Մի քանի շաբաթ առաջ հայտարարված Բլինքեն-ֆոն դեր Լեյեն-Փաշինյան հանդիպումը կայացավ՝ ջարդուփշուր անելով դրա շուրջ կառուցված բոլոր պատրանքները։

Հակառակ կանխատեսումների, հանդիպման հրապարակային մասում (ոչ հրապարակային հատվածում նույնպես, ըստ ամենայնի) խոսք չկար քաղաքականության կամ ռազմական ոլորտի մասին։

Ոչ մի խոսք այն մասին, որ վեց ամիս առաջ հայկական Արցախը ենթարկվել է ագրեսիայի՝ բնիկ բնակչության լիակատար տեղահանությամբ։

Ոչ մի խոսք «հակամարտության ուժային լուծման» Բաքվի «իրավունքի» մասին։

Ոչ մի խոսք Հայաստանի սահմանների իրավական հիմքի մասին։

Ոչ մի խոսք Հայաստանին զենքի մատակարարումների մասին.

Ոչ մի խոսք ԵՄ-ին կամ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու Հայաստանի հայտի մասին։

Ոչ մի խոսք ՀԱՊԿ-ից, ԵԱՏՄ-ից և Ռուսաստանի հետ պայմանավորվածություններից Հայաստանի դուրս գալու մասին։

Ոչ մի խոսք օկուպացված Արցախում ռուս խաղաղապահների ու ռուս-թուրքական կենտրոնի մասին։

Ընդամենը մի քանի տասնյակ միլիոն դոլար՝ Փաշինյանի իշխանությունը պահպանելու համար.

Արևմտյան քաղաքական գործիչները ակնհայտորեն մանրացրել են, որպես «աշխարհաքաղաքական հաղթանակ Ռուսաստանի հանդեպ» ներկայացնելով Փաշինյանի հրավերը Բրյուսել և խոստումը ֆինանսավորել «ժողովրդավարացումը» և Փաշինյանի անձնական իշխանությունը։ Գործը հասավ Բլինքենի հայտարարությանն այն մասին, որ պետք է օգտվել “հայ ժողովրդի և նրա առաջնորդների ընտրությունից”: Սա ուղղակի աջակցություն Փաշինյանին։ Ո՞վ, Փաշինյանից բացի, կարող է շարունակել խարխլել տարածաշրջանային հավասարակշռությունը, որը կառուցված է հայկական պետականության առկայության վրա։

Բառացիորեն Բրյուսելում հանդիպման նախօրեին հրապարակվել են հարցումների արդյունքները, որոնց համաձայն՝ Փաշինյանի և Ռուսաստանի վարկանիշները կատաստրոֆիկ նվազում են։ Այս համատեքստում հանդիպումը նման է Փաշինյանի իշխանության պահպանմանը և Հայաստանում ազգային իշխանության ձևավորումը կանխելուն։

Փաշինյանն ու Բլինքենը վստահորեն խոսեցին «խաչմերուկի» մասին, ինչը նշանակում է կոնսենսուս Հայաստանը առանց պետականության տարանցիկ տարածք դարձնելու հարցում։ Ինչ վերաբերում է Արցախին, ապա այն քննարկվել է միայն 100 հազար բնակիչների «ինտեգրման» համատեքստում, որոնց որպես “բլիթ” «արժանապատիվ բնակարաններով» ապահովելու օգնություն են խոստացել։ Այլ կերպ ասած՝ ԱՄՆ-ն և ԵՄ-ն բացահայտորեն ճանաչեցին հակամարտությունը ուժով «կարգավորելու» Մոսկվայի, Բաքվի, Անկարայի և Փաշինյանի իրավունքը։

 

Տիտաններ են, ինչ խոսք:

Բրյուսելում կայանալիք ՀՀ–ԵՄ–ԱՄՆ եռակողմ հանդիպմանն ընդառաջ Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենը հայտարարել է, որ ԵՄ-ն խոստացել է ուս ուսի կանգել Հայաստանի կողքին եւ այսօր այդ խոստումը կատարում է։ Ինչպես հաղորդում է «Արմենպրես»-ը, Ուրսուլա Ֆոն դեր Լայենն այս մասին ասել է Փաշինյան-Բլինքեն-Ֆոն դեր Լայեն հանդիպմանը նախորդած ասուլիսի ժամանակ։

