Ուղտասար. տան հիշողություններն ու Արցախ վերադառնալու մտքերը պատռում են հոգին

Արցախի Ասկերանի շրջանի Ուղտասար գյուղը 44-օրյա պատերազմի արդյունքում դարձել է օկուպացված տարածք։ Բնակիչները հեռացել են գյուղից, մի մասը մնացել է Արցախում, մի մասը տեղափոխվել է Հայաստան։

Նալբանդյանների ընտանիքը հաստատվել է Ասկերան քաղաքում և սկսել նոր տնտեսություն ստեղծել՝ հող մշակել, այգիներ հիմնել։ Բայց 2023 թվականի պատերազմը ստիպեց նրանց լքել Արցախը՝ նետելով Հայաստանի Հրազդան քաղաք։

Ըստ տիկին Բելլայի՝ Հրազդանում բնակարանների վարձավճարներն ավելի ցածր են Երևանին մոտ գտնվող այլ բնակավայրերի համեմատ։ «Մենք մեծ տուն, մեծ տնտեսություն ենք թողել։ Սեպտեմբերի 19-ին պատերազմի առաջին զոհերը Ասկերանի շրջանի համայնքներից էին։ Մարդիկ հազիվ են կարողացել փախչել։ Բազմաթիվ քաղաքացիական զոհեր եղան։ Մենք, ինչպես բոլորը, կարողացանք վերցնել միայն փաստաթղթերը, այն էլ այն պատճառով, որ դրանք բոլորը մեկ տեղում էին։ Ես վերցրեցի ու նստեցի մեքենան»։

Նա կիսվեց, որ ներքին տեղահանվածներն ունեն երկու կարևոր խնդիր. «Դա բնակարանի և զբաղվածության խնդիրն  է: Եթե ​​անգամ վարձերը իջեցնեն, բայց աշխատանք չլինի, մարդիկ, միեւնույն է, անօթեւան են մնալու։ Ուստի մեզ անհրաժեշտ են ճկուն ծրագրեր, որոնք թույլ կտան բնակարան ձեռք բերել։ Ֆինանսական աջակցությունը, իհարկե, լավ է, բայց ժամանակավոր է եւ զբաղվածության խնդիր չի լուծում»։

Տիկին Բելլան վերջերս սկսեց իր սեփական բիզնեսը։ Նա զբաղվում է պահածոներով և տնային խոհարարությամբ: Այս ամենը կինը վաճառքի է հանում տարբեր հարթակներում։

«Երբ հայտնվեցի Հրազդանում, նայեցի շուրջս, մտածեցի և որոշեցի, որ ոչ թե պետք է հուսահատվեմ, այլ ինչ-որ բան անեմ։ Ի վերջո, ես կին եմ չէ՞: Սկսեցի պատրաստել տնական պահածոներ։ Մարդկանց դուր եկավ և գնեցին: Տրամադրությունս լավացավ, ընտանիքում լարվածությունը թուլացավ։ Տղամարդիկ հավաքեցին և սկսեցին ավելի վստահ փնտրել ստեղծված իրավիճակից ելքեր ու ձեռնարկատիրական տարբերակներ»։

Կինը խոստովանեց, որ հանգստի պահերին դեռ ի հայտ են գալիս տան հիշողությունները, այգու տեսարանները ու Արցախ վերադառնալու երազանքները, որոնք անտանելի են ու պատռում են հոգին։ «Եվ որպեսզի ընտանիքը հավաքվի մեկ հարկի տակ։ Պատերազմի ու տեղահանության պատճառով բոլոր հարազատները ցրված են Հայաստանի տարբեր վայրերում։ Սա սխալ է»,- ասում է Բելլա Նալբանդյանը։

Ալվարդ Գրիգորյան