Արցախի խորհրդարանը հերթական հանցավոր քայլն է անում

«Առաջին լրատվականի» հետ զրույցում Արցախի Ազգային ժողովի նախկին նախագահ Արթուր Թովմասյանը հայտարարեց, որ «Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովը՝ միակ, ընդգծում եմ, միակ օրինական կառույցը, որը ստացել է Արցախի ժողովրդի վստահության քվեն, մտադիր է շարունակել իր աշխատանքը»։ «Արցախի Հանրապետության Սահմանադրությամբ մենք ինքնալուծարման իրավունք չունենք. Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովը չի կարող լուծարվել մինչև 2025 թվականի մայիսի 21-ը»,- ասաց նա։

Այսպիսով, Հայաստանի խորհրդարանը գործում է և ունի բացառիկ իրավասություններ՝ խոսելու արցախցիների իրավունքների և շահերի, առաջին հերթին՝ կարգավիճակի եւ արցախյան հիմնախնդրի քաղաքական կարգավորման մասին։ Ինչպե՞ս են պատկերացնում Արցախի ապագան ներկայիս խորհրդարանի անդամները, որոնք չեն ցանկանում «ցրվել»:

Օրերս խորհրդարանը հայտարարություն է տարածել՝ ի պաշտպանություն «Եվրոպացիներին՝ հանուն Արցախի» կազմակերպության, որն ի պաշտպանություն Արցախի ակցիաներ է անցկացրել եվրոպական 14 երկրների 55 քաղաքներում։

Ավելի վաղ որոշ պատգամավորներ միացել էին Հայաստանի նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանի ղեկավարությամբ ստեղծված «Արցախի ժողովրդի հայրենադարձության նպատակով» ստեղծված հանձնաժողովին։ Ինչպես «Ազատության» հետ զրույցում ասաց Արցախի խորհրդարանի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ, ՀՅԴ անդամ Վահրամ Բալայանը, հանձնաժողովի կազմը դեռ համալրված չէ, սակայն այնտեղ արդեն ընդգրկված է ՀՅԴ Հայ դատի Եվրոպական գրասենյակի ղեկավար Գասպար Կարապետյանը, նույն կազմակերպության անդամ Մարիո Նալբանդյանը, Արցախի օմբուդսմեն Գեղամ Ստեփանյանը, նախկին ՀՀԿ-ական պատգամավոր Կարեն Բեքարյանը։

Կոմիտեի ստեղծումը և եվրոպական քաղաքներում գործողությունները փոխկապակցված են. ըստ երևույթին որոշիչ դեր է խաղում ՀՅԴ-ն իր լայն ցանցով։ Ակցիաները ողջունել են Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի 5 խմբակցություններից միայն 4-ը՝ «Ազատ Հայրենիք», ՀՅԴ, «Արդարություն», «Արցախի ժողովրդական ​կուսակցություն»։

Հատկանշական է, որ Արցախի խորհրդարանի խմբակցությունների ծավալուն հայտարարության մեջ ոչ մի խոսք չկա Արցախի կարգավիճակի, քաղաքական կարգավորման և Ռուսաստանի դերի մասին, որի զորքերը, նոյեմբերի 9-ի հայտարարության համաձայն, պարտավոր էին կանխել խաղաղ բնակչության նկատմամբ բռնությունը։ Մոսկվան ասում է, որ բռնություն չի եղել, և մարդիկ ինքնակամ լքել են իրենց տները, ինչին հայկական կողմից չեն առարկում: Միևնույն ժամանակ, Ռուսաստանը պահպանում է ռազմական ներկայությունը Արցախում՝ հայտարարելով, որ պայմաններ է նախապատրաստում արցախցիների «խաղաղ» վերադարձի համար Բաքվի իրավազորության տակ։

Թե ինչ պայմաններում ստեղծված կոմիտեն մարդկանց կվերադարձնի Արցախ, հայտնի չէ։ Կարելի է միայն ասել, որ Վարդան Օսկանյանը դեռևս արցախցիների գաղթից առաջ խոսում էր Ադրբեջանի կազմում Արցախի ինքնավար կարգավիճակի անհրաժեշտության մասին։ Իսկ ՀՅԴ ներկայացուցիչներն ասում են, որ եթե լինեն միջազգային երաշխիքներ և ինքնորոշման իրավունքի իրացում, հնարավոր է արցախցիների վերադարձը։

Սամվել Բաբայանի «Միասնական հայրենիք» խմբակցությունը վարում է առանձին քաղաքականություն, որը կապում են Փաշինյանի կուսակցության կուրսի հետ։ Ինքը՝ Սամվել Բաբայանը, բազմաթիվ հարցազրույցներում նույնպես խոսել է ինքնավարության կարգավիճակի մասին և չի պահանջում ռուսական զորքերի դուրսբերում։

Ավելին, ասում են, որ Սամվել Բաբայանը կապված է «վերադարձողների» որոշակի ցուցակների կազմման հետ։ «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում Արցախի բնակիչ Գիտա Խաչատրյանն ասաց, որ գրանցումը, ըստ լուրերի, սկսվել է, և պետք է հավաքվի մոտ 2500 մարդ։ Սամվել Բաբայանն ասաց, որ լսել է մարդկանց գրանցող «խմբերի բիզնես-գործունեության» մասին և հերքեց, որ ինքն էլ է ցուցակներ կազմում։ Նա կոչ է արել ստեղծել աշխատանքային խումբ, որն անմիջականորեն Բաքվի հետ կբանակցի ինքնավարության շուրջ։

Հիշեցնենք, որ ԱԺ նախագահ Դավիթ Իշխանյանի ձերբակալությունից հետո ԱԺ ղեկավարի ժամանակավոր պաշտոնակատար դարձավ Սամվել Բաբայանի խմբակցության պատգամավոր Գագիկ Բաղունցը։

Նկատենք, որ Արցախում ոչ մի քաղաքական ուժ չի պնդում Հայաստանի և Արցախի վերամիավորման մասին 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի որոշումը կյանքի կոչելու մասին։ Եթե ​​2024 թվականի հունվարի 1-ից լուծարվել է 1991 թվականին ստեղծված Արցախի Հանրապետությունը, ապա Արցախի կարգավիճակը որոշող միակ օրինական փաստաթուղթը՝ միացման մասին 1989-ի որոշումն է։

Սա խոստովանում են նաև Բաքվում, դրանից ելնելով պահանջում են փոխել Հայաստանի Սահմանադրությունը և հանել հղումները Անկախության հռչակագրին և 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի որոշմանը։

Արցախի Ազգային ժողովի խմբակցությունները, անտեսելով այս որոշումը և փնտրելով Արցախի խղճուկ և անօգուտ «ինքնավարությունը» Ադրբեջանի կազմում՝ ռուս-թուրքական սխեմայով, հերթական հանցավոր քայլն են անում։ Ըստ ամենայնի, այդ նպատակով են նրանց հրամայել մնալ մինչև 2025թ.։

Նաիրա Հայրումյան