Փաշինյանի և Բագրատ Սրբազանի “վեճը”. ո՞վ է էլիտան Հայաստանում և ո՞ւմն է հողը

Նիկոլ Փաշինյանի և Բագրատ Սրբազանի միջև հետաքրքիր «վիճաբանություն» է, որի արմատները խորանում են հողի մեջ։ Այդ իսկական հայկական հողի, որը 100 տարի առաջ կորցրեց իր տերերին և դարձավ սակարկության առարկա քաղաքական ստահակների համար։

Երեկվանից՝ Սարդարապատից Փաշինյանը խոսում է որոշակի «էլիտար խմբերի» մասին, որոնք ցանկանում են իրենից խլել «ժողովրդի իշխանությունը»։ Պարզ չէ, թե ում նկատի ունի «էլիտաներ» ասելով, բայց «ընտրյալ» կաստային հղում անելը միայն ի ցույց է դնում Փաշինյանի լյումպեն բարդույթները։

Այսօր խորհրդարանում նա պարզաբանեց, որ «էլիտաներ» ասելով նկատի ունի առաջին հերթին կղերական իշխանությունը։ Կաթողիկոսի հետ Սարդարապատում երեկվա պատմությունը, ըստ երևույթին, պետք է ցույց տար, որ Փաշինյանը և նրա տերերը չեն ճանաչում Հայաստանում այն ​​ուժերին, որոնք իրավամբ իրենց համարում են հայոց հողի ժառանգորդն ու տերը։

Ի պատասխան՝ Բագրատ Սրբազանը Փաշինյանին համեմատեց բոլշևիկների հետ՝ հիշեցնելով, որ 1938 թվականին բոլշևիկները սպանել են կաթողիկոսին և երկու արքեպիսկոպոսներին։ Նրանք նաև եկեղեցուն զրկել են հողային իրավունքից։

Այնուամենայնիվ, ո՞ւմ նկատի ունի Փաշինյանը, երբ խոսում է վերնախավերի մասին և այն մասին, որ սխալվել է 2018 թվականին ճանաչելով այս էլիտաներին։ Նկատի ունի՞, որ 2018-ին ինքն է ցանկացել դառնալ էլիտա, բայց չի կարողացել. անգամ վարչապետի պաշտոնն ու փողը «անցաթուղթ» չեն «ընտրյալների» կաստա մտնելու համար։

Ավելի քան 100 տարի աշխարհում պայքար է ընթանում ժառանգական արիստոկրատիայի, որին մաս կազմելը որոշվում է ժառանգական կոչումներով, հողատիրությամբ և պետության մեջ դերով, և մեծ փողերով, բայց առանց արիստոկրատական ​​տիտղոսների նոր «էլիտայի» միջև:

Տիտղոսները հողի սեփականության իրավունքն են, և պատահական չէ, որ եվրոպական շատ երկրներում, ներառյալ Մեծ Բրիտանիան, թագավորական իշխանությունը պահպանվում է. նրա հիմնական գործառույթը թագի հողի սեփականությունն ու տնօրինումն է։ Բայց նույնիսկ այն եվրոպական երկրներում, որտեղ չկա թագավորական իշխանություն, սրբորեն պահպանվում է հողի տիտղոսային և մասնավոր սեփականությունը։ Այնտեղ ոչ ոք չվերացրեց արիստոկրատիան, նույնիսկ ամենաձախ կառավարությունների օրոք՝ կոմունիստներ կամ լիբերալներ։ Հողը պետք է տեր ունենա։

100 տարի առաջ փորձ արվեց վերացնել այդ կարգերը՝ Ռուսաստանում բոլշևիկյան հեղափոխությունը նպատակ ուներ ապահովելու, որ «հարուստներ» չլինեն, և տեր չլինի։ Բայց փորձը ձախողվեց, քանի որ սեփականատերերի բացակայությունը հանգեցնում է սեփականության մշտական ​​վերաբաշխման։ Եվ հիմա, նույնիսկ Ռուսաստանում, սկսվել է նոր էլիտայի ձեւավորումը։

Փաշինյանն անընդհատ հիշեցնում է, որ 400 տարի Հայաստանը չուներ պետություն, այսինքն՝ արիստոկրատիա, եւ հողին տեր կանգնելու իրավունքը վերջնականապես կորցված է։ Միևնույն ժամանակ, և՛ նա, և՛ աշխարհը գիտեն, որ ազնվականության բացակայության պայմաններում Հայ առաքելական եկեղեցին լռելյայն ճանաչվել է որպես «ազգային էլիտա» Օսմանյան կայսրությունում։ Նա դեռևս կալվածքներ ունի նախկին Օսմանյան կայսրության տարածքում, ինչպես նաև ներկայիս Հայաստանում։

Այդ պատճառով էլ Փաշինյանը իր սլաքներն ուղղեց ՀԱԵ-ի գույքի դեմ՝ մե՛կ մեղադրելով հարկերը չվճարելու մեջ, մե՛կ հայտարարելով, որ եկեղեցու ունեցվածքը արդյունավետ չի օգտագործվում։

Հայ առաքելական եկեղեցին միջազգային ատյաններով բազմիցս ապացուցել է, որ Թուրքիան խախտում է Լոզանի պայմանագիրը և ուզում է խլել  այն, ինչ իրեն չի պատկանում։ Միջազգային հանրությունը ճանաչում է Հայ եկեղեցու իրավունքը անշարժ գույքի և հողի նկատմամբ։

Այս իրավունքը կախված չէ կաթողիկոսի անձից կամ նրանից, թե Հայաստանում ով է վարչապետը. իշխանությունը փոխարինելի է, իսկ սեփականության իրավունքը՝ ոչ։ Եվ քանի դեռ Հայաստան պետությունը չի դարձել հայկական հողերի լիիրավ տերը, նրանք լինելու են սակարկության առարկա իշխանական ստահակների և արմատազուրկ «նվաճողների» համար։

Նաիրա Հայրումյան