Փախստականների իրավունքները երեք ամիս ոտնահարված են Հայաստանի կառավարության կողմից

Երրորդ Կամավոր ազգային զեկույցի մշակման գործընթացի մեկնարկի կապակցությամբ կազմակերպված սեմինարին, որը Հայաստանը կներկայացնի 2024 թվականին Կայուն զարգացման նպատակների իրականացման վերաբերյալ, Հայաստանի արտաքին գործերի փոխնախարար Վահան Կոստանյանը նշել է, որ ՄԱԿ-ի Կայուն զարգացման նպատակների իրականացման զեկույցում կնշվեն փախստականների իրավունքներն ու կարիքները։

Փոխնախարարի խոսքով, այս տարվա սեպտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած էթնիկ զտումներից հետո Հայաստանի խնդիրները զգալիորեն աճել են թե՛ մարդկային զարգացման, թե՛ մարդու իրավունքների պաշտպանության առումով։

Ուրախալի է լսել, որ Հայաստանում գոնե ինչ-որ կերպ պետական ​​մակարդակով նշվում են փախստականների իրավունքները, որոնք երեք ամիս շարունակ ոտնահարվում են հենց ՀՀ կառավարության կողմից։

Բավական է նշել, որ այն մարդիկ, ովքեր կորցրել են բառացիորեն ամեն ինչ, ըստ էության հայտնվելով փողոցում, երեք ամսում ստացել են ընդամենը 100 հազար դրամի միանվագ նպաստ (ընդ որում ոչ բոլորն են ստացել) և 40+10 հազ. յուրաքանչյուրը աներևակայելի թանկ բնակարանների և կոմունալ ծառայությունների վարձը ծածկելու համար: Տարեցները դեռևս չեն ստացել իրենց կենսաթոշակները վերջին ամիսներին, հիվանդները, հաշմանդամները, անչափահաս երեխաները չեն ստացել իրենց նպաստը, պահեստազորի զինծառայողները չեն ստացել իրենց կենսաթոշակը։

Ընդհանրապես, Հայաստանում ընդունված է ինչ-որ մեծամտությամբ խոսել վեհ հարցերի, միջազգային կառույցների պարտականությունների մասին՝ ասելով, որ բոլոր միջազգային իշխանությունները պետք է խստորեն կատարեն իրենց գործառույթները։ Ինչ վերաբերում է բուն Հայաստանի միջազգային պարտավորություններին, տարօրինակ կերպով դա լռում է։

Արցախցի փախստականները որոշակիորեն տարբերվում են այլ ճանաչված երկրների հայ փախստականներից։

Ինչպես գիտեք, տեղահանվածների համար պայման է դրվել՝ կա՛մ նրանք ընդունում են Հայաստանի քաղաքացիությունը և զրկվում են մարդասիրական բոլոր ծրագրերից, կա՛մ համաձայնում են փախստականի կարգավիճակին, ինչը նրանց զրկում է ընտրության իրավունքից, Հայկական զինված ուժերում ծառայության անցնելու իրավունքից, բիզնեսի իրավունք և այլն։

Այս մասին արդեն բավականին շատ է խոսվել։ Մեզ հետաքրքրում է, թե քանի՞ փախստական ​​կներկայացվի ՄԱԿ՝ կայուն զարգացման ծրագրերում ընդգրկվելու համար։

ՀՀ միգրացիոն ծառայության պետ Ա.Ղազարյանի խոսքով, բոլոր 150-ական անձինք, ում վերջին գրանցումը Արցախում է, ընդգրկված են Հայաստանի պետական ​​ռեգիստրում, սակայն հատուկ նշանով 2020-ից մինչև 2023 թվականը Արցախից հարկադիր վերաբնակեցումը։

Մնում է տեսնել, թե այս բոլոր մարդիկ կընդգրկվե՞ն ՄԱԿ-ի ծրագրերում, թե տեղահանվածները, ովքեր ընդունել են Հայաստանի քաղաքացիություն, կզրկվեն միջազգային իրավական արտոնություններից՝ ուղղված իրենց իրավունքների պաշտպանությանը։

Կցանկանայի հուսալ, որ գալիք տարում կդադարեցվեն բռնի տեղահանվածների իրավունքների անհիմն խախտումները, և համապատասխան պետական ​​մարմիններն ու գերատեսչությունները կսկսեն աշխատել միջազգային օրենքներին և ՀՀ օրենսդրությանը համապատասխան։

Մարգատիտա Քարամյան