russia-artsakh.ru
«Ռուսաստանի տարածքում ավելի շատ հայեր են ապրում, քան Հայաստանում»: Նման առասպելական հայտարարություն է կրկին արել ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը։ Այս անգամ ուսումնական մարաթոնի շրջանակներում կազմակերպված դասախոսության ժամանակ։
«Գիտե՞ք, որ Ռուսաստանում ավելի շատ հայ է ապրում, քան Հայաստանում։ Եվ նրանք ռուսաստանցիներ են, և այստեղ իրենց լավ են զգում։ Եվ մենք սիրում ենք նրանց, և նրանք սիրում են մեզ»,- ասել է Դմիտրի Պեսկովը։ Նրա ելույթը հեռարձակվել է «Россия-24» հեռուստաալիքով։
Կրեմլի խոսնակն ընդգծել է, որ ռուսներն ու հայերն այսպես են ապրել դարեր շարունակ։ «Եվ հետևաբար մենք նաև բարձր ենք գնահատում Հայաստանի հետ հարաբերությունների բարձր որակը»,- եզրափակել է մամուլի քարտուղարը (https://dzen.ru/a/ZehOaf7yNzlH1oVe):
Այս հիմարության քաղաքական հետևանքների մասին կխոսենք ավելի ուշ:
Առայժմ անդրադառնանք Ռուսաստանի բնակչության մարդահամարի տվյալներին և որոշ վիճակագրության, որոնք մենք արդեն մեջբերել ենք մեր «Վերանայման հեքիաթներ պարոն Պեսկովից» հոդվածում (09/11/2023, http://russia-artsakh.ru/node/16368) .
ԽՍՀՄ 1989 թվականի մարդահամարի տվյալներով ՌՍՖՍՀ-ում պաշտոնապես բնակվում էր ազգությամբ հայ 532 հազար քաղաքացի։ Փաստորեն, մի փոքր ավելին, քանի որ Բաքվից, Սումգայիթից և ԱզԽՀ այլ քաղաքներից մինչ այդ արդեն Ռուսաստանի Դաշնություն ներխուժած հայ փախստականները պարզապես հաշվի չեն առնվել, քանի որ գրանցված չէին ՌՍՖՍՀ-ում։
Ի դեպ, Ռուսաստանի հայերից շատերը ոչ մի կապ չունեն ժամանակակից Հայաստանի հետ, ինչպիսիք են, օրինակ, Օսմանյան կայսրությունից ցարական ժամանակների վերաբնակիչները՝ համշենցի հայերը, կամ Ղրիմի բնակիչները և «չերքեզ հայերը» (Չերքեզ), ով ապրում էին այդ կողմերում ռուսների գալուց շատ առաջ։
2002 թվականի մարդահամարի տվյալներով Ռուսաստանի Դաշնությունում բնակվում էր 1 միլիոն 130 հազար հայ։
2010 թվականի մարդահամարի արդյունքներով եղել է 1 մլն 182 հազ. հայ։ Այսինքն՝ աճը 1989-2010 թթ. կազմել է մոտավորապես 650 հազ., հիմնականում միգրացիայի հաշվին։
2021 թվականի մարդահամարն ավելի ցածր ցուցանիշ է տվել՝ 946 հազ. Բայց փորձագետները գիտեն, թե ինչպես և ինչ պայմաններում (Covid և այլն) է իրականացվել այս մարդահամարը, և որ 17 միլիոն հարցվածներ ընդհանրապես չեն նշել իրենց էթնիկ ծագումը։
Այնուամենայնիվ, նույնիսկ հաշվի առնելով հայկական սեզոնային միգրացիայի առկայությունը (որը նվազել է Covid-ի և 2020 թվականի պատերազմից հետո), դժվար է պատկերացնել, որ Ռուսաստանի Դաշնությունում հայերի առավելագույն թիվը գերազանցի մոտ 1,5 միլիոն մարդ, ներառյալ ոչ միայն քաղաքացիների ու բնակիչների, այլեւ սեզոնային միգրանտների (ոչ միայն Հայաստանից, այլեւ Վրաստանից)։
Մինչդեռ եթե ոմանք, ինչպես պարոն Պեսկովը, պնդում են, որ Ռուսաստանի Դաշնությունում ավելի շատ հայեր կան, քան Հայաստանում, պետք է նկատի ունենան առնվազն… 3 միլիոն հայ Ռուսաստանում։
Որտեղի՞ց է Ռուսաստանի Դաշնությունում 3 միլիոն հայ:
Սակայն այս ֆանտաստիկ գաղափարախոսությունները ամենևին էլ Պեսկովին չեն պատկանում, այլ Կրեմլի նախկին գաղափարախոսներին։ Ռեգնում գործակալության նախկին ղեկավար Մոդեստ Կոլերովի հետ 2021 թվականի հուլիսին տված հարցազրույցից.