Բրյուսելում «Արմենպրես»-ի թղթակցի փոխանցմամբ՝ Ֆոն դեր Լայենը նշեց, որ Հայաստանի հետ գործընկերության տեսլականը կյանքի կկոչվի Հայաստանի դիմակայունությանը նպաստելու ծրագրի միջոցով։ «Մենք ներդրումներ կանենք, որպեսզի Հայաստանի տնտեսությունն ու հասարակությունն ավելի ամուր լինեն և ցնցումների նկատմամբ կայուն», – ասաց Եվրահանձնաժողովի նախագահը՝  նշելով 270 մլն եվրո դրամաշնորհի մասին, որը կօգնի հատկապես փոքր եւ միջին ընկերություններին։

Ֆոն դեր Լայենի խոսքով՝ ԵՄ-ն Հայաստանում ներդրումներ կանի հատկապես ենթակառուցվածքային նախագծերում՝ մասնավորապես Սեւ ծովի էլեկտրական մալուխի նախագծում, ինչպես նաեւ վերականգնվող էներգիայի արտադրության մեջ։

Ուրսուլա Ֆոն դեր Լայենը ողջունեց Հայաստանի կառավարության «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը եւ նշեց՝ ԵՄ-ն կուսումնասիրի նաեւ միջսահմանային տրանսպորտը, երբ պայմանները թույլ տան։

Եվրահանձնաժողովի նախագահը խոսեց աջակցության նոր փաթեթի՝  Հայաստանի համար Եվրոպայի տնտեսական եւ ներդրումային ծրագրի մասին։ «Այն արդեն կես միլիարդ եվրո է մոբիլիզացրել ներդրումների համար։ Սա հրաշալի նորություն է, եւ մենք կարող ենք ավելին անել։ Ահա թե ինչու վերջերս գործարկեցինք ներդրումների համակարգման հարթակը, որպեսզի կարողանանք բացահայտել նոր նախագծեր եւ արագացնենք իրականացումը», – ասաց Ֆոն դեր Լայենը։

Եվրահանձնաժողովի նախագահը ողջունեց Հայաստանի ժողովրդավարական բարեփոխումներին միտված ջանքերը՝ չնայած երկրի առաջ ծառացած մարտահրավերներին եւ վերահաստատեց՝ ԵՄ-ն կշարունակի աջակցել իրականացվող բարեփոխումներին խորհրդատվության, տեխնիկական աջակցության եւ ֆինանսավորման միջոցով։

Ուրսուլա Ֆոն դեր Լայենը հավելեց, որ չեն մոռանում տեղահանված արցախահայության ծանր վիճակի մասին։ «Հայաստանում փախստականների հումանիտար իրավիճակը մնում է առաջնահերթություն։ Մենք ավելի քան երեսուն միլիոն եվրո ենք տրամադրել նրանց աջակցելու համար եւ պատրաստ ենք ավելին անել»,- նշեց նախագահ Ֆոն դեր Լայենը՝ իր ուրախությունը հայտնելով, որ կարող են հույս դնել Միացյալ Նահանգների վրա՝ որպես հավատարիմ եւ համախոհ գործընկեր այս ջանքերում։

«Մենք շարունակելու ենք բոլորս միասին աշխատել հանուն Հայաստանի ապագայի՝ կայուն ու բարգավաճ հարավկովկասյան տարածաշրջանում»,- եզրափակեց Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահը։

Լեմկինի անվան ցեղասպանության կանխարգելման ինստիտուտը զգուշացնում է Հայաստանի դեմ Ադրբեջանի հնարավոր ագրեսիայի մասին և կոչ է անում համաշխարհային առաջնորդներին միջամտել՝ կանխելու հերթական հումանիտար աղետը։ Հայ վերլուծաբանները կարծում են, որ Արևմուտքը փորձում է զսպել Ադրբեջանի հավակնությունները Հայաստանի նկատմամբ։

Ինստիտուտի հաղորդագրության մեջ ասվում է, որ Սյունիքի և Գեղարքունիքի մարզերում վերջերս տեղի ունեցած հարձակումները վկայում են Հայաստանի ինքնիշխանության համար բացահայտ սպառնալիքի մասին։

«Մենք նախկինում նմանատիպ նախազգուշացումներ էինք հրապարակել 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանի կողմից արդեն օկուպացված և հայաթափված Արցախի Հանրապետության վերաբերյալ։ Այժմ ցեղասպանության վտանգը տարածվել է նաև Հայաստանում»,- ասվում է ինստիտուտի հայտարարության մեջ:

Ադրբեջանը, ըստ ինստիտուտի, հետևում է Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի աստիճանական օկուպացման ռազմավարությանը։ Նա այս պահին փորձում է վերահսկողության տակ առնել եւս 8 գյուղ։ «Նրա նպատակն է վերահսկել ողջ հայկական պետությունը և ցամաքային Ադրբեջանը միավորել Թուրքիայի հետ, որը Ադրբեջանը դիտարկում է որպես թյուրքական ազգի մաս»,- ասվում է ինստիտուտի հայտարարության մեջ:

Ինստիտուտը համեմատել է Ադրբեջանի քաղաքականությունը, որը վերահսկում է Հայաստանի ռազմավարական կետերը, Իսրայելի քաղաքականության հետ Պաղեստինում։

Ադրբեջանը պատրաստվում է խախտել տարածաշրջանում հավասարակշռությունը և փխրուն խաղաղությունը՝ վերսկսելով իր ագրեսիվ գործողությունները Հայաստանի Հանրապետության դեմ, կարծում է քաղաքագետ Գուրգեն Սիմոնյանը։

Դրա հետ է կապված, ինչպես նա նշում է, ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի կոչը Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևին, որի ժամանակ, ըստ Սիմոնյանի, Ալիևին զգուշացրել են, որ նման գործողությունները կունենան թե քաղաքական հետևանքներ՝ Հայաստանի հետ համագործակցության քաղաքական որոշումներ (Հյուսիսատլանտյան պայմանագիրը կարող է բացել Հայաստանին իր կազմում ներառելու բոլոր հնարավորությունները), թե ռազմական նախազգուշացում (ԱՄՆ ավիակիրները տեղակայված են Մերձավոր Արևելքի տարածքում, էսկադրիլները կարող են տապալել ռազմաքաղաքական հավակնությունները, եւ ոչ միայն Ադրբեջանը, այլ նաև Թուրքիան և Ռուսաստանի Դաշնությունը):

Բաքվի վրա կարող է լինել նաև տնտեսական ազդեցություն, որի արդյունքում Ադրբեջանը կկորցնի նախկինում ունեցած բոլոր նախապատվությունները, կարծում է Սիմոնյանը։

Բացի այդ, նրա կարծիքով, Հայաստանի դեմ Ադրբեջանի ագրեսիայի դեպքում Արևմուտքը կարող է անձնական պատժամիջոցներ կիրառել այս երկրի ռազմաքաղաքական ղեկավարության դեմ։

«Կարծում եմ՝ Ալիևի հավակնությունները սառեցված են, այլ հարց է, թե ինչքանով են դրանք սառեցված»,- նշեց Գուրգեն Սիմոնյանը։

Ըստ Ադրբեջանի նախագահի մամուլի ծառայության, Բլինքեն-դեռ Լյաեն-Փաշինյան ապրիլի 5-ի հանդիպմանը «կլուծվեն Երևանին ռազմական աջակցության և համատեղ վարժանքների, ինչպես նաև Ադրբեջանին սահմանակից շրջաններում ռազմական ենթակառուցվածքների ստեղծման հարցերը»։

Արևմուտքը, ըստ Սիմոնյանի, պատրաստ է նման գործողությունների, քանի որ հայկական քեյսն արդեն մանրակրկիտ վերլուծվել է արևմտյան վերլուծական կենտրոնների կողմից, իսկ մինչ այդ Արևմուտքը Հայաստանի վերաբերյալ ռազմավարական որոշում չի ունեցել։

Ապրիլի 5-ը կփոխի Հայաստանի քաղաքական կշիռը, կարծում է քաղաքական մեկնաբան Արմեն Հովհաննիսյանը, սա Բաքվի համար պատերազմի տաբու է առաջիկա մի քանի տարիների համար։

«Մի բան է, երբ դու վասալային կախվածություն ունես Ռուսաստանից, որը աչք է փակում քո հանդեպ արածի վրա, իսկ որոշ դեպքերում նույնիսկ Ադրբեջանին մղում է ագրեսիայի Հայաստանի դեմ, մեկ այլ բան, երբ միանում ես միջազգային կառույցներին, քաղաքական պայմանագրեր կնքում առաջատար երկրների, տվյալ դեպքում՝ ԱՄՆ-ի հետ։ Սա պարզապես մերձեցում չէ Եվրոպայի հետ, այլ անվտանգության նոր երաշխիքներ հավաքական Արեւմուտքից»,- ասում է Հովհաննիսյանը։

Ադրբեջանը, ըստ Հովհաննիսյանի, դեմ է Արևմուտքի հետ Հայաստանի մերձեցմանը։ Իսկ երբ հայկական բանակը բարեփոխվի ՆԱՏՕ-ի չափանիշներով, Ադրբեջանի հարձակումը Հայաստանի վրա լիովին անհնարին կդառնա։ «Ե՛վ Ադրբեջանը, և՛ հատկապես Ռուսաստանը, և՛ Թուրքիան դա շատ լավ հասկանում են և փորձում են օգտվել սահմանափակ ժամանակից, երբ հնարավոր է հարձակումը»:

Արմինե Մարտիրոսյան