Կառավարության ժամին ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Աննա Գրիգորյանը Նիկոլ Փաշինյանին հարցրեց. «Ներքին Հանդում ռազմական էսկալացիայից հետո այս տարածքը անվանվեց Ռուսաստանի պատասխանատվության գոտի։ Այսինքն՝ Հայաստանի X տարածքը երրորդ երկրի պատասխանատվության գոտի՞ է։ Ի՞նչ մանդատ ունեն ռուսական սահմանապահ զորքերը Սյունիքում, ի՞նչ իրավական համաձայնագրի հիման վրա են նրանք այնտեղ և ինչի համար են պատասխանատու։ Արդյո՞ք մի երկիր (Ռուսաստանը) խոչընդոտում է մեկ այլ երկրի (ԵՄ) դիտորդական առաքելությանը Հայաստանի ինքնիշխան տարածքում։ Ո՞ւր է Հայաստանի իշխանությունը, մեր պետությունը պատասխանատվություն ունի՞»։
Նիկոլ Փաշինյանը ի պատասխան ասաց. «Կարող եմ ասել, որ տվյալ դեպքում ռուս սահմանապահների ներկայության մանդատ եւ պայմանագիր գոյություն չունի։ Եվ եթե սա նշանակում է, որ ռուս սահմանապահներն այնտեղ որեւէ անվտանգային գործառույթ չեն կարող իրականացնել, ենթադրվում է, որ սրանից պետք է արվեն նաեւ համապատասխան ենթադրություններ»։
Ըստ էության, Փաշինյանը Սյունիքում ռուսական զորքերը ճանաչել է օկուպացիոն ուժեր։ Եթե չկա մանդատ կամ պայմանագիր, և եթե Հայաստանի կառավարությունը ցանկալի չի համարում ռուսական զորքերի առկայությունը, ապա սա դասական օկուպացիա է։
ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան այսօր հայտարարել է, որ Ներքին Հանդի տարածքում ռուս զինվորականներ չկան։ «Հայկական կողմի հետ պայմանավորվածության համաձայն՝ 2021 թվականին այնտեղ տեղադրվել են ՌԴ ԱԴԾ սահմանային ծառայության ստորաբաժանումները»,- ասաց նա։
Հիշեցնենք, որ խոսքն այն մասին է, թե ինչպես 2020 թվականի դեկտեմբերին Բաքվի զորքերը գրավեցին Գորիս-Կապան ճանապարհը և անցակետեր տեղադրեցին այնտեղ՝ զավթելով Սյունիքի համայնքների հողերը։ Հայաստանը նրանց դիմադրություն չցուցաբերեց, իսկ Փաշինյանն իր ողջ պահվածքով ցույց տվեց, որ այս բոլոր քայլերը համաձայնեցված են «եռակողմ ձևաչափի» շրջանակներում։ 2020 թվականի նոյեմբերի 20-ին Փաշինյանը պաշտպանության նախարար նշանակեց Վաղարշակ Հարությունյանին, ով 2021 թվականի փետրվարի 22-ին հարցազրույց էր տվել ՌԻԱ Նովոստիին, որտեղից հայտնի դարձավ, որ «ռուս սահմանապահներին վստահված են լրացուցիչ գործառույթներ՝ ապահովելու անվտանգությունն ու պաշտպանությունը Ադրբեջանի հետ Հայաստանի Հանրապետության սահմանին»։ Թե ինչպես և ինչ փաստաթղթերով են վերապահված այդ գործառույթները, ոչ ոք այդպես էլ չի բացատրել։
Ո՛չ այն ժամանակ, ո՛չ էլ հիմա, երբ արդեն լիովին ակնհայտ է, որ ռուսական զորքերի ներկայությունը Սյունիքում անօրինական է, Փաշինյանի կառավարությունը չի պահանջել զորքերը դուրս բերել և տեղակայել պայմանագրով սահմանված վայրերում, այսինքն՝ Իրանի և Թուրքիայի հետ սահմանին։
«Ենթադրությունների» և այլ բաների մասին Փաշինյանի պատասխանը վկայում է այն մասին, որ «Ռուսաստանից անջատվելու» իմիտացիան ուղղված է Մոսկվայից էլ ավելի մեծ կախվածությանը և Հայաստանի իշխանության լիակատար իմպոտենցիայի «ապացույցին»։ Եթե Փաշինյանը ընդունում է, որ ռուսական զորքերը Սյունիքում ապօրինի են, որ դրանք ըստ էության օկուպացիոն ուժեր են, ապա տրամաբանական քայլը պետք է լինի զորքերը դուրս բերելու պահանջը։ Եթե չի հնչում, նշանակում է, որ Հայաստանի իշխանությունը նպաստում է օկուպացիային։
Նաիրա Հայրումյան
2024. Հիմնադիր՝ "ՄեդիաՍտեփ" ՀԿ, Երեւան, [email protected] Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Կայքի հրապարակումների օգտագործման ժամանակ հղումը Step1.am -ին պարտադիր է: