Հենց «հումանիտար» անվանումը հուշում է, որ արցախցիների հարցը Հայաստանում այսուհետ կրելու է զուտ մարդասիրական բնույթ՝ առանց իրավական և քաղաքական հարցերի։ Առավել եւս այն բանից հետո, երբ Սերգեյ Լավրովը Թեհրանում իր հայ գործընկերոջ ներկայությամբ հայտարարեց, որ «Հայաստանն ու Ադրբեջանը ճանաչել են Ղարաբաղի պատկանելությունը Ադրբեջանին, ուստի հարցը մեծ հաշվով լուծված է»։
Արարատ Միրզոյանը չառարկեց, միայն ասաց, որ սրանից հետո տարածաշրջանում հարաբերությունները պետք է կառուցվեն «ուժի կիրառման և ուժի սպառնալիքի բացառման, պետությունների տարածքային ամբողջականության և ինքնիշխանության, սահմանների անձեռնմխելիության սկզբունքների վրա», ինչպես նաև մարդու հիմնարար իրավունքների պաշտպանության»։ Միրզոյանը, իբր պատահաբար, չհիշեց ինքնորոշման սկզբունքը, ինչպես Փաշինյանը Եվրախորհրդարանում չհիշեց Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը՝ նշելով միայն «ինքնիշխանությունն ու ժողովրդավարությունը»։
Տարածքներն ու ինքնորոշումը՝ դա Հայաստանի իշխանության մասին չէ։
Երևանը վաղուց չի խոսում Արցախի ինքնորոշման մասին։ Ավելին, Արդարադատության միջազգային դատարանին ուղղված իր հայցով Երևանը հենց Ադրբեջանից է պահանջել ճանաչել Արցախի ժողովրդի իրավունքները, մասնավորապես՝ սեփականության իրավունքը, ինչպես նաև Արցախի Հանրապետության (ներողություն, Լեռնային Ղարաբաղի՝ Փաշինյանի մամուլի քարտուղար) կողմից տրված քաղաքացիական կացության վկայականները։ Այսինքն՝ արցախցիների փաստաթղթերը պետք է ճանաչի Բաքուն, ոչ թե Երևանը։
Այժմ Երևանը արցախցիներին վերաբերվում է որպես «եղբայրների և քույրերի», ովքեր օգնության կարիք ունեն մի քանի ամիս գոյատևելու համար, մինչ աշխատանք գտնեն և սկսեն զրոյից կառուցել իրենց կյանքը։ ՀՀ կառավարությունը հայտնել է, որ Արցախի բնակիչներին սեպտեմբեր ամսվա և այլ աշխատավարձեր վճարելու պարտավորություն չունի, և պարզ չէ, թե արցախցիները կստանա՞ն իրենց վաստակածը։ Չի խոսվում նաև թոշակների և սոցիալական այլ արտոնությունների մասին։ Բոլոր օրինական վճարումները, որոնք մարդիկ վաստակել կամ ստացել են օրենքով, փոխարինվել են երկու ամսով մեկ անձի համար 50 հազար դրամով։
Ճիշտ է, ՀՀ կառավարությունն արձանագրել է, որ մշակում են «երկարաժամկետ հումանիտար ծրագրեր», սակայն մինչ օրս կոնկրետ որոշում չկա, թե արդյոք կլինի՞ ՀՀ անձնագրերով արցախահայերի ամբողջական ինտեգրում Հայաստանի Հանրապետությանը։ Թե արցախցիները կմնան անիրավ՝ լինելով ոչ ներքին տեղահանվածներ, ոչ փախստականներ։
Ինտեգրումը որպես Հայաստանի լիարժեք քաղաքացիներ, որոնց սոցիալական պաշտպանությունը կդառնա ՀՀ կառավարության պարտավորությունը, ամենաօպտիմալ տարբերակն է, բայց դա պահանջում է քաջություն իրավական և քաղաքական խնդիրների լուծման համար։
Հայաստանի իշխանությունը դեռևս պնդում է, որ Ղարաբաղի հարցը՝ Արցախի ժողովրդի անվտանգության և իրավունքների հարցն է։ Լավրովն ու Բաքուն ասում են, որ սա Արցախի տարածքի պատկանելիության հարց է։ Տարբեր բաներ են ասում։
Համահայկական կոնգրեսը աջակցության ծրագրեր է առաջարկում արցախցիների համար
Հայրենազրկման արհավիրք տեսած արցախահայությունն ունի Հայաստանի ու Սփյուռքի աջակցության կարիքը․ նրանց անհրաժեշտ է ապահովել կացարանով, աշխատանքով և անհրաժեշտ կենցաղային միջոցներով։ Այդ նպատակով «Համահայկական կոնգրես» բարեգործական հասարակական կազմակերպությունը նախաձեռնել է «Արցախահայերին աջակցության նախագծեր» համագործակցային ծրագիրը, որն ունի 2 առանցքային բաղադրիչ․
Արդյո՞ք Արցախի Հանրապետության կողմից տրված փաստաթղթերն իրավական ուժ ունեն
Մինչ Արցախի բռնի տեղահանվածների մի զգալի մասը փորձում է լուծել բնակարանի, աշխատանքի, կեցության, երեխաների կրթության հետ կապված խնդիրները, մյուս մասը քաղաքական և իրավական հարցեր է տալիս և չի կարողանում դրանց պատասխանը գտնել։
Ո՞վ է սառեցրել Արցախի բյուջեի միջոցները։ Ինչպե՞ս կարող են մարդիկ փոխհատուցում ստանալ հիփոթեքային և բիզնես վարկերի, տոկոսների և գումարների համար, որոնց դիմաց տարիներ շարունակ վճարում էին Արցախում գործող բանկերին։ Իսկ եթե չստանան, ո՞ր դատարանում կարող են բողոքարկել այդ ֆինանսական գործարքները և այլն։
Եվ նորից ամեն ինչ հանգում է այն իրավական քաոսին, որը տեղի էր ունենում Հայաստանի և Արցախի միջև Արցախյան առաջին պատերազմից հետո բոլոր տարիներին։ Չնայած այն հանգամանքին, որ հայկական երկու պետություններն էլ գործում էին մեկ ֆինանսական, տնտեսական, քաղաքական, դատական, հարկային դաշտում, դե ֆակտո երկու պետությունները երբեք իրենց միջև չեն կնքել ոչ իրավական, ոչ էլ ռազմաքաղաքական համաձայնագրեր, որոնք կկարգավորեին երկու հանրապետությունների հարաբերությունները։
2020 թվականից, այսինքն՝ Արցախից բռնի տեղահանվածների առաջին ալիքից սկսած, ունեցվածքի պահանջներով հարյուրավոր, նույնիսկ հազարավոր հայցեր են ներկայացվել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան՝ իրենց բնակության վայրերը զբաղեցրած Ադրբեջանի դեմ, որը փաստացի ապօրինաբար յուրացրել է Հադրութի, Շուշիյի, Քարվաճառի, Քաշաթաղի շրջանների և Մարտակերտի, Մարտունու, Ասկերանի շրջանների որոշ բնակավայրերի բնակիչների տները, բիզնեսները, տնտեսությունները։
ՄԻԵԴ ներկայացված բոլոր փաստաթղթերը վավերացված են Արցախի Հանրապետության պաշտոնական կնիքներով։ Հայցերի փաստաթղթերը ներառում էին հազարավոր ծննդյան վկայականներ, անձնագրեր, սեփականության վկայականներ, մահվան վկայականներ, թաղման վկայականներ, բիզնեսի վկայականներ, վճարումներ, հարկերի վճարումներ և այլն:
Արդյո՞ք այդ փաստաթղթերը դատարանի կողմից կընդունվեն որպես վավեր փաստաթղթեր, չնայած այն հանգամանքին, որ Արցախի Հանրապետությունը չճանաչված պետական միավոր էր։ Չնայած ճանաչման բացակայությանը՝ մեր պետությունն ուներ բոլոր ատրիբուտները՝ տարածք, բանակ, օրենսդիր, գործադիր, դատական իշխանություն, զինանշան, օրհներգ, դրոշ։ Արցախի պետական բոլոր կառույցները խստորեն հետևել են օրենքներին, տրված բոլոր փաստաթղթերն ունեցել են օրինական ուժ։ Դրանք հիմա իրավական ուժ կունենա՞ն գոնե Հայաստանի Հանրապետությունում։
Այսօր պատմական հայրենիքից բռնի վտարված մարդիկ չգիտեն, թե ում դիմեն իրավական և իրավական օգնության համար, քանի որ չունեն կարգավիճակ։ Փաստորեն, բոլոր միգրանտները փախստականներ են, ովքեր փախել են ցեղասպանությունից և Ադրբեջանի կողմից իրականացվող էթնիկ հալածանքներից: Բայց Հայաստանի Հանրապետության անձնագրեր ունեցող փախստականներն այսօր չեն կարող լիարժեք օգտվել և պաշտպանել իրենց իրավունքները։
Հայաստանի և Արցախի իրավական շփոթությունը մեզ համար դեռ շատ խնդիրներ կստեղծի։
Մարգարիտա Քարամյան
Հարգելի Ասկերանի շրջանի բնակիչներ
Հայաստանի և Թուրքիայի ԱԳ նախարարները վերահաստատել են պայմանավորվածություններն ի կատար ածելու պատրաստակամությունը
Թեհրանում տարածաշրջանային խորհրդակցական հարթակի («3+3») հանդիպման շրջանակներում հոկտեմբերի 23-ին տեղի է ունեցել ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանի և Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Հաքան Ֆիդանի հանդիպումը:
