ВВС. Ո՞վ կարող է պաշտպանել Ադրբեջանում հայերի իրավունքները, հատկապես եթե նրանք բանտում են
- 23:04 05.12.2023
Ադրբեջանական բանտում տասնյակ հայեր կան, ովքեր ձերբակալվել կամ գերեվարվել են 2020 թվականի Ղարաբաղյան պատերազմից հետո։ Ինչո՞ւ ադրբեջանցի իրավապաշտպանները չեն պաշտպանում հայերին. Ինչի՞ց է կախված նրանց վերադարձը։ Այս և այլ հարցերի մենք փորձեցինք պատասխանել այս տեքստում:
«Հայրիկը, ինչպես բոլորը, անձնագրային հսկողություն էր անցնում, երբ անձնագիրը ստուգման տարան, և դա երկար տևեց,- հիշում է ղարաբաղցի փախստական Ծովինար Խաչատրյանը,- որոշ ժամանակ անց ադրբեջանցիները մոտեցան մեզ և ասացին, որ նրանք մի քանի հարց ունեն տալու հորս»։
…
Թե կոնկրետ քանի հայ կա ադրբեջանական բանտերում, հայտնի չէ։
Նրանց թվում կան զինվորականներ (ադրբեջանական լրատվամիջոցներում նրանց հաճախ ահաբեկիչներ են անվանում), քաղաքացիական անձինք, ինչպես նաև չճանաչված Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ղեկավարության անդամներ։ Տարածաշրջանի ինքնահռչակ իշխանությունները հայտարարեցին իրենց լուծարման մասին, իսկ Ադրբեջանի անվտանգության ուժերը ձերբակալեցին նախկին նախագահներից երեքին՝ Արկադի Ղուկասյանին, Բակո Սահակյանին և Արայիկ Հարությունյանին։
Նրանց առաջադրվել է լուրջ մեղադրանք՝ կապված ահաբեկչության հետ։ Ադրբեջանի գլխավոր դատախազության և Պետական անվտանգության ծառայության (ՊԱԾ) համատեղ հայտարարության մեջ Արայիկ Հարությունյանը մեղադրվում է 2020 թվականի ղարաբաղյան պատերազմի ժամանակ երկրի տարածքը ականապատելու, ապօրինի ռազմական կազմավորումներ ստեղծելու, ապօրինի զենք ներմուծելու և ադրբեջանական քաղաքները գնդակոծելու մեջ։
Իսկապես, 2020 թվականի աշնանը Ղարաբաղում 44-օրյա պատերազմի ժամանակ, ըստ բազմաթիվ դիտորդների, երկու կողմերն էլ, ի թիվս այլ բաների, կրակել են քաղաքացիական օբյեկտների ուղղությամբ։ Ինչպես նշել է Human Rights Watch միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպությունը, բացի այդ, և՛ հայկական, և՛ ադրբեջանական կողմերը պատերազմում կասետային զինամթերք են օգտագործել։
Հայաստանի ԱԳՆ-ն դատապարտել է նախկին նախագահների և նախկին ԼՂՀ ղեկավարության այլ անդամների կալանավորումը։
Ձերբակալված ղարաբաղցի հայ քաղաքական գործիչների խմբի մեջ առանձնանում է ռուս ականավոր գործարար Ռուբեն Վարդանյանը, ով միայն անցյալ տարի եկավ Ղարաբաղ, որտեղ մի քանի ամսով դարձավ պետնախարար։ Նա և չճանաչված ԼՂՀ այլ ղեկավարներ ձերբակալվել էին այս տարվա սեպտեմբերին Ղարաբաղից հայերի զանգվածային գաղթի ժամանակ։
Վարդանյանի կալանավորումը տպավորիչ տեսք ուներ, այն ակտիվորեն քննարկվում էր ադրբեջանական սոցցանցերում։ Լուսանկարներից մեկում Վարդանյանը կանգնեցվում է սահմանապահների կողմից, երբ նա փորձել է անցնել Լաչին քաղաքի մոտ գտնվող անցակետով։
Այնուհետև տեսանյութում գերծանրաբեռնված 55-ամյա Վարդանյանին, առանձնապես վտանգավոր հանցագործի նման, ձեռքերը մեջքին փաթաթած ու գետնին կռած առաջնորդում են Պետական անվտանգության ծառայության շենքի միջանցքով։