Խաչմերուկ, որը կարող է միջանցք դառնալ. Տոկաևը մեկնում է Հայաստան իրանական ճգնաժամի պայմաններում

Ղազախստանի նախագահ Տոկաևը Հայաստան կժամանի ապրիլի 15-ին։ «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում նա հայտարարեց Աստանայի՝ Արարատում և Արագածոտնում (այսինքն՝ Թուրքիայի ներկայիս սահմանին) պատվավոր հյուպատոսություն բացելու մտադրության մասին, ինչպես նաև քննարկելու Հայաստանը խաչմերուկի վերածելու Փաշինյանի առաջարկած ծրագիրը։ Նա վերապահում արեց, որ «բոլոր շահագրգիռ կողմերը պետք է փոխընդունելի պայմանավորվածություններ ձեռք բերեն տարածաշրջանում հաղորդակցությունների հետագա ապաշրջափակման վերաբերյալ»՝ չնշելով, որ հաղորդակցությունները պետք է բացվեն խստորեն յուրաքանչյուր երկրի ինքնիշխանության և իրավասության սկզբունքի հիման վրա։

Միևնույն ժամանակ, իրանական ճգնաժամի սրման հետ կապված, Գերմանիայի ԱԳՆ-ն նախազգուշացրել է, որ «Մերձավոր Արևելքի տարածաշրջաններում սրումը կարող է ազդել ցամաքային, օդային և ծովային տրանսպորտային ուղիների վրա, ինչը կհանգեցնի դեպի Իրան մուտքի և ելքի հնարավոր սահմանափակումների»։

«Խաչմերուկը», որին Փաշինյանը ցանկանում է վերածել Հայաստանը, ներառում է երկու հիմնական ուղղություն՝ Իրան-Հայաստան-Վրաստան և Ադրբեջան-Հայաստան-Թուրքիա։ Բեռլինը զգուշացնում է, որ Իրանի ճգնաժամը կարող է հանգեցնել Իրան մուտք գործելու կամ դուրս գալու սահմանափակումների, այսինքն՝ հայ-իրանական սահմանի փակմանը։ Բացի այդ, ռուս-թուրքական դաշինքը կարող է օգտվել իրավիճակից և դեպի Թուրքիա միջանցք «բացել»։ Տոկաևի հայտարարությունները վկայում են հենց նման սցենարի հավանականության մասին, որը «խաչմերուկը» կվերածի «միջանցքի»։

Իրանը, որը թույլ տվեց Արցախը և Իրանի հետ սահմանամերձ տարածքները վերածել ռուս-թուրք-իսրայելական պլացդառմի Իրանի և Հայաստանի դեմ, քաղում է «ռազմավարական համբերության» իր դարավոր քաղաքականության պտուղները։

Դժվար է կանխատեսել, թե ինչ արդյունք կունենա իրանա-իսրայելական ուղիղ բախումը, սակայն ցանկացած ելքով գրավման իրական սպառնալիքի տակ են հայտնվելու ոչ միայն Սյունիքն ու Վայոց ձորը, այլև Արարատն ու Արագածոտնը։ Տոկաեւը վկա։

Առավել եւս, եթե Փաշինյանը իրականացնի «Ղազախի շրջանի» 4 գյուղերը հանձնելու և Հայաստան-Վրաստան գազատարի ու ճանապարհը փաստացի փակելու իր մտադրությունը։ Արդեն գրել ենք, որ Տավուշում կրկնվում է արցախյան սցենարը՝ կոմունիկացիաների արգելափակում, ագրեսիա, տեղահանություն և օկուպացիա։ Որից հետո կարող է անհրաժեշտ լինել երրորդ «միջանցքը»:

«Այլընտրանքային նախագծեր» խմբի անդամ Վահե Հովհաննիսյանը կարծում է, որ նույն իրավիճակը եղել է 20-րդ դարի սկզբին. «ներկայիս իշխանությունը հայ ժողովրդի համար բառացիորեն նոր միջանցք է ստեղծում՝ Դեր Զորի կամ Լաչինի օրինակով»։ Ղազախստանն արդեն անցել է հետախուզության։