«Իր տարածքը պաշտպանելու համար Հայաստանը պետք է միանա Ռուսաստանի հետ միութենական պետությանը։ Հայաստանին սա պետք է։ Բայց խնդիրն այն է, որ Ռուսաստանում արդեն ավելի շատ հայ է ապրում, քան Հայաստանում։ Ռուսական հասարակության բացարձակ մեծամասնության համար Հայաստանի՝ որպես պետության խնդիր գոյություն չունի։
Կարելի է պատկերացնել մի իրավիճակ, երբ Հայաստանում, ինչպես Լատվիայում, կարող է սկսվել լայնածավալ հայաթափում։ Հայաստանում կարող են մնալ թոշակառուներն ու չինովնիկները։ Ես լիովին պատկերացնում եմ մի իրավիճակ, երբ Հայաստանում կմնան միայն թոշակառուներն ու Փաշինյանը (https://www.golosarmenii.am/article/123461/kolerov-pashinyan-ne-gotov-pojti-na-istoricheskoe-dlya-armenii-reshenie):
Նրանք, ում համար պարզ չէ, թե ինչի մասին է խոսում Կոլերովը, պետք է նորից կարդան մեջբերումը և ուշադրություն դարձրեք նրա առաջին արտահայտությանը՝ միութենական պետություն։
Կամ ահա ևս մեկ «փորձագետ»՝ «ՌԻԱ Նովոստի»-ի պաշտոնական քարոզիչ Պյոտր Ակոպովը (ՌԴ պաշտոնական մամուլում հատկապես գնահատվում են հայկական ազգանուններով «սուլիչները»). «Բուն Ռուսաստանում Հայաստանի նկատմամբ վերաբերմունքը բարդ է, պարզապես այն պատճառով, որ Ռուսաստանում ավելի շատ հայեր են ապրում, քան հենց Հայաստանում։ Եվ սա վիճակագրություն չէ, այլ պատմական ճակատագիր։ Փաստորեն, հայերը ընկալվում են որպես Մեծ Ռուսաստանի ժողովուրդներից մեկը՝ կայսերական, խորհրդային և ներկա, և հետևաբար նրանց նկատմամբ առաջնային վերաբերմունքը որպես ժողովուրդ է, այլ ոչ թե որպես պետություն։ Իսկ այն, որ հայկական պետականությունը հայտնվել է այսօրվա Ռուսաստանի սահմաններից դուրս, ընկալվում է որպես անհասկանալի թյուրիմացություն, ԽՍՀՄ փլուզման հետևանք, այլ ոչ որպես պատմական օրինաչափություն» («Աղետի իրավունք. Ռուսաստանը պարտք է Հայաստանին». 09/ 26/23, https://ria .ru/20230926/armeniya-1898576110.html):
Խնդրում ենք նկատի ունենալ, Ակոպովն ու Կոլերովը ոնց որ նույն ուսումնական ձեռնարկի համաձայն են խոսում։ Իսկ հոդվածի վերնագիրն էլ «ճիշտ» է՝ մերկացնելով սրիկաներին՝ «Աղետի իրավունքը» (ինչպես նաև մոդայիկ «ինքնալուծարումը»։ Այս մասին գրել ենք նաև. “Հայաստանի լիկվիացիաորպես վարձու հեղինակների իդեաֆիքս» 04.02.24, http:// russia-artsakh.ru/node/17783): Նկատեք, դա գրված էր սեպտեմբերի վերջին՝ Լեռնային Ղարաբաղի հայ ժողովրդի էթնիկ զտումների և տեղահանության օրերին։
Այնպես որ, «Ռուսաստանում ավելի շատ հայ է ապրում, քան Հայաստանում» հիմար անհեթեթությունը՝ քողարկում է։
Ըստ էության, նպատակաուղղված հարձակում է կատարվում հայազգի ռուս քաղաքացիների և, ընդհանրապես, Հայաստանի և Արցախի ռուս բարեկամների համախմբված արձագանքի հնարավորության վրա՝ ի պատասխան թուրք-ադրբեջանական ջիհադիստական եռյակի՝ Արցախը վերջնականապես կլանելու ցանկության գրավել Հայաստանի տարածքները և ոչնչացնել նրա պետականությունը։
Իսկ դուք, ռուսաստանցի հայեր, նստեք և մի օրորեք նավակը, մենք ինքներս կվերափոխենք ամեն ինչ Անդրկովկասում։
«Նրանք ռուսաստանցիներ են, և այստեղ իրենց լավ են զգում»,- ռուսաստանցի հայերի մասին ասում է պարոն Պեսկովը։
Ի դեպ, ի տարբերություն Ռուսաստանի և հայերի, ԱՄՆ-ում իրականում շատ ավելի շատ իռլանդացիներ են ապրում, քան բուն Իռլանդիայում, պատմականորեն այդպես է եղել։ Կարծում եմ, որ իռլանդացիները երջանիկ են ԱՄՆ-ում, բայց արդյոք դա նշանակո՞ւմ է, որ նրանք պատրաստ են վաճառել իրենց պատմական հայրենիքը հանուն ԱՄՆ նախագահի որոշ ակնթարթային կոմբինացիաների։
«Եվ մենք սիրում ենք նրանց, և նրանք սիրում են մեզ», – շարունակեց Դմիտրի Պեսկովը:
Ես չգիտեմ, թե ում է սիրում պարոն Պեսկովը և ով է սիրում նրան, բայց այս հոդվածի հեղինակը, որը ծնունդով ռուսաստանցի է, ակնհայտորեն պարոն Պեսկովին չի կապում Ռուսաստանի կամ նրա իրական շահերի հետ։ Ավելի շուտ Էրդողանի ու Թուրքիայի շահերի հետ։
Կարծում ենք նաև, որ ռուսաստանցի հայերի հայրենասիրությունը չի ենթադրում նրանց աջակցությունը Արցախի և Հայաստանի շահերը հանձնելու մի բուռ ռուս օլիգարխների շահերին, որոնք առևտուր են անում նավթով ու գազով և վաճառում իրենց պատմական դաշնակիցներին։
Ալեքսանդր ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ
