Սումգայիթում Հայոց ցեղասպանության տարելիցին արցախցի վերլուծաբան Դավիթ Կարաբեկյանի հեղինակային հոդվածը
Անպատիժ հանցագործությունը նախադեպ է դառնում նորի համար։ Հետևողականություն չցուցաբերելով 1988թ. փետրվարի 25-28-ը Սումգայիթում Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման և դատապարտման հարցում, մենք ակամա պարարտ հող ստեղծեցինք 1990թ.-ին Օղակ գործողության և Բաքվում հայոց ցեղասպանության համար:
Ավաղ, մենք երբեք չկարողացանք հաղթահարել լռության շղարշը, և դա բերեց Արցախյան պատերազմին և գործնականում Հայաստանի շրջափակմանը, որը կարողացանք կասեցնել և ճեղքել ողջ հայ ժողովրդի տիտանական ջանքերի գնով։
Այսօր մենք կրկին դիվանագիտություն ենք խաղում և լռեցնում Արցախյան խնդիրը, մինչդեռ քաղաքական ղեկավարությունն արդեն «ընդունել» է 144 քառ. կմ հայկական տարածքի կորուստը։
Մենք և աշխարհը Անարի, Զիա Բունիաթովի, նրանց ռուս սազանդարների, Ադրբեջանի ԿԿի և Ժողովրդական ճակատի ղեկավարների հայատյաց կոչերին վերաբերվեցինք նույն հանդուրժողական և քաղաքական կոռեկտ ձևով։
Ի՞նչ ստացավ աշխարհը և կարո՞ղ է երրորդ համաշխարհային պատերազմ ստանալ լռության հերթական դավադրության արդյունքում: Հեշտությամբ։
Արցախում տեղի ունեցած ողբերգական իրադարձություններից և Կուրի աջ ու ձախ ափերին տեղի ունեցած հայկական ջարդերից հետո եղան Մերձդնեստրը, Չեչնիան, վրաց-հարավօսական և վրաց-աբխազական հակամարտությունները, հակամարտությունները Ուզբեկստանում, Տաջիկստանում, լարվածության սրումը Ղրղզստանում, հակամարտությունները նախկին Հարավսլավիայում.
Խորհրդային Միությունը և սոցիալիստական ճամբարը փլուզվեցին, և նրանց հետ փլուզվեցին երկբևեռ աշխարհը և երկու բլոկային զսպման համակարգը…
Նախկին ԽՍՀՄ տարածքում շուրջ 60 միլիոն մարդ բռնի տեղահանվեց։
Դժվար է դատել, թե Արցախը և նրա հանդեպ անարդարությո՞ւնն է դարձել համաշխարհային պայթյունի պատճառ, ավելի շուտ՝ այն դարձել է դետոնատոր, կամ, բժշկական լեզվով ասած՝ լոկուս-մինորիս՝ թույլ կետ, որի միջոցով բացահայտվել են մարմնի բոլոր հիվանդությունները։
Նա հիմա էլ այսպիսին է։