Բնակարանային ապահովման պետական աջակցության ծրագիրը հնարավորություն կտա կառուցել սեփական տուն սահմանամերձ գյուղական բնակավայրերից որևէ մեկում. ծրագրից կարող են օգտվել նաև ԼՂ–ից բռնի տեղահանված այն անձինք, որոնք ՀՀ քաղաքացիություն ձեռք կբերեն:

«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ նոյեմբերի 28-ին «Հումանիտար կենտրոն»-ում կայացած ասուլիսում ծրագրի մանրամասները ներկայացրեց ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի փոխնախարար Դավիթ Խաչատրյանը:

«Նախագծից օգտվելու համար անհրաժեշտ է  թվով 80 սահմանամերձ բնակավայրից գոնե մեկում հողատարածք ձեռք բերել, որտեղ կկարողանան կառուցել իրենց տունը: Հողատարածքը սեփականության իրավունքով պետք է իրենց պատկանի, այնուհետև պետք է սկսեն նախագծման աշխատանքները, որի ավարտից հետո համայնքից պետք է ստանան շինարարության թույլտվություն: Նախատեսված պայմանները բավարարելու դեպքում շահառուն հիփոթեքային վարկավորման գործընթաց սկսելու համար պետք է դիմի նախընտրելի բանկ կամ վարկային կազմակերպություն՝ «Կոնվերս բանկ», «Էվոկաբանկ», «Ակբա բանկ», «Յունիբանկ», «Ֆինկա» ունիվերսալ վարկային կազմակերպություն: Հաստատվելու դեպքում գումարի աջակցությունը կտրամադրվի փուլային եղանակով»,- ասաց Խաչատրյանը:

Նախարարի տեղակալը նշեց, որ աջակցության չափը կազմում է 16 մլն դրամ, որի շրջանակում  շահառուները կարող են նախագծել իրենց  նախընտրելի սեփական տունը: Եթե անհրաժեշտ գումարը 16 միլիոն դրամից ավելի է, քաղաքացին պետք է հավելյալ գումարը տրամադրի, այն կարող է ձեռք բերվել նաև հավելյալ վարկավորման միջոցով:

Ըստ նրա՝ աջակցությունը տրամադրվում է հիփոթեքային վարկի մայր գումարի՝ 16 մլն դրամի և դրա գծով մինչև 13% տոկոսադրույքի չափով մարման համար:  Գործընթացը մեկնարկել է ընթացիկ տարվա մայիս-հունիս ամիսներից, և այս պահի դրությամբ հաստատվել է ավելի քան 200 հայտ:

Գումարը կարող է տրամադրվել նաև կիսակառույց այն շինությունների համար, որոնք չունեն ավատական ակտ: Աջակցությունը կարող է ուղղվել նաև տան վերանորոգմանը: Կառուցվող բնակելի տունը գրավի առարկա է հիփոթեքի ողջ ժամանակահատվածի ընթացքում, գույքի օտարումը կարող է տեղի ունենալ վարկն ամբողջությամբ մարելու դեպքում:

Forrights

Սոնյա Մարտիրոսյանը 24 տարի Ստեփանակերտի շուկայում ժենգյալով հաց է թխել։ «Անմահական համ ունի, Արցախի խորհրդանիշերից մեկն է»,- լուսավոր օրերը հիշելով պատմում է տիկին Սոնյան։ Իր տեղը Ստեփանակերտի շուկայի սկզբնամասում էր՝ մուտքի անմիջապես ձախ կողմը։ Օրեր են եղել, որ մինչև 100 և ավելի հատ է թխել․ հատկապես շրջափակման ժամանակ պահանջարկը մեծ էր, մարդիկ հիմնականում ժենգյալով հացով էին սնվում։

Հիմա նա հեռու է իր տնից, չի զբաղվում սիրած աշխատանքով։ Ընտանիքով բնակություն են հաստատել Արարատի մարզի Լանջազատ գյուղում։ Այստեղ ժենգյալով հացը պահանջարկ չունի, տիկին Սոնյան, սակայն, չի կոտրվում, որոշել է տեղացիներին սովորեցնել արցախյան անվանդական ուտեստի համն ու հոտը։

«Գնացի դպրոցի տնօրենի մոտ, ասացի, որ ուզում եմ ժենգյալով հաց թխեմ, օգնեք։ Մի հատ, որ թխեմ, ուտեն հետո էլի զակազ կտան։ Այս քանի օրն ուզում եմ մի քանի հատ թխեմ, տեսնեմ կուզե՞ն, թե՝ չէ, որ օրը տասը հատ էլ ծախեմ, էլի եկամուտ է, կապրենք»,-ասում է արցախցի կինը։

Արցախից իր հետ բերել է ժենգյալով հացի համար նախատեսված որոշ կանաչիներ, մի քանի տեսակ էլ ցանել են Լանջազատում վարձակալած տան բակում։ Այժմ որոշ պարագաներ են բացակայում, սպասում է կառավարության աջակցությանը, որ գնի ու անցնի գործի։