Ինչպես «Արմենպրես»-ին տեղեկացրին ՀՀ արտաքին գործերի նախարարությունից, քննարկվել են ընթացիկ տարածաշրջանային և երկկողմ օրակարգային հարցեր:
Նշվում է, որ վերահաստատվել է նախկինում ձեռք բերված պայմանավորվածություններն ի կատար ածելու պատրաստակամությունը:
2 ամիս եւս 50 հազարական դրամ կլինի, սակայն աշխատավարձեր չեն վճարվի
Փոխվարչապետ Տիգրան Խաչատրյանը «Հումանիտար կենտրոն»-ում կայացած ասուլիսի ընթացքում անդրադարձել է Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված անձանց պետական աշխատավարձերի վճարման վերաբերյալ լրատվամիջոցներում շրջանառվող թեմային։
«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ փոխվարչապետը նշել է, որ Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը աշխատավարձեր վճարելու կամ դրանց գծով փոխհատուցումների որևէ իրավական իրավասություն չունի։
«Գնահատելով այն հանգամանքը, որ բոլոր մարդիկ պետք է ունենան բավարար միջոցներ այստեղ կեցության հետ կապված ամենաառաջնահերթ ծախսերը կատարելու հարցում, մենք սկզբունքորեն որոշել ենք, որ աջակցության բոլոր ծրագրերը պետք է լինեն թիրախային և ունենան հենց դրամական աջակցության եղանակ։ Այսինքն` այն, ինչ մենք հայտարարել ենք նոյեմբեր, դեկտեմբեր ամիսների համար, այդ որոշումը կայացվել է նրա համար, որ բազմաթիվ մարդիկ աշխատանք գտնելու ճանապարհին են և բնականաբար ունենալով որոշակի միջոցների պակաս կամ սղություն կօգտվեն կառավարության աջակցության ծրագրից և իրենց հիմնական խնդիրները կլուծեն»,- համոզմունք է հայտնել Խաչատրյանը՝ հավելելով, որ աջակցության չափը որոշելիս, նկատի են առնվել այն միջին աշխատավարձերը, որոնք մարդիկ կարող էին ստացած լինել։
Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ հաղորդվել էր, որ արցախցիներին նոյեմբեր և դեկտեմբեր ամիսներին յուրաքանչյուր ընտանիքի անդամի համար վճարվելու է 50 հազար դրամ, ի լրումն վարձի և կոմունալ վճարումների 40+10 հազար դրամի։
ՀՀ պաշտպանության նախարարը և Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարարը երկկողմ համագործակցության փաստաթղթեր են ստորագրել
Ֆրանսիա կատարած աշխատանքային այցի շրջանակում ՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանն այցելել է Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարարություն, որտեղ տեղի է ունեցել դիմավորման հանդիսավոր արարողություն՝ զինվորական նվագախմբի և պատվո պահակախմբի մասնակցությամբ։ Հնչել են Հայաստանի Հանրապետության և Ֆրանսիայի Հանրապետության պետական օրհներգերը:
Ինչպես «Արմենպրես»-ին տեղեկացրին ՀՀ պաշտպանության նախարարությունից, այնուհետև մեկնարկել է Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարար Սեբաստիեն Լըկորնյուի հետ հանդիպումը։ Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարարությունում տեղի է ունեցել երկկողմ համագործակցության մասին փաստաթղթերի ստորագրում:
Հանդիպմանը մասնակցել են նաև Ֆրանսիայում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան Հասմիկ Տոլմաջյանը և Հայաստանում Ֆրանսիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Օլիվիե Դըկոտինյին:
«Հանդիպման ընթացքում քննարկվել են պաշտպանության բնագավառում հայ-ֆրանսիական համագործակցությանը, նաև տարածաշրջանային անվտանգությանն առնչվող հարցեր:
