Նիկոլ Փաշինյանը, Էնթոնի Բլինկենը և Ուրսուլա ֆոն Դեր Լեյենը կհանդիպեն ապրիլի 5-ին Բրյուսելում։ Այս մասին օրեր առաջ հայտարարեց Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը՝ նշելով, որ նախատեսվում է քննարկել Հայաստանի, ԵՄ-ի և ԱՄՆ-ի միջև եռակողմ համագործակցության ուղիները։

Դժվար չէ կռահել, թե ինչ է «առաջարկվելու» Հայաստանին այս հանդիպմանը՝ Ալմա-Աթայի հռչակագրի հիման վրա «սահմանազատում», այսինքն՝ Իրանի հետ սահմանի “փակում”, Ռուսաստանի հետ հաղորդակցության ապահովում ոչ թե Վրաստանի, այլ Ադրբեջանի տարածքով, և ֆորմալ “Հայաստանի” «ելքը» դեպի արտաքին աշխարհ բացառապես Թուրքիայի միջոցով։ Այն, ինչի մասին Փաշինյանն է խոսում՝ Հայաստանը պետությունից «խաչմերուկի» վերածելը։

Փաշինյանը հիմա ասում է, որ Հայաստանը (նկատի ունի իրեն) այլ այլընտրանք չուներ, և մենք ի սկզբանե դատապարտված էինք։ Իսկ հիմա, իբր, նա փորձում է գոնե պետականությունը պահպանել, թեկուզ դա էլ է հարցականի տակ։

Հայաստանն այլընտրանք ունե՞ր. “եթե”-ներով խոսալը, ինչպես գիտեք, անշնորհակալ գործ է, բայց կան փաստեր։

Ժամանելով 2022 թվականի սեպտեմբերի 17-ին Հայաստան (Ջերմուկի ուղղությամբ տեղի ունեցած ագրեսիայից մի քանի օր հետո), ԱՄՆ Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատի նախագահ Նենսի Փելոսին ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է.

«Մեր հիմնադիր հայրերը 1787 թվականին Սահմանադրության օրը ժողովրդավարությունը գերադասեցին ավտոկրատիային: Սերունդների ընթացքում մենք պաշտպանել ենք այս ընտրությունը։ Այսօր ԱՄՆ-ից մինչև Ուկրաինա, Թայվան և Հայաստան աշխարհը կանգնած է ժողովրդավարության և ավտոկրատիայի միջև ընտրության առաջ, և մենք պետք է նորից ընտրենք ժողովրդավարությունը»:

Նա նաև հարցրել է, թե ինչ է ուզում Հայաստանը և ինչպես կարող է օգնել նրան Միացյալ Նահանգները։ Հայաստանի իշխանությունները քմծիծաղով անտեսեցին Փելոսիի խոսքերը և նրա հարցը՝ այդպես էլ չհնչեցնելով, թե ինչ է ուզում Հայաստանը։

Արդյունքում՝ 2022 թվականի դեկտեմբերին սկսվեց Արցախի շրջափակումը, հայտնվեց «Ալմա-Աթայի հռչակագրի» մասին թեզը, Հայաստանն ու ԱՄՆ-ն ոչինչ չարեցին շրջափակումը ճեղքելու համար, 2023 թվականի սեպտեմբերին՝ Ռուսաստանի, Միացյալ Նահանգների եւ ԵՄ ներկայացուցիչները հավաքվեցին Ստամբուլում և, փաստորեն, “դոբրո” տվեցին Արցախի ցեղասպանության և բռնագաղթի համար, որից հետո Իսրայելն անմիջապես սկսեց Գազայի տեղահանումը։

Հիմա, երբ Փաշինյանը խոսում է Տավուշի և Հայաստանի այլ մարզերի ռազմավարական տարածքների հանձնման, պատերազմի վտանգի մասին, ԱՄՆ-ն և ԵՄ-ն հիշեցնում են Ալմա-Աթայի հռչակագիրը, թեև Ուկրաինայի և Իսրայելի դեպքում պնդում են ինքնապաշտպանության իրավունքը։

