Ղազախների՞ց կսկսվի Հայաստանի թուրքացումը

Մատենադարանի ֆոնին, որտեղ Ալեն Սիմոնյանը Տոկաևի ցույց է տվել ձեռագրեր ղպպչակյան լեզվով, այդ թվում՝ հայատառ

Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևի այցը Հայաստան հակասական էմոցիաներ առաջացրեց հայ հասարակության շրջանում։

Ոմանք կարծում են, որ Տոկաևը, ով ողջունել է “ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության վերականգնումը”, իսկ իրականում՝ ագրեսիան Արցախի Հանրապետության և նրա ժողովրդի ցեղասպանությունը, չպետք է ընդունվի Հայաստանում պետական ​​մակարդակով։ Մյուսներն ասում են, որ Տոկաևը «բարի նպատակներով» չի գալիս և, օգտվելով Հայաստանի իշխանության թուլությունից, փորձում է օգուտներ «պոկել» իր երկրի համար։ Մյուսները՝ որ Հայաստանը պետք է բարեկամ լինի բոլորի հետ, որպեսզի կարողանա գոյատևել դինամիկ փոփոխվող աշխարհում և այլն։

Ինչո՞ւ են այդքան տարբեր կարծիքներ մի երկրի մասին, որն աշխարհում զբաղեցնում է տարածքով իններորդ տեղը, ունի օգտակար հանածոների և այլ բնական ռեսուրսների հսկայական պաշարներ և զգալի քաղաքական վարկանիշ միջազգային ասպարեզում:

Փորձենք հասկանալ Ղազախստանի նկատմամբ նման “տարընթերցումը”։

Ղազախստանը ի սկզբանե ակտիվորեն մասնակցել է ԱՊՀ հիմնադրման աշխատանքներին և ստեղծմանը։ Ղազախական կողմի նախաձեռնությամբ 1991 թվականի դեկտեմբերի 21-ին Ալմաթիում կազմակերպվեց գագաթնաժողով և ստորագրվեց Ալմաթիի հռչակագիրը։

1992 թվականի մարտի 2-ին Ղազախստանի Հանրապետությունը միաձայն ընդունվեց ՄԱԿ, 1992 թվականի հունվարի 30-ին միացավ ԵԱՀԿ-ին, իսկ 1995 թվականին դարձավ Իսլամական համագործակցության կազմակերպության անդամ, որը բաղկացած է հիմնականում արաբական երկրներից։ Ղազախստանը 2002 թվականին ՀԱՊԿ ստեղծման մասին համաձայնագիրը ստորագրած առաջին 6 երկրների թվում էր։

Ղազախստանի արտաքին քաղաքականությունն առաջին հերթին ուղղված է Ռուսաստանին, Չինաստանին, ԱՄՆ-ին, ԵՄ-ին և արաբական երկրներին։

90-ականներին Ղազախստանը Ռուսաստանի հետ միասին հանդես էր գալիս որպես միջնորդ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործում։ Ելցինի հետ Ստեփանակերտ է եկել նաեւ Նազարբաեւը։

Այսօր Ղազախստանը նույնպես Եվրասիական տնտեսական միության խոշոր երկրներից է։

Ինչպես տեսնում ենք, այս երկիրը վարում է բազմավեկտոր արտաքին քաղաքականություն, համագործակցում է այն երկրների հետ, որոնք էական դեր ունեն համաշխարհային գործերում։ Բայց երկրի գործունեությունը դրսևորվում է նաև տնտեսական առումով, ինչին նպաստում է նաև մի կողմից Ռուսաստանի և Չինաստանի, մյուս կողմից՝ հետխորհրդային տարածքի երկրների միջև աշխարհագրական դիրքը։

Ի՞նչը բերեց մի երկրի նախագահին, որն ակնհայտորեն աջակցում է Արցախի հայ բնակչության օկուպացիայի և ցեղասպանության և հայկական պետականության վերացմանն ուղղված ռուս-թուրք-ադրբեջանական ծրագրերին, մի այլ երկիր, որի վարչապետ Փաշինյանը կասկածի տակ է դնում Հայաստանի գոյության օրինականությունը և կոչ է անում դա վերածել «խաղաղության խաչմերուկի»։ Եւ ինչո՞ւ է Ղազախստանը երկու հյուպատոսական գրասենյակ բացում Արարատում և Արագածոտնում` Թուրքիայի հետ սահմանին:

Դատելով ղազախ վերլուծաբանների կարծիքներից՝ «Միջին միջանցքը չափազանց կարևոր է Ղազախստանի համար, իսկ Ադրբեջանից Թուրքիա ամենաարդյունավետ երթուղին կարող է անցնել Հայաստանի տարածքով»։

Սրանով կարելի է եզրափակել համագործակցության ամրապնդման, Հայաստանի և Ղազախստանի միջև հարաբերությունների զարգացման և տարածաշրջանում խաղաղության ու կայունության ապահովման մասին պաթետիկ հայտարարությունների ցանկը։

Տոկաևն առաջարկում է Երևանին մոռանալ Արցախի մասին (ինչը անում են Հայաստանի իշխանությունները նույնիսկ առանց նրա խորհրդի), հաշտվել արցախահայության բոլոր իրավունքների ոտնահարման հետ, ընդհանրապես մոռանալ դրանք և արագ անցնել Հայաստանի տարածքով Ղազախստանը, Թուրքիան և Ադրբեջանը կապող «ամենաարդյունավետ ճանապարհի» ստեղծմանը։

Բանակցությունների արդյունքում Քասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը և Նիկոլ Փաշինյանը երկու երկրների կառավարությունների միջև ստորագրել են միգրացիոն ոլորտում համագործակցության մասին համաձայնագրեր, քաղաքացիների ճանապարհորդության և կեցության ընթացակարգերի վերաբերյալ, միջազգային ավտոմոբիլային տրանսպորտի մասին համաձայնագրում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին արձանագրություն, փոխըմբռնման հուշագիր ավիացիոն իշխանությունների միջև։

Ըստ ամենայնի, «Արևմտյան Ադրբեջանում» նախ կբնակվեն  «երրորդ երկրի քաղաքացիները»՝ ղազախները, և Հայաստանի թուրքացումը կդառնա ժամանակի հարց։

NO COMMENT:

Մարգարիտա Քարամյան