Թե՞ ահաբեկչությունն ու բռնությունն ընդունելի են փոփոխվող աշխարհակարգում

«….Մենք կարծում ենք, որ էթնիկ հայերի իրավունքները՝ վերադառնալու Ղարաբաղի տարածաշրջան կամ գոնե այնտեղ այցելելու, պետք է երաշխավորվեն։ Դա պետք է ապահովվի միջազգային չափանիշներին համապատասխան՝ ազգային փոքրամասնությունների անվտանգության պաշտպանության առումով։ Դա պետք է երաշխավորվի Ադրբեջանի Սահմանադրության մեջ ներառված ազգային փոքրամասնությունների պաշտպանության շրջանակներում»։ Սրանք Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի խոսքերն են «Ազատություն» ռադիոկայանին տված հարցազրույցից։

Այսինքն՝ Եվրոպական խորհրդի ղեկավարը, ինչպես և Ադրբեջանի նախագահը, Արցախի էթնիկ հայերին դիտարկում է որպես ազգային փոքրամասնություն։ Զարմանալի չէ. ի վերջո, Հայաստանի Հանրապետության իշխանությունները, ոտնահարելով երկրի Սահմանադրությունը և Անկախության հռչակագիրը, Արցախի Հանրապետությունը ճանաչեցին որպես Ադրբեջանի մաս։ Եվ հիմա, երբ հանրապետության բոլոր 150-հոգանոց բնակիչները լքել են այն, որպեսզի փրկվեն վերահաս ֆիզիկական բնաջնջումից, ամեն ինչ արվում է, որպեսզի իրենց նախնիների հողը, ունեցվածքը, հարազատների գերեզմանները կորցրած մարդկանց իրավունքները հայտնվեն կառավարության գործունեության մեջ տասներորդ պլանում, իսկ հպարտ մարդիկ ողորմություն խնդրեն։

Բայց զարմանալի է ոչ միայն Նիկոլ Փաշինյանի պահվածքը, որն արդեն հատել է բազմաթիվ կարմիր գծեր և տանում է դեպի անխուսափելի աղետ և բուն Հայաստանի ինքնիշխանության ու պետականության կորստի։ Զարմանալի է, որ Եվրամիության ներկայացուցիչը, որի օղակներից մեկը ԵԱՀԿ-ն է, որ 30 տարի շարունակ քննարկում է ղարաբաղյան հիմնախնդրի խաղաղ կարգավորման ուղիները, այսինքն՝ ըստ էության ընդունելով, որ նման հակամարտություն կա, որ դե ֆակտո գոյություն ունի Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն (Արցախ), որը հիմնված է ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքի վրա, ստեղծվել է սահմանադրորեն, ազգային-ազատագրական շարժման և ազգային հանրաքվեի միջոցով, այժմ համաձայն է Ադրբեջան կոչվող ահաբեկչական, բացահայտ ֆաշիստական ​​միավորման նարատիվներին և Արցախի բնիկ բնակիչներին անվանում է «ազգային փոքրամասնություն»։

Ըստ էության, ժողովրդավարական Եվրամիության ղեկավարը հավաստում է, որ ճանաչում է միջազգային ահաբեկիչ Ալիևի խոսքերը. «մենք ապացուցել ենք, որ հակամարտությունները կարող են լուծվել պատերազմով»։ Միշելը ավելի հեռուն գնաց. նա ընդունում է, որ ժողովրդավարական աշխարհի համար ընդունելի է հակամարտությունները լուծել ցեղասպանության և էթնիկ զտումների միջոցով: Ընդ որում Ալիևին սատարող Ռուսաստանը և Թուրքիան նույն կարծիքին են։

Հարց է առաջանում՝ ի՞նչ տարբերություն ահաբեկիչների և միջազգային և տարածաշրջանային խնդիրների լուծման ժողովրդավարական մեթոդների կողմնակիցների մոտեցումների մեջ, եթե երկու կողմերն էլ հավատարիմ են ուժային մեթոդներին։ Ենթադրենք, որ Հայաստանի իշխանությունները կոլաբորանտներ են՝ մեր երկրի գլխին դամոկլյան սրի պես կախված մարտահրավերներին անվայել պահվածքով։ Իսկ որտե՞ղ մնացին ժողովրդավարությունը և մարդու իրավունքները, որոնց մասին ամեն քայլափոխի խոսում են Եվրոպայում։

Գաղտնիք չէ, որ հանուն Հայաստանի ոչ մի երկիր չի «պատռելու իր շապիկը»։ Միանգամայն բնական է, որ յուրաքանչյուր դերակատար տարածաշրջանում իր խնդիրներն է լուծում և իր նպատակներն է հետապնդում։ Բայց ինչո՞ւ այդ նպատակների համար չեն օգտագործվում տերմիններ և խոսույթներ, որոնք դիվիդենտներ կբերեն ժողովրդավարությանը, և ոչ թե ավտոկրատիային, որի դեմ, իբր, պայքարում են ժողովրդավարական սկզբունքների ջատագովները:

Ինչու՞ եվրոպացի պաշտոնյաները բոլոր 35 տարիների ընթացքում երբեք չճանաչեցին մեր ինքնորոշման իրավունքը, չճանաչեցին մեզ որպես ազգային-ազատագրական շարժում իրականացնող ժողովուրդ, ժողովրդավարական պետություն կերտած ժողովուրդ (այո, մենք ընդունում ենք, որ այս պետության որակը կասկածելի էր), մի ժողովուրդ, ով պաշտպանեց իր պետությունը 4 պատերազմում:

Ինչպե՞ս են ժողովրդավարական երկրները ցանկանում պահպանել իրենց ժողովրդավարական հիմքերը, եթե այսօր ոտնահարում են այլ ժողովուրդների ու պետությունների, թեկուզ փոքրերի իրավունքները՝ դասելով նրանց ազգային փոքրամասնությունների շարքին։ Թե՞ ահաբեկչությունն ու բռնությունը ընդունելի են փոփոխվող աշխարհակարգում:

Մարգարիտա Քարամյան