Փելոսիի Հայաստան և Թայվան այցից մեկուկես տարի անց Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Մայքլ Մաքքոլը խոսում է «Ուկրաինային, Իսրայելին և Թայվանին» աջակցելու մասին օրենքը քվեարկության դնելու մասին, այլ ոչ թե «Ուկրաինային, Թայվանին և Հայաստանին», ինչպես առաջարկել էր Փելոսին:

Փաշինյանն ասում է, որ ցանկանում է «պատմական Հայաստանը» վերածել «իսկական Հայաստանի», բայց, ըստ երևույթին, Հայաստանը վերածում է պատմության։

Պետական ​​կառույցների միջոցով միգրանտների հոսքի նկատմամբ վերահսկողությունը բարելավելու ուղղությամբ աշխատանքները կարող են արագանալ Կրոկուսի քաղաքապետարանում տեղի ունեցած ահաբեկչությունից հետո, РИА Новости-ին հայտնել է ՌԴ ԱԳՆ-ի աղբյուրը։

«Միգրանտների հոսքը ահաբեկչությունից առանձին խնդիր է, այն համակարգված կերպով դիտարկվել է պետական ​​կառույցների կողմից վերջին տարիներին: Մենք խոսում ենք գործընթացին ավելի շատ կազմակերպվածություն ավելացնելու և այցելուների կողմից մեր միգրացիոն օրենսդրությանը համապատասխանության նկատմամբ վերահսկողության ավելացման մասին: Ըստ երևույթին, Crocus-ում տեղի ունեցած ողբերգությունը կազդի այս աշխատանքի վրա՝ այն արագացնելու համար»,- ասել են գործակալությանը։

Այն, որ միգրանտների հետ աշխատանքն կկոշտացվի, խոսվում է այն բանից հետո, երբ Ռուսաստանը սկսեց զանգվածաբար հավաքագրել միգրանտներ, հիմնականում Կենտրոնական Ասիայից, Ուկրաինայի հետ պատերազմի համար: Սրանք «ամենաէժան» վարձկաններն են, քանի որ նրանց հավաքագրում են ոչ թե մեծ գումարի, այլ «պատժի կրելու համար»։ Միգրանտների հետ ավելի կոշտ աշխատանքը կհանգեցնի նրան, որ նրանց ավելի հաճախ «կբռնեն խախտումների համար», նույնիսկ ռուսերենի չիմացության համար և կստիպեն «պատիժը կրել» Ուկրաինայում։

Միջազգային փորձագետների կարծիքով՝ Մոսկվայի այս քաղաքականությունը հանգեցնում է նրան, որ արմատական ​​իսլամիստական ​​կազմակերպությունների համար ավելի հեշտ է դարձել Ռուսաստանում միգրանտների հավաքագրումը։ Կենտրոնական Ասիայի միգրանտների համար նախընտրելի է գրանցվել իսլամական կազմակերպությունում, քան պատերազմել Ուկրաինայում։

Սակայն միգրանտների հետ ավելի կոշտ աշխատանք կուղղվի ոչ միայն Կենտրոնական Ասիայի երկրների դեմ։ Ինչպես բազմիցս զգուշացրել են ռուս պաշտոնյաներն ու քարոզիչները, «Ռուսաստանում ավելի շատ հայեր են ապրում, քան Հայաստանում»: Նրանք դա ասել են Հայաստանի իշխանության քայլերի առնչությամբ, որոնք ներկայացվում են որպես «պոկում Ռուսաստանից»։

Իրականում այս քայլերը Մոսկվայի հետ համաձայնեցված նախապատրաստություններ են Ռուսաստանի՝ տարածաշրջանից դուրս գալու համար՝ առավելագույն վնաս հասցնելով Հայաստանին։ Որպես «փոխհատուցումներից» մեկը որոշ ռուսական շրջանակներ դիտարկում են ոչ միայն հայկական պետության լուծարումը, այլև հայերի ունեցվածքի օտարումը, որը նրանք կթողնեն Ռուսաստանում «վտարումից» և ջարդերից հետո։

