Արցախի Հադրութի շրջանի Ազոխ գյուղից 87-ամյա Լենա Ավանեսյանի կյանքը
- 21:48 20.12.2023
Ի՞նչ է տեսել Արցախի Հադրութի շրջանի Ազոխ գյուղից 87-ամյա Լենա Ավանեսյանն իր կյանքում:
Երբ նրան խնդրում ես ինչ-որ բան պատմել, նա շատ բան է բաց թողնում` պատմությունը սկսելով 2020 թվականի հոկտեմբերին: Հադրութի շրջանի օկուպացիայից։
«Իմ կյանքում շատ դժվարություններ եղան, բայց հայրենիքիս կորուստը ամենասարսափելին էր։ Եվ հետո թափառում: 44-օրյա պատերազմից հետո երեք ամիս ապրել ենք Գորիսում։ Մենք հույս ունեինք Ազոխ վերադառնալու, ուստի վերադարձանք Ստեփանակերտ, քանի որ շատերը վստահեցնում էին, որ Հադրութը շուտով կվերադարձվի։ Երեք տարի վարձով ապրեցինք։ Բայց 2023 թվականի սեպտեմբերին ամբողջ Արցախը վտարվեց։ Սեպտեմբերի 26-ին ընտանիքով ավտոբուսով մեկնեցինք Ստեփանակերտից։ Բայց ես հրաժարվում եմ մտածել, որ ընդմիշտ կորցրել եմ հայրենիքս։ Հուսով եմ, որ ժամանակ կունենամ այցելելու այնտեղ և ապրելու մնացած կյանքս»։
Նա կիսվել է, որ վերջերս հաճախ է լսում «խաղաղության դարաշրջանի», «իրենց տները վերադառնալու» մասին։ Բայց նա երբեք չի վերադառնա Արցախ, եթե այնտեղ ադրբեջանցիներ լինեն։ «Հայաստանը նույնպես մեր հայրենիքն է, բայց իմ տունը Ազոխում է։ 86 տարի Ազոխում եմ ապրել, բոլոր հիշողություններս, երազանքներս միայն իմ տան մասին են։ Ինչպե՞ս վերադառնամ այնտեղ: Ո՞վ է երաշխավորելու, որ մեզ չեն սպանի»։
Տարեց կինը նշում է, որ խորհրդային տարիներին Ադրբեջանի իշխանությունը ճնշում էր հայերին և խլում նրանց ինքնությունը։ Եղել են խաղաղ բնակիչների սպանություններ, և կրկնվող պատերազմները խլեցին սերունդներ: Ադրբեջանցի բժշկի մեղքով նա դարձել է 1-ին խմբի ցմահ հաշմանդամ։
«Մանկության տարիներին ես տառապում էի ձեռքիս մանկական կաթվածով։ Երբ մեծացա, հայրս ինձ տարավ Բաքու՝ թեւս ուղղելու։ Ձեռքը սովորական տեսք ուներ, բայց չէր շարժվում։ Բաքվում ադրբեջանցի բժիշկը վիրահատել է ձեռքս՝ այլանդակելով այն։ Շատ տարիներ անց արվեց ռենտգեն, և բժիշկները եկան այն եզրակացության, որ ոսկորը միտումնավոր կտոր-կտոր է արվել և կապվել պտուտակներով։ Ես գեղեցիկ աղջիկ էի, բայց ձեռքս խանգարեց ինձ նորմալ կյանք կառուցել։ Արդյունքը՝ հաշմանդամությունն ու մենակությունն է»։
Այժմ կինը, եղբորորդին և նրա կինը ապրում են Արցախից հարկադիր վերաբնակների համար առանձնացրած շենքի մի սենյակում։ Կենցաղային պայմաններն ընդհանուր են, շենքն էլ վթարային, բայց չեն դժգոհում։
Նրանք իրենց բախտավոր են համարում, որ սենյակ ունեն։ Քաղաքապետարանը մաքրել է տարածքը, թարմացրել դռներն ու պատուհանները, հատկացրել է ապրելու համար ամենաանհրաժեշտ իրերը, երբեմն էլ սնունդ են ստանում։ Բայց թոշակների ու նպաստների բացակայության պատճառով ընտանիքը դժվարություններ է ապրում։
«Անհնար է աշխատանք գտնել, գուցե ինչ-որ բան կոպեկներով: Մենք թոշակ կամ նպաստ չենք ստանում. Եթե այս սենյակը չլիներ, մենք կմնայինք փողոցում։ Հույս ունենք, որ հունվարին կստանանք մեր բոլոր սոցիալական վճարները, և կյանքը մի փոքր կհեշտանա»։
Ալվարդ Գրիգորյան
