Ինչու ԱՄՆ դեսպանը չի ցանկանում գնալ օկուպացված Շուշի

Ռուսաստանի դեսպանը Շուշիում, հուլիս, 2022 թվական

Ադրբեջանում ԱՄՆ դեսպան Մարկ Լիբբին «Ազատություն» ռադիոկայանի ադրբեջանական գրասենյակին տված հարցազրույցում խոսել է Շուշի մեկնելուց հրաժարվելու մասին. «Պարզ է, որ վերադարձված տարածքները մի փոքր տարբեր են։ Այստեղ ավելի շատ համակարգում է անհրաժեշտ։ Այնուամենայնիվ, ես չեմ ուզում լինել ինչ-որ մեկի շոուի մասնակից եւ ճանապարհորդել դրա շրջանակներում: Այնպես որ, երբ ժամանակը գա դա անելու, ես դա կանեմ»:

Այս հակիրճ հայտարարությունն ուրվագծում է ԱՄՆ վերաբերմունքը 2020 թվականին Արցախում տեղի ունեցածի նկատմամբ։ Դեսպանն, ըստ էության, ասում է, որ «վերադարձված տարածքները տարբեր են», և այն, որ ԱՄՆ-ն «ճանաչեց Բաքվի իրավունքը»՝ ազատագրել նախկին ԼՂԻՄ-ի շուրջ տարածքները, ամենևին էլ չի նշանակում, որ իրենք պատրաստ են ճանաչել Արցախի հանդեպ ագրեսիան և ամբողջական օկուպացիան։ Իսկ այն, որ Ալիեւը հարցը լուծված է անվանում, ընդամենը շոու է, որում ԱՄՆ-ը մտադիր չէ պահեստային պարող լինել, փաստացի ասում է դեսպանը։

ԱՄՆ-ի մերժման կապակցությամբ Բաքվում հիստերիա սկսվեց. որոշ հատկապես նախանձախնդիր էակներ առաջարկում են նույնիսկ խզել կապերը «հայամետ» Ամերիկայի հետ (չնայած մի ամերիկացի կոնգրեսականի հենց նոր մեղադրանք է առաջադրվել Բաքվից կաշառք ստանալու մեջ)։ Բայց նույնիսկ Բաքվում են հասկանում, որ Շուշի գնալ չցանկացող ամերիկացի, ֆրանսիացի և այլ դեսպանների դիրքորոշումը նշանակում է, որ դեռ ոչինչ ավարտված չէ։ Հակամարտությունը չի լուծվել, Բաքուն չունի «տիտղոս» Արցախում, ինչպես որ Թուրքիան չունի տիտղոս Արևելյան Հայաստանի հողերի հանդեպ, որոնք իրեն են նվիրաբերվել 1921 թվականին Մոսկվայի և Կարսի պայմանագրերով։ Ահա թե ինչու Բաքուն և Անկարան պահանջում են, որ Հայաստանը պայմանագիր ստորագրի իրենց հետ և ճանաչի իրենց տիտղոսը։

Ի դեպ Ադրբեջանում Ռուսաստանի դեսպան Միխայիլ Բոչարնիկովը դեռ 2022 թվականի հուլիսին է այցելել օկուպացված հայկական Շուշի քաղաք, սակայն դա չի օգնել Ալիևին հողի տիտղոս ձեռք բերել։

«Երբ ժամանակը գա, ես դա կանեմ»,- ասել է ԱՄՆ դեսպանը։ Վաշինգտոնը «մոտեցնում է այդ օրը, որքան կարող է», համաձայնելով Բաքվի և Երևանի միջև «խաղաղության պայմանագրի» և Ռուսաստանի գլխավոր շտաբի քարտեզների հիմքով սահմանազատմանը: Բայց միայն Հայաստանի ստորագրությունը կարող է Բաքվի սուլթանին տալ Արցախի հողերի տիտղոսը։ Իսկ մինչ այդ Շուշին օկուպացված է։