Հատկանշական է, որ Ռուսաստանում նման վերաբերմունք դրսևորվում է միայն հայերի նկատմամբ։ Սկսենք նրանից, որ չնայած տպավորիչ թվին, հայերը Ռուսաստանում ոչ միայն չունեն «ինքնավար հանրապետություն» (ի տարբերություն, ասենք, հրեական ինքնավար օկրուգի), այլև որևէ կերպ ներկայացված չեն երկրի ղեկավարության մեջ։ Ավելին, հայկական ազգանունները հիշատակվում են միայն ռուսական «մեծապետության» և գաղութատիրության համատեքստում՝ Սիմոնյան, Կուրգինյան, Քեոսայան, ինչը ռուս հասարակության մեջ բնական թշնամանք է առաջացնում հայերի նկատմամբ։

Բացի այդ, Ռուսաստանը հայերին վախեցնում է մեծ համայնքի առկայությամբ, թեև Ուկրաինայի պատերազմը չի խանգարում միլիոնավոր էթնիկ ուկրաինացիների ապրել Ռուսաստանում:

Հիշվում է, Ղրիմի կամրջի պայթեցումը նույնպես կապվել էր հայերի հետ (ի դեպ, այդպես էլ չպարզվեց, թե ինչ եղավ նրանց հետ)։ Ահաբեկչությունը Կրոկուսում, որը պատկանում է Ալիևի նախկին խնամուն, ինչպես ասում են՝ լեռնային հրեա Աղալարովը, չկարողացան կապել հայերի հետ։ Բայց դեռ ամեն ինչ «կորած» չէ։ Ամերիկացիները զգուշացնում են նոր ահաբեկչությունների մասին. Իսկ Ռուսաստանի և Ուկրաինայի սահմանային քաղաքը դեռ մնում է Արմյանսկը։

Տավուշի շրջանի Կիրանց գյուղում իրավիճակը արտաքինից հանգիստ է, բայց ներքին մտահոգություն կա մարդկանց մեջ։ Այդ մասին գյուղից հայտնում է Step1.am-ի թղթակիցը։

Մարդիկ կասկածանքով եւ անվստահությամբ են վերաբերվում «հյուրերին», այդ թվում լրագրողներին, ասելով, որ հաճախ նրանք ներքին քննարկումներն ու կարծիքներն ներկայացնում են այլ լույսի տակ, ինչից օգտվում է թշնամին։

Զգոնությունյունը նկատելի է մարդկանց մեջ, թեկուզ բոլորը միանշանակ ասում են, որ նպատակ չունեն լքել գյուղը, եւ կապրեն այստեղ, քանի որ դա իրենց տունն է։

Իսկ ինչ վերաբերում է այն տարածքներին, որոնք, ըստ ՀՀ կառավարության, ադրբեջանական են եւ պետք է հանձնվեն, ապա գյուղացինեը հիշում են 1990-ականները, երբ այդ տարածքներում բնակվող քոչվորնեը իսկական պատուհաս են դառել Կիրանց գյուղի համար՝ անասուն էին գողանում, ռմբակոծում էին։

Շատ լավ հիշում են Կոլցո գործողությունը, երբ ռուսների հետ միասին փորձում էին զինաթափել գյուղացիներին, ֆիդայիներին հավաքել-տանել, եւ գյուղը ոտքի է կանգնել ու պաշտպանել։

Մարդիկ գտնում են, որ ի վերուստ այդ հողը հայկական էր, եւ այն, որ ադրբեջանցիների քոչերը եկել ժամանակավոր բնակվել են այնտեղ, բազմացել, փոխել ժողովրդագրությունը, ամենեւին չի նշանակում, որ դա իրենց հողն է։