«Հիմա սպասում եմ փողերը տան, որ գործի համար տազ առնեմ, դանակ առնեմ, կանաչ-մանաչ առնեմ, որ աշխատեմ, ձեռքս փող չկա, որ առնեմ»,- Forrights.am-ի հետ զրույցում ասում է տիկին ու Սոնյան ու հասնում էլ ավելի ցավոտ թեմաների։ Այստեղ ո՜չ ինքը, ո՜չ տղաները, ո՜չ էլ ամուսինն աշխատանք չունեն։ Ապրուստի միակ միջոցը կառավարության տված սոցալական աջակցությունն է։

«Աջակցությունները չեն բավարարում, ստանում ենք ու տան վարձ ենք տալիս, ժամանակին չեն տալիս։ Նոյեմբերը վերջանում է՝ փող չկա, ասում են մեկ էլ դեկտեմբերին կտան»,-ասում է նա։

Այս իրավիճակը հաղթահարելու սպասելիքները մեծ են, քանի որ շուրջ մեկամյա շրջափակում են արցախցիները հաղթահարել։ «Հասանք Տեղ գյուղ խաչակնքվեցի, ասացի՝ փառք Աստծո, որ անվնաս հասանք Հայաստան»,-ասում է  տիկին Սոնյան ու հիշում, թե սեպտեմբերի 19-ից ինչ դաժանությունների է ականատես եղել։

«Գյուղերից գալիս էին մեր հայաթը, լացում էին, ասում էին՝ թուրքերը կրակել են, սպանել են, մենք ասեցինք բենզին ճարենք, դուրս գանք, եթե դուրս չգայինք հասնելու էին Ստեփանակերտ, մեզ կոտորեին»,-ասում է նա ու հիշում, թե ինչպես է քրոջ որդին հասել տուն ու տեսել, որ թշնամին արդեն տան դռան առջև կանգնած է։

«Թշնամին հասել էր Աջափնյակ, քրոջս տղան գնացել էր, որ կնոջ հետ շորերը վերցներ, տեսել էին, որ թուրքը դռան դիմաց կանգնած է։ Էրեխեքը վախեցել են, չեն թողել իրենց տուն մտնեն, ասել են՝ դուրս եկեք, զանգեցին մեզ էլ ասացին՝ շուտ արեք, դուրս եկեք, թուրքերը հասնում են։ Հիմա երեխաները վախից գիշերները չեն կարողանում քնել, վախեցել են»։

Տիկին Սոնյան ասում է, որ իր ամբողջ ունեցվածքը՝ այդ թվում ոսկյա զարդերն ու գումարն է թողել տանը։ «9 ամիս սոված-ծարավ ապրեցինք, հիմա էլ էս օրին հասանք։ Ստեղ էլ աշխատանք չկա, առանց աշխատանք ենք մնացել»,-ասում է նա ու նշում, որ տան վարձը բարձր է՝ 200 000 դրամ՝ գյուղի տան համար։ Ապրում են 15 հոգով։ Լանջազատցիներից գոհ են ու շնորհակալ, ասում է՝ սիրով են ընդունել ու հարևանություն են անում, օգնում են ինչով կարողանում են։

Նարեկ Կիրակոսյան

«Հայաստանի իշխանություններն ամեն ինչ անում են, որպեսզի Արցախը տարանջատեն իրենցից։ Այսինքն՝ իրականացվում է Արցախից հրաժարվելու քաղաքականություն, որն առաջ են տանում բոլոր ոլորտներում՝ դա կլինի կոչումների, պարգեւների ոլորտում, թե՞ գրանցման կամ անձնագրերի։ Ի՞նչ է նշանակում, որ մեր անձնագրերը ճամփորդական փաստաթղթեր են։ Մի՞թե այդ անձնագրի մեջ գրված է, որ դրանք ճամփորդական փաստաթղթեր են»,- step1.am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախի պահեստազորի մայոր Արմեն Պետրոսյանը՝ անդրադառնալով կառավարության ընդունած որոշումներին։

Անդրադառնալով «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքում փոփոխություններին, ըստ որի՝ Արցախի Հանրապետությունում զինծառայություն անցած զինծառայողները եւս Հայաստանում կենսաթոշակներ եւ պատվովճարներ կստանան, բացառություն են կազմում «Արցախի հերոսի» եւ «Մարտական խաչ» կոչում ստացած զինծառայողները, որոնք ՀՀ-ում պատվովճար չեն ստանա, նա ասաց․ «Եթե ազգային պետություն լիներ, ապա Արցախի բոլոր կոչումները, դասային որակավորումները բոլորը կհավասարեցվեին Հայաստանի որակավորումներին, որպեսզի մարդիկ իրենց այստեղ օտար չզգային։ Իսկ երբ մարդն ինչ-որ միջավայրում իրեն օտար է զգում, աշխատում է կա՜մ միջավայրը փոխել, կա՜մ թշնամական է տրամադրվում այդ միջավայրի նկատմամբ։ Բայց մեր նպատակը մի՞թե դա է, որ հայ ազգի մեջ սեպ խրենք, բաժանենք արցախցիների եւ հայաստանցիների»։