Ամփոփվել են 2022 թ. սեպտեմբերին և այս տարվա հունիսին Փարիզում տեղի ունեցած քննարկումների արդյունքում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների իրականացման ուղղությամբ տարվող աշխատանքների ընթացքը, նախանշվել են համագործակցության զարգացման նոր հնարավորությունները, որոնք ներառում են պաշտպանական համակարգերի ձեռքբերմանը, ռազմական կրթությանը, վերապատրաստումներին, փորձի փոխանակմանը վերաբերող և փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող այլ հարցեր։
Կողմերը բարձր են գնահատել համագործակցության ներկայիս մակարդակը և պատրաստակամություն հայտնել նոր ջանքեր գործադրել՝ այն առավել զարգացնելու նպատակով»,- ասվում է հաղորդագրության մեջ:
Ըստ աղբյուրի՝ պաշտոնական հանդիպումից հետո տեղի է ունեցել մամուլի համար համատեղ հայտարարություն, որի ընթացքում ՀՀ պաշտպանության նախարարը շնորհակալություն է հայտնել ֆրանսիական կողմին՝ պաշտպանության բնագավառում համագործակցության զարգացմանը համակողմանիորեն ցուցաբերվող աջակցության համար:
Նախարարները պատասխանել են լրագրողների հարցերին:
Նշվում է, որ այնուհետև Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարարությունում տեղի է ունեցել երկկողմ համագործակցության մասին փաստաթղթերի ստորագրում:
Արցախյան հասարակությունը պետնախարարից պարզաբանում է պահանջում կենսաթոշակների և նպաստների վերաբերյալ
«GEN» ՀԿ նախաձեռնող կենտրոնը բաց նամակ է տարածել Արցախի Հանրապետության պետական նախարար Արթուր Հարությունյանին՝ պարզաբանում պահանջելով։
Ինչո՞ւ տասնյակ հազարավոր քաղաքացիներ չեն ստացել իրենց հասանելիք կենսաթոշակները (այդ թվում՝ զինվորականները), նպաստները և այլ վճարումները։ Ե՞րբ են նախատեսվում կատարել այդ վճարումները: Նամակի տեքստում նշվում է, որ բազմաթիվ ահազանգեր ու բողոքներ ենք ստանում՝ կապված սեպտեմբեր ամսվա վճարումների ուշացման, չվճարումների հետ, ինչի հետևանքով հազարավոր քաղաքացիներ բախվում են խնդիրների։
Կենտրոնի հիմնադիր և ղեկավար Արմինե Ավագիմյանի խոսքով, չվճարումների պատճառով հազարավոր քաղաքացիներ բախվել են սոցիալական լուրջ խնդիրների, և կառավարությունը պարտավոր է հանրությանը բացատրել պատճառները, ինչպես նաև կատարել իր անմիջական պարտականությունները։
Օրենքի համաձայն՝ պատասխանը պետք է ստացվի 10 աշխատանքային օրվա ընթացքում։
Արցախից փախստականների խնդիրներով այսուհետ կզբաղվի Հայաստանի կառավարությանն առընթեր Մարդասիրական կենտրոնը
Այսուհետ ՀՀ կառավարությանն առընթեր Մարդասիրական կենտրոնն է համակարգելու Արցախից հարկադիր տեղահանված անձանց աջակցության աշխատանքները, այդ թվում՝ առողջապահության, կրթության, սոցիալական աջակցության և այլ նմանատիպ հարցեր։
«Արցախի քաղաքացիները ծագած բոլոր հարցերով կարող են զանգահարել ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության շուրջօրյա թեժ գծին՝ 114 հեռախոսահամարով, կամ դիմել Հայաստանի սոցիալական ծառայության տարածքային կամ մարզային կենտրոններ։ 2020 թվականից Երևանում գործող Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) օպերատիվ շտաբը կդադարեցնի աշխատանքը։
Ինքը՝ օպերատիվ շտաբը, նշում է, որ ներկայումս ընթացքի մեջ է բոլոր գործերն ու ծրագրերը Մարդասիրական կենտրոնին փոխանցելու գործընթացը։ Այս գործընթացը կտևի մինչև ամսվա վերջ, ուստի առաջիկա 7-8 օրվա ընթացքում Արցախի քաղաքացիներին ոչ Արցախի օպերատիվ շտաբում, ոչ էլ Հայաստանի մարդասիրական կենտրոնում որևէ կոնկրետ բան չի հաջողվի պարզել։
Մինչ այս շաբաթվա վերջ Արցախի օպերատիվ շտաբում կգործի միայն Հադրութի ԶԱԳՍ-ը։