Արմեն Պետրոսյանն ասաց, որ Արցախում զինվորականների ստացած բոլոր կոչումները շնորհվել են Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության նախարարի հրամանով, դրանք ՀՀ-ում ճանաչելու խնդիր չկա։ Բայց մարտական մեդալների մի մասը փաստորեն չեն ճանաչվում Հայաստանում։ «Այսինքն՝ իրենք չճանաչելով Արցախի նախագահի, կառավարության կողմից տրված մեդալներն ու կոչումները, այդ մարդկանց ճանաչում են ոչ թե որպես հերոսներ, սխրանքներ գործած մարտիկներ, այլ Ադրբեջանի պես համարում են «ռազմական հանցագործներ»։ Այսինքն՝ Հայաստանի իշխանության վերաբերմունքը Արցախի կռված տղաների, հերոսների նկատմամբ նույնն է, ինչ Ադրբեջանի իշխանությանը։ Եթե Ադրբեջանը համարում է, որ այդ մարդիկ «ռազմական հանցագործներ» են, ապա Հայաստանը, չճանաչելով այդ մարդկանց կոչումներն ու մեդալները, նույնպես ճանաչում է նրանց որպես «ռազմական հանցագործ»։ Սա նշանակում է համաձայնել Ադրբեջանի հետ։ Եթե Հայաստանն ուղիղ չի հայտարարում, որ մենք «ռազմական հանցագործներ» ենք, ապա իր գործողություններով ուղղակի համաձայնում է Ադրբեջանի հետ»,- ասաց նա։

Արմեն Պետրոսյանը նշեց, որ արցախցիներն սպասում են իրենց թոշակների վճարմանը, բայց այս գործընթացում եւս ծուղակ կա իրենց դեմ։ «Արցախցիներին պարտադրում են անպայման հրաժարվել իրենց նախկին բնակության հասցեից։ Իրենք պետք է դիմում գրեն, դիմումի հիման վրա դուրս գան նախկին բնակության հասցեից եւ ժամանակավոր գրանցվեն այն հասցեներում, որտեղ ժամանակավոր բնակություն են հաստատել։ Բայց դրա մեջ ես մեծ ծուղակ եմ տեսնում, վտանգ եմ տեսնում, թե՜ մեր գույքային իրավունքի, թե՜ ղարաբաղցիների ձեռքով ու ստորագրությամբ Ղարաբաղը հանձնելու հարցում։ Այդպիսի մի դավադիր քայլ եմ տեսնում»,- ասաց նա։

Նշենք, որ կառավարության անդամները հայտարարում էին, թե հաշվառման գործընթացը կարող է շատ հեշտացված լինել, մարդիկ ուղղակի ձեւական կարող են հաշվառում ստանալ, որպեսզի վճարվեն նրանց թոշակներն ու նպաստները։ Արմեն Պետրոսյանն ասաց, որ հաշվառման կանգնող արցախցիներին անձնագրային բաժանմունքներում ստիպում են դիմումներ գրել։ «Այսինքն՝ այս կառավարությունն ստիպում է, որ արցախցիները դիմում գրեն եւ իրենց ստորագրությամբ հրաժարվեն իրենց նախկին բնակության վայրից։ Իսկ փախստականի վկայական ստանալու համար դիմումում նշվում է, որ ստորագրողը չի հանդիսանում որեւէ պետության քաղաքացի։ Այսինքն՝ այստեղ ծուղակ է լարված արցախցիների նկատմամբ։ Ես կրկնում եմ՝ Ադրբեջանի եւ Հայաստանի իշխանությունների՝ Արցախի բնակչության նկատմամբ քաղաքականությունը գրեթե նույնն է։ Այսինքն՝ երկու կողմերի իշխանությունների ղեկավարման կենտրոնը գտնվում է միեւնույն տեղում»,- հավելեց նա։

Մեր զրուցակիցը նշեց, որ մարդիկ կան, որոնք ընդհանրապես չեն կարողանում հաշվառվել, քանի որ տան տերերը նման պահանջ են դնում։ «Հաշվառման գործընթացը պետք է փոխվի։ Իսկ Հայաստանի իշխանությունը սա դիտավորյալ է անում, որպեսզի Հայաստանի եւ Արցախի բնակչության միջեւ հակադրություն լինի։ Այդ հակադրությունը ձեռնտու է, որովհետեւ այդպիսի մթնոլորտի շնորհիվ ժամանակի ընթացքում քչանալու է արցախցիների քանակը, մարդիկ ստիպված են լինելու արտագաղթել։ Եվ ինչքան քիչ լինեն արցախցիները, այնքան Հայաստանի իշխանության համար պրոբլեմը քիչ է լինելու»,- ընդգծեց նա։